Tímarit Máls og menningar - 01.05.1986, Page 127

En er þá Hannes, á sínum „efri
árum“, sáttur við sig með öllu? Því er
nokkuð vandsvarað eftir lestur síðara
bindisins. Það sem kann að koma jafnvel
góðvinum hans á óvart er það, að nú
virðist helzt sem honum hafi fundizt
viðskipti sín og skáldgyðjunnar hafa ver-
ið nokkuð galliblandin. Honum verður
ekki skáldskapurinn mikil hugfró, og
engin bölvabót, síður en svo; honum
finnst hann bregðast sér til áróðurs þeg-
ar því er að skipta ; oftar en einu sinni
skírskotar hann til yrkinga sinna sem
áráttu einnar og jafnvel geðbilunar. Ef
þetta er vottur lítillætis, þá finnst mér
H.S. skjóta yfir markið, og líklega er
óhætt að segja að hann sé a. m. k. ekki
ofþakklátur guði sínum fyrir gáfuna. En
það er hans mál.
Það sem Hannes færist í fang með
greinargerð fyrir tilurð Ijóða sinna er í
raun meira en nokkru skáldi er ætlandi.
Eg efa það ekki, að hann gengur heiðar-
lega til verks, er miskunnarlaus við sjálf-
an sig eins og fyrri daginn og útkoman
alltaf athyglisverð svo langt sem hún
nær. En ég leyfi mér að taka væntan-
legum fræðingum vara fyrir því að álíta,
að í orðum Hannesar sé öll saga sögð í
þessu samhengi, því hún verður aldrei
sögð til fulls. Og því síður á skilgreining
hans eða játningar við um önnur skáld,
enda gerir hann enga tilraun til að ýja að
slíku. Sú tilhneiging, sem enn gætir
nokkuð, að setja öll svonefnd atómskáld
undir einn hatt, er vægast sagt mjög
hæpin og getur ekki réttlætzt af öðru en
að menn noti þá skilgreiningu sér til
hægðarauka og með stórum fyrirvara.
Það hattar nefnilega hvergi fyrir í þróun
íslenzkrar Ijóðagerðar; og mörg atóm-
skáld hafa ort undir hefðbundnum hátt-
um, ýmist áður eða jafnframt; eru jafn-
vel að því enn þann dag í dag. A sama
Umsagnir um bakur
hátt hafa sum önnur og hefðbundnari
skáld farið að gera síðbornar tilraunir
með atómkveðskap. Allt er það gott og
blessað. En hvað svo sem menn vilja
segja um formið eitt út af fyrir sig, þá er
líklega óhætt að fullyrða það nú, að
tilkoma atómkveðskaparins hafi gert eitt
gagn svo að um munar: kippt íslenzkri
ljóðagerð upp úr algerri stöðnun og
beinlínis neytt alvarlega þenkjandi fólk
til að fara að hugsa — um ljóðið sem
ljóð. Hér er ekki staður né stund til að
ræða það frekar, þótt vert væri. Bráðum
verða líka allar slíkar áhyggjur frá skáld-
unum teknar. Þá fara þau að geta setzt
við skrifborðin sín með stórum skjót-
virkari árangri en Hannes forðum og ýtt
á takka — í bókstaflegri merkingu:
Menn mata þá blessaða tölvuna sína
þeim hugmyndum og orðaflaumi sem
andinn innblæs þeim; síðan er hrist vel
upp í öllu saman, og þegar ýtt hefur
verið á takkann (helzt þó fleiri en einn)
stekkur fram hið fullkomna ljóð ljóða.
Loksins.
Fengurinn við þetta bindi ævisögu
Hannesar er einnig sá, sem við hið fyrra,
hverja lýsingu hann gefur á samtíð sinni,
svo mönnum sem málefnum. Frásögn
hans af fyrstu dögum Samtaka hernáms-
andstæðinga verður síðarmeir talin nota-
drjúgur skerfur til samtímasögunnar,'
svo dæmi sé tekið. Og þá ekki síður sú
mynd sem hann dregur upp af ýmsum
samferðamönnum sínum, skáldum sem
öðrum; eins og fyrri daginn er það sterk
hlið Hannesar að lýsa mönnum, það
gerir hann yfirleitt mjög vel, hvort sem
hann eyðir á þá löngu máli eða stuttu.
Fyrst mun koma í hug margra lýsing
hans á Steini Steinarr. Ætli Steini hafi
nokkurntíma verið betur lýst en Hannes
gerir í þessari bók? Eg efast um, að
nokkur eigi eftir að gera það síðar. (Hér
253