Tímarit Máls og menningar - 01.06.1972, Blaðsíða 95

Black Power
vestrænu þjóðfélagi, þá er svarið hjá öllum hvítum mönnum: „Gott og vel,
en ásakaðu mig ekki, ég er aðeins einstaklingur og hef alls ekki þessa af-
stöðu. Ég hef í raun og veru ekkert á móti ykkur og lít á ykkur sem jafningja.
Þú ert jafn góður og ég — næstum því.“ Til þess að reyna að gera þetta ljóst
ætla ég að leggja áherzlu á muninn á kynþáttahatri einstaklingsins annars-
vegar og hinsvegar kynþáttamisrétti sem á rætur i uppistöðum kerfisins
(institutionalized racism).
A undan umræðunum um kynþáttamisrétti er nauðsynlegt að greina á
milli þessara tveggja tegunda: Kynþáttahaturs einstaklingsins og misréttis
sem á rætur í uppistöðum kerfisins. Fyrri gerðin felur í sér opinskáar að-
gerðir einstaklinga sem hafa oftast strax í för með sér dauða fórnarlambs-
ins eða áverka og eyðileggingu eigna með ofbeldi. Þessa tegund er hægt að
mynda og iðulega hægt að fylgjast með atburðarásinni á sjónvarpsskermi.
Síðari gerðin er ekki eins augljós, liggur miklu dýpra og erfiðara að
þekkja hana, en hún er ekki síður fjandsamleg mannlegu lífi. Hún felst í al-
hliða aðgerðum ríkjandi og viðurkenndra afla í þjóðfélaginu og hlýtur því
ekki sömu fordæmingu.
Ég skal nefna dæmi um þá fyrri: Óþekktur ofbeldismaður hvítur kemur
fyrir sprengju í kirkju svertingja og drepur fimm svertingj abörn. Það er
dæmi um kynþáttahatur einstaklings, sem flestir þjóðfélagshópar harma mjög.
Ef í sömu borg - Birmingham, Alabama — deyj a, ekki bara fimm heldur fimm
hundruð börn á ári hverju vegna skorts á mat, skýli yfir höfuðið og læknis-
hjálp, og þúsundir annarra bíða heilsutjón og bæklun líkamlega og andlega
vegna langvinnrar örbirgðar og óréttlætis, þá er orsökin kynþáttamisrétti
sem á rætur í kerfinu. Ef svertingjafjölskylda flytur í hvítt hverfi, en er grýtt
og rekin burt og hús hennar brennt, þá er það augljóst kynþáttaliatur ein-
staklinga sem fjöldi manns fordæmir - í orði að minnsta kosti. En það er
kynþáttamisréttið með rætur i kerfinu er lokar svertingja inni í niðurníddum
leiguíbúðum í fátækrahverfunum þar sem þeir eru daglega undirorpnir okri
og arðráni húseigenda, kaupmanna, okurkarla og fj andsamlegra húsnæðis-
miðlara.
Þetta á við um Bandaríkin, en ég hygg að þið finnið sitthvað af því í
London. Þjóðfélagið lætur sem það annaðhvort viti ekki um kynþáttamis-
réttið eða er í raun og veru vanmegnugt að aðhafast nokkuð gegn því í al-
vöru. Og andstaðan gegn því að gera nokkuð í alvöru stafar af þeirri stað-
reynd, að vestrænt þjóðfélag hefur öðlazt velmegun vegna kynþáttamisréttis
í kerfinu, og ef það væri afnumið fórnaði það sjálfu sér.
85