Tímarit Máls og menningar - 01.03.1963, Blaðsíða 55

JAIME GIL DE BIEDMA
(Fáorður formáli
Jaime Gil de Biedma er fœddur 1929 í Segovia, en hefur alið mestan aldur sinn í
Barcelona, þar sem hann er framkvæmdarstjóri eins auðugasta fyrirtækis Spánar,
Filipínska tóbaksfélagsins. í skáldskap er hann fylgjandi hinum svonefnda Barcelona-
skóla, sem ber í stefnuskrá sinni félagskennd, sem oft verður vart greind frá þjóðfélags-
raunsæi. Hann er þrístirnið: José Agustin Goytisolo, Carlos Barral og Gil de Biedma; að
sögn Barrals bera þeir „iðnaðarættamöfn, og er frjálst að ákveða það, sem engu máli
skiptir“, en hver um sig ber þó sitt svipmót í skáldskapnum og uppsprettur ljóða þeirra
eru einstaklingsbundnar, þótt þeim sé sameiginleg öllum „hin slæma samvizka", og þeir
kalla sig oft: skáld samvizkubitsins, og er það því dýpra, sem fjölskyldufyrirtækið er auð-
ugra, og nær þess vegna hástigi, samkvæmt kenningunni, í Gil de Biedma. I skáldskap
sínum leita þeir uppmna síns, æsku sinnar, að fyrstu minningum, þar sem heimur þeirra
hefst: í borgarastyrjöldinni, en hana má telja upphaf heimsmyndar þeirrar, sem spænsk
nútímaskáld gera sér; sú mynd er oft beiskjublandin líkt og aðstaða þeirra i þjóðfélag-
inu núna. Þeir eru og voru börn „velstæðisins“, eins og þeir nefna það í háði, „stöðugt
áhorfendur". Upphaflega komu þeir fram sem ljóðræn skáld öldugjálfurs, náttúru, orða,
vinda, fugla og handa, svipaðir Éluard, en sannleikurinn umhverfis þá varð ennþá nær-
tækari með ámnum, og ægilegur eins og hinar hræðilegu fordyr fjölskyldufyrirtækisins,
sem vofði yfir þeim, svo tilfærð séu orð Barrals. Tvískiptir milli raunveruleikans og ósk-
arinnar yrkja þeir, eftir að hafa goldið keisaranum það, sem keisarans er, jarðbundin ljóð
með moldarkeim og ást á manninum, sem hefur verið og er aðalsmerki allrar spænskrar
listar. Það er eins og því hærra sem klerkamir þeirra hafi hrópað á almætti guðs, því
heitar hafi ákall hins spænska listamanns verið til jarðarinnar og hennar bama. Horfið á
Velázques, Goya, lesið Cervantes, Quevedo, Galdós, Cemuda og Salinas, og athugið spænsk
nútímaskáld og málara. Alstaðar rekst maður á lifandi mannverur teknar út úr umhverfinu
ófölsuðu, það er eins og við þekkjum þær allar upp til hópa; líkt og þær vilji kenna:
Til að skapa list þarf ekki að hverfa til hins ósjálfráða, heldur til hins sjálfráða, sem þó
ber oft í sér eitthvað ósjálfrátt. Ljóð Jaime Gil de Biedma eru mjög sjálfráð, en þessi ljóð,
sem hér birtast, gefa ekki nema einhliða hugmynd um kveðskap hans. Nei, nei, nei, varizt
að falsa skáldskap með því að hlína á eina hhð hans. Þið eruð ekki „forstjórar hinnar
fölsuðu sögu“.
Ljóðin birtast hér almenningi í fyrsta sinn. Upphaflega vom þau prentuð sem jólakort
handa kunningjunum. Þessi tvö ljóð af Fjórum siðferðisljóðum eru birt með leyfi höf-
undar.
Bækur Jaime Gil de Biedma eru: Samkvæmt dómi tímans, Samferðamenn (Companeros
de viaje, eiginlega Nytsamir sakleysingjar, eins og það heitir á máli stjórnmálanna) og
Cántico: heimur og ljóðlist Jorge Guilléns. Hann vinnur nú að bók um Espronceda, um
ábyrgð skáldskapar og skálda, en þau, eins og flesta grunar, eru ekki laus við ábyrgð eins
og dýr eyðimerkurinnar. — G. B.)
45