Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1955, Page 27

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1955, Page 27
MINNISKOMPA ÚR BÆHEIMI OG SLÓVAKÍU síst rithöfundar, kvaddir til starfa að skipulagníngum, settir yfir ríkisstofn- anir og gerðir ráðsmenn opinberra fyrirtækja, eða helga sig almennri lýðfræðslu. Fyrir bragðið hafa ýmsir ágætir rithöfundar í nýstofnuðum þjóðræðislýðveldum blátt áfram ekki tóm til að skrifa bækur, allra síst til að nostra við verk sín. Margir rithöf- undar í Tékkóslóvakíu eru sem stend- ur á kafi í skipulagníngarstörfum af ýmsu tagi, og skortir hið algera næði sem til þarf, auk svo margs annars, ef á að einbeita huganum að sköpun meiri háttar skáldverka. Um þær mundir sem ég var í Prag í vetur voru rithöfundar að halda þar þíng um heimsádeilu í skáldskap, satíru. í þessu landi hins ósigraða heimsmeistara vorrar aldar í heims- ádeilu, Hasjeks, var nú upp kominn sá vandi að heimsádeila sýndist útaf- dauð í bókum eða orðin bitlaus með öllu. Hvað á að gera til að vekja upp heimsádeiluna frá dauðum? Ég kom á þetta þíng og heyrði á ræður ýmsra viturra manna, en ekki skal ég leggja útí að endursegja það mál hér. Vand- inn að því er snertir heimsádeilu í samvirku þjóðfélagi er einfaldlega sá, að það eru mentamenn og þarmeð skáldin sjálf sem ásamt foríngjum verkamanna, en þeir eru í mörgu falli einnig mentamenn og skáld, hafa tek- ið forustu í þjóðfélaginu og eru ábyrgðarmenn um stjórnarstefnu sós- íalismans, stundum jafnvel upphafs- menn. Nú vita allir að satíra eða heimsádeila verður eingin nema hún beinist gegn þeim sem völd hafa í landi; gegn stjórnarstefnunni ogþeim mönnum, stéttum eða stofnunum sem henni ráða. Þannig þraungvar hvort öðru: stjórnarstefnan satírunni og satíran stjórnarstefnunni. Því það er ekki hægt að snúa heimsádeilu á hend- ur einhverjum aumíngjum í þjóðfé- laginu, né þeim sem hafa beðið ósig- ur, og ekki heldur gegn einhverjum ómerkilegum fyrirbrigðum eða auka- atriðum í þjóðlífinu. Að hefja heims- ádeilu gegn sjálfum sér er hinsvegar andstætt náttúrunni. Þessi sjónarmið og Jjvílík komu skýrt fram í ræðum margra hinna gáfuðu manria er þarna héldu þíng. Flestum þótti sem þjóðfé- lag sem skapað væri af mentamönnum og skáldum í félagi við verkalýðinn, og upphaldið að ráðum sömu aðilja og á ábyrgð þeirra, væri síst hentug- ur vettvángur heimsádeilu af hendi ábyrgðarmanna sjálfra meðan það væri í burðarliðnum. í svip er mest um vert að efla ánægju, velmegun og bjartsýni þjóðarinnar. Ekkert er auð- veldara en hæða mistök í aðferðum undir hinu rísandi skipulagi sósíal- ismans; en þó kynni annað að vera brýnna meðan þjóðin er að skapa sér fótfestu í nýrri tilveru og sérhver ein- staklíngur leggur alt sitt fram. Væri ég spurður í ferðalok hver væru áhugamál manna í Tékkósló- vakíu á þessum misserum, þá virðist TÍMAltlT MÁLS OC MENNINCAR 17 2
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.