Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.02.1962, Page 58

Tímarit Máls og menningar - 01.02.1962, Page 58
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR Nichts kann auf Erden verglichen werden der Schafers Lust, auf griinen Heiden, verbliimten weiden, gibt’s wahre Freuden, mir ist’s bewusst.1 Þessi gjörólíka grundvallarafstaða og gæðamismunur þjóðkvæðanna vitna gegn hugmyndum rómantíkur- innar um einingu „þjóðarsálarinnar“ og sýna, að þau eru ekki einungis hugarfóstur mismunandi stétta og þj óðfélagsástands, heldur líka verk mismunandi hæfileikaríkra einstakl- inga. Alþýðan hefur tileinkað sér hina ólíkustu hluti og þróað þá með sér, „alþýðleikinn“ er margbreytilegur, góður og slæmur, frumleiki og fá- nýti — og því er óráðlegt að taka þátt í gagnrýnislausri rómantískri að- dáun á alþýðulist upp og ofan, þess- vegna er ógerningur að mæla hana á annan kvarða en hverja aðra list, eft- ir félagslegu innihaldi hennar og gæð- um. Og ennfremur verður að gera sér grein fyrir því, að vaxandi iðnvæð- ing, upplausn alls hins „trausta og stöðuga“ heldur óaflátanlega áfram að spilla alþýðulistinni, að hún getur ekki nema að mjög takmörkuðu leyti endurnýjað sig með innihaldi og túlkunarmáta bændasamfélagsins, 1 Ekkert á jörðu / jafnast á við / sælu hjarðsveinsins / á grænum heiðum / blóm- skrýddum völlum / er hinn sanna gleði / það veit ég. hins flakkandi iðnsveins: stórborgin, verkalýðsstéttin þarfnast nýs inntaks og nýrra tjáningarhátta. Með bylt- ingarhreyfingum hafa orðið til ný „þjóðkvæði“, Marseillaisinn, Inter- nationalinn, söngvar skæruliðanna í frelsisbaráttunni. Og listilega saman- settir söngvar Bertolts Brechts og Hanns Eislers hafa líka orðið að nýjum „þjóðkvæðum“, söngvum hinnar byltingarsinnuðu verkalýðs- stéttar. „Þjóðarheildin“ og hin dular- fullt skapandi „þjóðsál“ í heimi kapí- talismans eru óraunhæf hugtök; því þar standa stéttirnar hvor gegn ann- arri, og það er hvergi nema í barátt- unni við yfirstéttina, sem aftur verð- ur smám saman til alþýða úr þessu molaða samfélagi. Ákall þýzku rómantíkeranna til „alþýðunnar“ var ekki einungis tálsýn heldur urðu af- leiðingar hennar hrein afturhalds- semi, henni var ekki aðeins stefnt gegn borgarastétt nútímans, heldur gegn allri viðleitni stéttarbaráttunnar og hún hafnaði í rugli um „Þjóðfé- lagsbræðralag“ (Socialpartner- schaft), hafnaði í því að predika log- inn, skinhelgan „samhug“. Þessi rómantísku mótmæli gegn borgaraheimi kapítalismans skjóta, eins og áður er sagt, aftur og aftur upp kollinum; samt eru þau aldrei nema eitt af hugsanlegum viðbrögð- um listamanns í heimi, sem ógerlegt er að sætta sig við lengur. Með undra- verðum krafti hafa rithöfundar hins 48
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.