Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1950, Síða 6

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1950, Síða 6
164 TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR flet hornstrendínga eru enn órokin finst mér hvert tángur og tötur merkilegt sem ég heyri um þessa bygð, því ég veit að sérhver minníng héðan er síðasta minníng. Bækur Jóhanns Hjaltasonar, Frá Djúpi og Ströndum (þetta hefur mér leingi fund- ist eitt fegurst bókarheiti á íslensku) og Norðurísafjarðarsýsla (Árhók Ferðafé- lagsins 1949), svo og Hornstrendíngahók Þorleifs Bjarnasonar, eru góðar það sem þær ná; en hér þarf að segja sögu hvers býlis, hvers örnefnis, alt sem vitað er um vinnubrögð, venjur og hætti, öll atvik og atburði sem eru sérstök fyrir þessa eyddu bygð, innansveitartrú og átthagaminníngar sem hér geingu, alt sem lýtur að per- sónusögu, þó ekki sé nema nafn, tilsvar, vísa, aðeins ef í því felst svipleiftur manns. Þó við ferðalángar stöldruðum ekki nema skamt og ættum of fá og slitrótt sam- töl við hið ljúfa og gestrisna fólk sem enn þraukar í þessum stöðum, nægði sú stutta viðkynníng til að bregða upp fyrir okkur ógleymanlegum myndum af stór- brotnu lífi manna í berhöggi við náttúruöflin. Eg ræði eigi hvert gaman mér var að því að vitja slóða Fóstbræðrasögu í Hrafnsfirði og á Almenníngum eystri. Þó aldrei hefði neitt komið fyrir í þessum stöðum þá eru þeir svo stórfeingilegir að þjóðskáldskapurinn hlaut að gera þá að sögustað. í fyrstu varð ég dálítið hissa þegar ég sá kuml það er Sigurfljóð húsfreya á sér að Hrafnsfjarðareyri, Fljóðu- hól eða Fljóðuhaug; eftir haugnum hefði konan getað verið einir fimtíu metrar á leingd; í Skipeyrardal uppá fjallinu standa gríðarleg steintök sem konan hefur lyft þar uppá bergsyllur, Fljóðutök. Þegar ég virti fyrir mér Gýgjarsporshamar fyrir botni fjarðarins skýrðist mér hvernig Fóstbræðra hlýtur að hneigjast til tröllasögu á þessum slóðum. Mikið þótti mér indælt að frétta að náttúrusteinamóð- irin skuli koma uppúr Þreingslavatni (leiðin til Barðsvíknr) á jónsmessunótt og hrista sig svo detta af henni gimsteinar. Á þessum slóðum hittir maður enn leifar þeirra manna á Islandi sem einir mega fyrir sinni kristilegu samvisku skrifa langur gangur í staðinn fyrir lángur gáng- ur. Ut betur, segja þeir þegar við segjum utar, sbr. „ellegar út betur til þín“. Klömp segja þeir fyrir klöpp, það finst mér fallegt. „Leið“ í fleirtölu (um mörg leiði). Og þetta stóreinkennilega „að innanverður“ og „að utanverður“, sem er fast alstaðar þarna vestra (og nær alla leið suðrá Snæfellsnes breiðafjarðarmegin, þó þar sé það ekki leingur alment). Hvað sem fólkið sagði okkur þá fanst mér alt söguefni og rannsóknarefni. Guð- mundur Márusson hrapaði í björgum á Ilorni fyrir fjörutíu árum. Líkið féll niðrá syllu og menn sáu hvar það lá en treystust ekki að ná því; fuglar slitu líkið að mönnum ásjáandi. Spurníng: Var eingin trúarleg minníng gerð eftir hann í kirkju? Svar: Nei. í Reykjafirði lifir enn sögn um tvenn hjón sem bjuggu á Kirkjubóli þar í firðinum fyrir svosem 130 árum; um þetta fólk geymist sú endurminníng að hændurnir hefðu liaft skifti á konum; að öðru leyti var þetta fremur auðnulítið fólk. Um bændur þessa Björn og Jón er vísa geymd, þá vísu eru konur í Reykjafirði ófáanlegar að hafa yfir, en ég lærði hana nú samt. (Á Kirkjubóli búa tveir, Björn og Jón þeir heita. Bæði tólin brúka þeir; brestur hjólið lukku meir.) Þarna eru sumstaðar á bæum leiði á víðavángi fjarri kirkju-
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.