Tímarit Máls og menningar - 01.06.1972, Side 14

Tímarit Máls og menningar
meiri tvísýnu með tilveru sína alla og trú en þeirri, sem lifað hefur þessa tíð
- nema ef vera kynni þeim mönnum, er lifðu þá umbyldng sem kennd er við
kristnitöku og siðskipti. En skáldið reri steinnökkva sínum heilum út úr
þessari villunótt, þótt þungur væri sá róður - kom ríkara af reynslu og auð-
ugra af skáldlegu innsæi, en fátækara af blekkingum, heldur en þegar það
hrinti fleyi sínu úr vör. í Sjödægru gefur skáldið oss fleiri og stærri lista-
verk en vér höfum áður séð koma frá þess hendi og vinnur um leið með
þessu verki sínu það afrek öðrum meira að umskapa íslenzkt ljóðmál.
En vinur vor var ekki eilíflega reiður og í brjósti hans voru fleiri strengir
sem ómuðu en þessi einn. - Ast hans á landinu var djúp og einlæg, en öllum
stöðum ofar voru átthagarnir vestra í hug hans, þar sem hann lék sér barn
„undir haustlaufi víðis, þar sem minningin skrjáfar i gulnuðum blöðum:“
„ . . . og tjörnin í ládeyðu lagðist
í logninu blágeislum stöfuð,
og fannhvítar fífurnar lmeigðu
í flóanum silkimjúk höfuð.“
A þessar slóðir leitaði hugurinn löngum, þar fann hjarta hans leynda gamla
fró og hugurinn frið — fjarri þeim heimi tálsýna og blekkinga, sem honum
fannst svo oft að sér sækja hér. Fáir hafa ort sem hann um náttúru íslands.
Mörg hans fegurstu ljóð eru lofsöngur til þess lands, sem hann unni svo
heitt að hann eirði aldrei langdvölum frá.
Töfrar íslands voru honum þrotlaus uppspretta ljóða, og hvort heldur
hann lýsir svipulli fegurð sumars eða ljúfsárum forboða vetrar, þegar gull-
öld fiðrilda er á förum, þá eru þær myndir uppteiknaðar af því listfengi
sem óvíða er annars staðar að finna í íslenzkum ljóðum. — Ég minnist á
þessari stundu eins síðsumarkvölds austur í Hornafirði. Það var beðið eftir að
skáldið úr Kötlum kæmi til að hressa upp á menningarviðleitni héraðsins
með erindi um íslenzka ljóðlist. Það var eitt þessara síðsumarkvölda í
Hornafirði, sem meir eru í ætt við ævintýr en raunveruleika. Allt var óraun-
verulegt, himinn og jörð, fjörðurinn og jökullinn ofinn í rautt glil kvöld-
sólar, einstaka fuglskvak heyrðist og þagnaði jafnskjótt eins og það vildi
biðjast afsökunar á framhleypni sinni, en á bak við þessa rauðu kyrrð féll
þungur niður fljótanna — og þarna stóð skáldið mitt í þessari mynd og heils-
aði í þögulli lotningu töfraspili skaftfellsks síðsumars - og þar stendur Jó-
hannes enn fyrir mínum sjónum.
4