Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1955, Blaðsíða 102

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1955, Blaðsíða 102
TIMARIT MALS OG MENNINGAR þvert yfir livert ]iað land, sem bundið er hagkerfi auðvaldsins, og skiptir engu máli, hvort landið er fullvalda ríki eða uýlenda. Kalda stríðið er nefnilega ekki aðeins ut- anríkismál. Það er jafnvel ekki síður inn- anríkismál. Valdhafarnir heyja ekki aðeins kalt stríð við Rússa og Kínverja og aðra vonda erlenda menn, heldur eiga þeir í lát- lausu stríði við fólkið á hænum. Þegar hús- hændumir ræðast sjálfir við, fara þeir ekki dult með, hvers eðlis það er, þetta kalda stríð, sem þeir hafa háð af slíkri hugprýði og fómfýsi í heilan áratug. Forstjóra banda- ríska auðfélagsins General Electric Comp- any, herra Philip D. Reed, fórust svo orð í ræðu, er hann flutti stéttarbræðrum sínum 14. janúar 1947: „Ef oss tekst ekki með 511- um ráðum að styrkja meginreglur hins ameríska hagkerfis um allan heim, þá er oss sá voði búinn að glata þeim bæði heima og erlendis." Þegar þess er gætt, að fjórði liluti mannkynsins hefur varpað meginregl- um hins ameríska hagkerfis fyrir borð, og virðist ekki hafa sakað, þá verður skiljan- legri sá ótti, sem gripið hefur hina stæri- látu bandarísku atvinnurekendur. En hverj- ar eru þá þessar meginreglur hins ameríska hagkerfis, sem eru svo mikils háttar, að stofna verður til lieimsstyrjaldar og borg- arastyrjaldar í senn, svo að þær brotni ekki í spón? Ég er ekki hagfræðingur og skal ekki hætta mér út í hagfræðilegar leik- mannsútlistanir. Svo er líka guði fyrir að þakka, að Ríkisútvarpið hefur í þjónustu sinni fríðan hóp ungra hagfræðinga, sem svara fyrirspurnum hlustenda af vísinda- legu hlutleysi og samvizkusemi. Forvitinn hlustandi spurði til dæmis fyrir nokkrum vikum um það, hvað hæft væri í þessu hjali um kreppu í Bandaríkjunum. Hagfræðigoð- svar Ríkisútvarpsins sagði, að það væri allt í lagi um kreppuna í Bandaríkjunum. Þar væru menn orönir svo lærðir í krcppumál- unt, að þeir hlypu óðar til og gerðu þær ráð- stafanir sem dygðu, ef eitthvað skyldi bera á sinadrætti í hinu heilsuhrausta banda- ríska hagkerfi. Fyrir nokkru var í banda- rískum blöðum sagt frá einni kreppuráð- stöfun Bandaríkjanna. Hún er ákaflega at- hyglisverð og væri leitt, ef vér Islendingar værum alls ófróðir um það, hvernig vernd- arar vorir fara með þetta brothætta postu- lín, sem nefnist meginreglur hins ameríska hagkerfis. Á öndverðu ári síðastliðnu tók að bera á því, að vöruskemmur Bandaríkjanna mundu tæplega geta hýst þær afurðir, sem drupu úr bandarískum kúm. Kýrnar mjólk- uðu nefnilega eins og þær vitlausar væru og það var ekki örgrannt um, að menn mættu heyra ofurlitla traustabresti í meginreglum hins ameríska hagkerfis. En það var eins og við manninn mælt: ríkisstjórnin gerði sínar ráðstafanir! Hún gaf út tilskipun þess efnis, að frá aprílmánuði fram í ágúst 1954 skyldi þurrmjólkin í skemmum stjórnar- innar vera seld fyrir 20% af kostnaðar- verði. Nú varð mikil gleði uppi með Banda- ríkjamönnum, og lofuðu allir vísdóm stjórn- arinnar. Ibúum Bandaríkjanna hafði fjölg- að uni 20% á árunum 1942—1954, og marg- ir mjólkurþyrstir munnar í landinu. En samkvæmt skýrslum bandaríska landbún- aðarráðuneytisins hafði mjólkumeyzla landsmanna minnkað á þessum sömu ár- um um 15%. Börn og munaðarleysingjar blessuðu því ríkisstjórn sína fyrir mjólkur- gjöfina. En í gleði sinni sást mönnum yfir eitt lítið ákvæði í tilskipuninni. Þar var nefnilega strengilega bannað að nota þessa ódýru þurrmjólk til manneldis. Nei, þurr- mjólkin skyldi gefin bandarískum kúm — til þess að hækkaði í þeim nytin. Kaup- menn tveir í New York hlutu stórsektir fyr- ir að selja lítið eitt af þessari þurrmjólk neytendum úr mannheimi, því að bandarísk yfirviild gátu auðvitað ekki þolað það, að gengið væri í gróðaskyni svo freklega á 92
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.