Tímarit Máls og menningar - 01.06.1972, Page 131

„ViS vitum ekki hvort þau haja andlit“
konu þessarar. Þó að það sé ekki beinlínis tekið fram, þá skilst manni að
þetta er einmitt kona málarans, sú sem var að rífast við hann í hallargarð-
inum.
Sá grunur verður að vissu í hinum stutta IV. þætti, þegar málarinn finnur
konu sína og manninn sitja saman í veitingahúsi og sezt sjálfur hjá þeim:
„Þegar hann kom gangandi og sá þau saman vissi hann strax að þetta var
kokkáll hans, hann fann hornin spretta fram í enninu einsog hann tryði á
miðaldamálverkin eða hvað það nú var og þjóðtrúna sem gerir hinn ólán-
sama að geithafri, það var kaldur sviti á honum öllum og hann vissi hann var
hvítur í framan, eða var hann rauður?“ (153)
Þar höfum við þá einu sinni enn þennan sigilda þríhyrning, sem hefur
verið uppistaða svo margra skáldsagna og harmleika. En ég ætla ekki að
halda þessari endursögn áfram þátt fyrir þátt, enda verður erfiðara að átta
sig á samhenginu, eftir því sem sögunni miðar áfram - ef saga skyldi nú
vera réttnefni. Ég vil aðeins drepa á fáein atriði úr seinni hluta bókarinnar.
I VI. þættinum er maðurinn aftur farþegi í bíl, og einhver félagi hans við
stýrið: „Þeir þutu áfram, tveir menn í litlum bíl: svo borgirnar þyrluðust
upp, og þorpin sveigðust frá einsog leiktjöld úr pappa fyrir gusti“ (185).
Maðurinn er að reyna að flýja minningar sínar á þessari fleygiferð. Hann
verður „að gæta sín að hugsa ekki um það hversvegna hann fer þessa för,
og gæta þess að muna ekki lengur hvað rak hann til þess að vera að ferðast“
(186). Þeir koma að landamærunum í Alpafj öllunum en snúa svo aftur. Á
leiðinni er maðurinn meðal annars að hugsa sér leikrit handa sjónvarpinu,
um sjómenn á seglskipi sem ferst. Sýnir hans og hugmyndir verða æ ein-
kennilegri. Þær virðast að nokkru leyti vera draumur („Og maðurinn
vaknar við það að hann kastast til í sæti sínu“, 204), ef til vill hitasóttar-
órar („farþeginn pírði sínum sóttheitu augum og hrökktist aftur lengra inn
í sortann sem í honum bjó“, 205). Loks er maðurinn skilinn einn eftir um
nótt í bílnum við lítið torg, vaknar og fer að labba um borgina.
I upphafi VII. þáttarins heyrum við manninn tala, og það er enn vísað lil
atriðis sem varð fyrir okkur áður, en nú einsog það væri aðeins óljós endur-
minning, kannski úr draumi:
Var ég ekki staddur á svölunum, og hvað gerðist síðan? Mér þótti ég hafa verið stadd-
ur á svölum mikillar hallar með svo margt að baki, einhverja vá, mér þótti sem ég hefði
staðið á þessum svölum og horft út í mikla nótt og lítið svið í þessari stóru nótt og tvær
litlar manneskjur í danslegu spili umhverfis gulllýstan gosbrunn /... / þetta þótti mér ég
hafa séð. En hvemig hélt sú saga áfram /... / (227).
121