Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.02.1962, Side 61

Tímarit Máls og menningar - 01.02.1962, Side 61
LIST OG KAPÍTALISMI óumdeilanleg, og í listkenningu hans birtist aftur og aftur það, sem No- valis varð fyrstur til að segja. Annað skáld, Mallarmé, eindregnasti full- trúi „l’art pour l’art“, yrkir ljóð, sem eru uppfyllingin á boðskap Novalis um liststefnu rómantíkurinnar: .. einungis kliðmjúk og full af fal- legum orðum ... í mesta lagi einstaka skiljanleg hending ...“ Greinargóð er skýring Hugo Friedrichs á skáld- skap Mallarmés. Hann dregur þessar niðurstöður í bók sinni „Innviðir nú- tímaskáldskapar“: „í ljóðagerð Mal- larmés birtist einmanaleikinn full- kominn. Hún hefur enga hneigð til kristilegra, húmanískra, bókmennta- legra erfða. Hún forðast með öllu að blanda sér í samtímann. Hún vísar lesandanum á bug og neitar sjálfri sér um að vera mannleg.“ Mallarmé ætl- ar, eins og hann segir, að komast hjá „flaumi hversdagsleikans“: „Fyrir öðrum eru verk mín það sem skýin eru í Ijósaskiptunum ellegar stjörnuskin- ið: tilgangslaust . .. Rektu veruleik- ann úr ljóði þínu því hann er fyrirlit- legur ... Skáldið á að gæta þess eins að vinna á laun með tilliti til þess eins sem aldrei verður.“ I þessari „poésie pure“, ljóðinu hreinsuðu af öllum skynjanlegum veruleika, er ekki leng- ur neitt af uppreisn Baudelaires; uppreisnin er orðin að hljóðlátu und- anhaldi, og þar sem Baudelaire í verkum sínum heldur á vit hins „nýja“, ákallar dauðann, þann „gamla skipstj ómarmann“, og stekk- ur út í tómið, þá er það tómið sjálft, sem andar móti manni frá verkum Mallarmés svo vofuslæður og töfra- flúr megna hvergi að hylja það, þetta er ekki lengur „æfintýraheimurinn“, sem Novalis hélt sig geta séð, heldur heimur svo kaldur orðinn, að þar gerast ekki lengur nein æfintýr. Þarna snýr „l’art pour l’art“ út í tóm- ið, og rétt eins og neikvæðar eigindir hinnar tvíklofnu þýzku rómantíkur urðu æ skýrari, er hér að verki sams- konar þróun í „l’art pour l’art“ — í andarslitrasöng Mallarmés, í bragð- leysi Hérédias og loks í afturhalds- sömum yfirstéttarhroka Stefans Ge- orges. Impressjónisminn Impressjónisminn var líka upp- reisn í listinni, snjöll árás á hina op- inberu, akademísku list, á uppblásna fortíðarstælingu í myndlistinni. Fran- cis Jourdain hefur gefið út safn verð- launamynda og kallar það „Tuttugu ár stórbrotinnar listar ellegar kenn- ing heimskunnar“. Þessari skemmti- lega hrollvekjandi bók, sem fjallar um opinbera list á síðasta fjórð- ungi aldarinnar sem leið, fylgir skrá með nöfnum franskra málara, sem hvorki hlutu lof né verðlaun. A þessum heiðurslista franskrar málara- listar má finna nöfnin: Degas, Sisley, Pissarro, Cézanne, Monet, Renoir, Rousseau, Gauguin, Toulouse-Laut- 51
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.