Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1955, Blaðsíða 81

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1955, Blaðsíða 81
ÉG ER AÐ BLAÐA í BÓK og veit að það er eftir engu að bíða, allt gengur kuldans myrka valdi í haginn. Hann heyrir stráin fölna og falla, sér fuglana hverfa burt á vængjum þöndum, blómfræ af vindum borin suður höf, og brár hans lykjast aftur; austan fer annarleg nótt og dimm með sigð í höndum, v með reidda sigð við rifin skýjatröf. Persónugervingar hafa löngum verið eitt af meginatriðum skáldskapar. Og hér er haustkoman fagurlega sett á svið, næstum að segja einsog sjónleikur. Aðalpersónur leiksins eru nótt og dagur. Með örfáum öruggum dráttum er mynd þeirra dregin skýr og ljómandi af yndisþokka. Og með hárfínum næm- leik svipbrigða og látbragðs grípa leikendur þessir alhug áhorfandans. En hvernig er háttað leiksviði og atriðahyggingu? Lítum nánar á formið. Kvæðið er Petrarca-sonnetta af fullkomnustu gerð. Svo sem vera ber eru ljóð- línurnar fjórtán, og fimm öfugir tvíliðir í hverri línu. Og kvæðið skiptist í tvo meginhluta; í þeim fyrri eru tvær ferhendur, en tvær þríhendur í þeim síðari. Ferhendurnar eru spegilrímaðar (a-b-b-a) og ríma auk þess hvor við aðra með spegilrími (a-b-b-a, a-b-b-a); sömuleiðis ríma þríhendurnar hvor við aðra (með loturími: c-d-e, c-d-e). Spegilrímið á ferhendunum gerir þær hvora um sig sjálfstæðari heild að formi til en t. d. víxlrím (a-b-a-b) gæti gert; það er einsog fyrsta og fjórða lína taki höndum saman og „loki hringnum“. Hins- vegar er þó einsog þessir tveir „hringar“ grípi hvor inní annan, þar sem sama rím er á báðum. Hér kemur þessi formskipan svo vel heim við efnið sem verða má. Fyrri ferhendan er helguð nóttinni, en sú síðari deginum. En þó grípa þær efnislega hvor inní aðra, eða öllu heldur leika hvor við aðra, einsog sumar- nóttin hefur daginn að Ieikfélaga: (4) hárbrimið gullna, er lék sér frjálst við' blæinn (1) og seiddi í leikinn sólskinsrjóðan daginn; Og þær eru jafnt að efnisbyggingu sem formi einsog spegilmynd hvor af ann- arri. I hinni fyrri breytist ömurleiki líðandi stundar smátt og smátt í hjarta minningu um andstæðu sína, sem svo aftur smáfölnar í hinni síðari, unz merk- ing 3. línu kallast á við merkingu 1. línu: 71
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.