Tímarit Máls og menningar - 01.02.1962, Blaðsíða 101

TTMSAGNIR UM BÆKUR
mestu svik heimsbyggðarinnar hamingju-
samlega til lykta,“ eins og Guðmundur seg-
ir. Seint og um síðir tekst þeim systkinum
að koma fram hefndum, Siggeir konungur
er inni brenndur en á þeirri stundu kýs
drottning að fylgja bónda sínum í dauð-
ann, þykir henni nóg að gert er hefndum
hefur verið komið fram. „Skal ek nú deyja
með Siggeiri konungi lostig, er ek átta hann
nauðig,“ segir hún í Völsungasögu á þeirri
stundu. — Guðmundur rekur þráðinn enn
um sinn, segir frá því er Sinf jötli vegur son
stjúpu sinnar, Borghildar drottningar, fer
síðan í víking en er byrlað eitur af Borg-
hildi við heimkomuna í veizlu, samkvæmt
Völsungasögu var faðir hans þá orðinn of
ölvaður til að bjarga lífi hans. Þótt Guð-
mundur fylgi atburðarás Völsungasögu all
nákvæmlega er frásögn hans að sjálfsögðu
fyllri og fyrirferðameiri, enda er bók Guð-
mundar upp á 260 blaðsíður en samsvar-
andi kapítular Völsungasögu um 20 síður.
Guðmundur bætir í söguna ýmsu fólki, svo
sem skáldinu Hlini, ambáttinni Njólu.
Þótt ekki hafi ég lesið allar skáldsögur
Guðmundar Daníelssonar, segir mér svo
hugur að Sonur minn Sinfjötli sé mest
þeirra og höfundur virðist á margan hátt
hafa lagt alúð við verkið. En bækur Guð-
mundar hafa einmitt verið með því marki
brenndar að taumlaus vinnugleðin hefur
borið ofurliði upprunalega skáldgáfu höf-
undarins. í þessari nýju bók Guðmundar
ljóma beztu kostir hans, en gallarnir hálfu
auðsærri en fyrr.
Sonur minn Sinfjötli er skrifuð af frjórri
frásagnargáfu og mikilli sögugleði, bókin
er spennandi í bezta lagi, læsileg og fjör-
lega skrifuð. Þótt höfundur hefði að ó-
sekju mátt draga efnið meir saman og herða
á hnútunum, hefur hann furðu mikið vald
á því og hikar hvergi. Hann spinnur sögu-
þráðinn af kunnáttu og beitir stundum
listbrögðum. Sagan losnar þó úr reipunum
nokkuð er fram í sækir, einkum verða síð-
ustu kaflarnir losaralegir og þar fitjar höf-
undur í rauninni upp á nýrri sögu. Þar hef-
ur höfundur fylgt um of leiðarhnoða Völs-
ungasögu.
Ef Guðmundur Daníelsson hefði til að
bera dýpri skilning á sálarlífi fólks, stfl-
festu, frumleik og nærfærni þætti mér ekki
ósennilegt að hann væri í röð beztu rithöf-
unda okkar. Hann hefur ósvikna epÍ9ka
sagngáfu. En fyrrtaldir eiginleikar virðast
honurn fjarri og því fer sem fer.
Ymsir merkir rithöfundar hafa ritað sögu-
legar skáldsögur í því skyni að varpa nýju
ljósi á samtímann, aðrir í því skyni að koll-
varpa hefðbundinni söguskoðun og oft fer
þetta tvennt saman, tildæmis í Gerplu Kilj-
ans. Aðrir láta sér nægja að setja saman
skemmtilega sögu og nota til þess sögulega
atburði.
Guðmundur fylgir í einu og öllu hefð-
bundnum skoðunum á lífi þess fólks er
hann skrifar um, sýnir það ekki í nýju ljósi,
færir það ekki nær okkur á neinn hátt né
bætir við þekkingu okkar. Við fáum í raun-
inni engu betri hugmynd um líf og örlög
þessa fólks en finna má í Völsungasögu.
Auk þess er Völsungasaga að því leyti hent-
ari nútímamönnum að hún er styttri og
fljótlesnari.
Þó höfundur læði að nokkrum kristileg-
um spakmælum í sögulok, snertir sagan á
engan hátt vandamál okkar tíma né heldur
varpar hún Ijósi á stöðu nútímamannsins.
Halldór Kiljan Laxness hefur í Gerplu
dregið rykfallna víkinga, skáld og hetjur of-
an af hillum sögunnar, sýnt okkur þetta
fólk allt í nýrri mynd, kollvarpað skoðun-
um okkar um þá öld er þá var og um leið
sett samtímann á svið í hrollskæru ljósi.
Halldóri er gefin sú elja fræðimannsins og
list skáldsins að gera fólk þetta trúverðugt,
satt og lifandi, þannig að við finnum að þar
slær okkar eigið hjarta, þar talar tunga
91