Tímarit Máls og menningar - 01.03.1955, Blaðsíða 14

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
liafa með verklýðshreyfingunni og framvinduöflunum verið skipað fremst rúm í Tímarit-
inu, og hafa þeir að vísu borið það uppi. Mætti í því efni taka undir orð Dsjambúls í þýð-
ingu Kiljans: Sá er ekki skáld sem ekki hvetur til baráttu, ekki skáld sá sem á ekki heima
í hjarta þjóðarinnar, ekki skáld sá sem ekki syngur Ijóð um átthaga sína. Hins vegar er
skoðun ritstjórnarinnar að skapandi list krefjist stöðugrar endurnýjunar og einnig frjáls-
ræðis í leit að nýjum formum. Hefur Tímaritið því fagnað hverjum ungum höfundi með
liæfileika sem slær nýjan tón í skáldskap, og er ritstjórninni gleðiefni þegar hún lítur yfir
árganga Tímaritsins að sjá að þar liafa flestir hinna yngri höfunda kveðið sér fyrst hljóðs.
Tímaritið liefur valið sér baráttuleiðina og oft haft þungan straum í fangið. Því fer
fjarri að það hafi notið opinherra vinsælda, en því er treyst til að birta vandað efni og
flytja málstað sinn af einurð og stefnufestu. Það hefur aldrei slakað á kröfum sínum né
kropið fyrir valdhöfum. Erlendis vinnur það sér álit hjá þeim sem fylgjast með íslenzkum
bókmenntum og menningarmálum fyrir kynningu sem það flytur á nútíma skáldskap og
vegna baráttu sinnar fyrir friðsamlegri samvinnu þjóða.
En þó að vakin liafi hér verið að tilefni þessa afmælis athygli á kostum Tímaritsins er
síður en svo að ritstjórnin sé ánægð með ritið, sjái ekki galla þess og takmarkanir eða
hafi ekki oft sviðið sárt að geta ekki gert það betur úr garði og beitt því skarpar í hags-
muna- og þjóðfrelsismálum íslendinga eða veitt þar almenningi meiri fræðslu um erlend
menningarmál og bókmenntir.
í raun réttri verður Tímaritið ekki aðgreint frá annarri starfsemi Máls og menningar,
bókaútgáfunni, því að hvorltveggja þjónar sama tilgangi. Tímaritið hefur notið góðs af
félaginu, komizt í fleiri hendur en ella, en að öðru leyti hefur félagsgjaldið sem ritið fellur
undir verið Tímaritinu fjötur um fót og beinlínis hindrað að það gæti stækkað.
Fyrir fimmtán árum þegar Rauðum pennum var breytt í Tímarit Máls og menningar var
stigið skref fram á við: ritið gat beitt sér betur með útkomu þrisvar á ári og fylgzt betur
með. Nú hefur það í fimmtán ár staðið í stað, enn koma út aðeins þrjú hefti á ári og
rúmið alltof þröngt. Þessari stöðnun er illt að una lengur. í stað þess að koma út þrisvar
þyrfti það að koma út 6—8 sinnum á ári, en vönduðu tímariti af slíkri stærð er ekki fært
að halda hér úti eins og dýrtíð er orðin með lægra áskriftagjaldi en 75 kr. Og þó að stjóm
og félagsráð Máls og menningar hafi talið óhjákvæmilegt að hækka í ár félagsgjaldið upp
í 100 kr. gefur sú hækkun ekki möguleika til að fjölga heftum Tímaritsins heldur er að-
eins til að vega upp á móti síaukinni dýrtíð.
íslenzk þjóð er stödd í aukinni Iiættu. Æ fleiri málgögn svigna eða gefast upp fyrir
þunga hernámsins. Undanhald er á flestum sviðum. Verkalýðurinn einn herðir mótspyrnu.
Tímaritið hvetur til baráttu með verkalýðnum, heitir á rithöfunda og menntamenn til sam-
stöðu með verkalýðnum sem er forustusveit þessarar aldar. íslenzk þjóð á kröfu til að
menntamenn hennar standi sig, að þeir svigni ekki, gefizt ekki upp, heldur taki upp hug-
aðri baráttu gegn hernámsöflunum sem allt afturhald í landinu styður sig við.
Tímarit Máls og menningar er hér skylt til forystu.
Vinir Tímaritsins! hvaða tillögur hafið þið að gera á 15 ára afmælinu um eflingu þess
og stækkun, fjölgun hefta upp í 6—8 á ári?
Ritstjórnin og Mál og menning þakkar þeim rithöfundum, skáldum og menntamönnum
sem gert liafa Tímaritið að því sem það er, þakkar umboðsmönnum og hinum fjölmörgu
lesendum og vinum óslitna tryggð. Kr. E. A.
4