Tímarit Máls og menningar - 01.05.1986, Page 130

Tímarit Máls og menningar
stjórnmálamaður. Og athugasemdir
hennar um stjórnmálin, ástina og listina
eru sérlega hrífandi. Guðrún segir þetta
um skáldskapinn m. a.:
List er ekki lúxus heldur lífsnauðsyn
hverri manneskju og hverri þjóð. Ef
Islendingar hættu að skrifa bækur og
lesa bækur týndu þeir þjóðerni sínu.
Mörgum þykir pólitík og skáld-
skapur fara illa saman en það er nú
eitthvað annað. Það er engin tilviljun
að margir stjórnmálamenn hafa líka
verið rithöfundar því hvatinn er sá
sami: að deila með öðrum . . . List er
þýðingarmeiri en stjórnmál.
Kannski listin hafi aldrei skipt eins
miklu máli og nú á dögum.
Indridi G. Þorsteinsson talar heldur
enga tæpitungu og eru það svo sem eng-
in ný tíðindi. Hann hefur aldrei mjúk-
máll maður verið og sumar af hans
hvassyrtu athugasemdum hér eru bæði
ósanngjarnar og óréttmætar. Indriði
ræðir mikið um bakgrunn sinn og oft
óblíða reynslu sem sett hafa svip á verk
hans og skapa honum nokkra sérstöðu í
þessari bók. Indriði segir um skáldskap
sinn m. a.:
Sögur mínar hafa orðið til af nauð-
syn á að skilja og skilgreina samtím-
ann. Ég byggi þær á staðreyndum og
er að vissu leyti skáldskaparlegur
sagnfræðingur. Mig hefur aldrei
langað til að búa til einkalegan
reynsluheim enda hata ég fantasíu.
Hún er ósönn og skortir almennt
gildi. Ég hata líka uppskrúfaðan
flæðistíl. Skáldskapur á sér ekki lífs-
von í huga lesanda ef allt er sagt og
meira til. Við höfum átt marga höf-
unda sem eru þrungnir af svo mikilli
andagift að verk þeirra skjálfa í hönd-
um manns. Þessi verk hafa ekki lifað.
Sá skáldskapur sem lifir fjallar um
raunverulegt líf fólks. Hann er ekk-
ert fimbulfamb heldur gerist hann af
sjálfu sér vegna innri nauðsynjar.
Matthías Johannessen er mælskur að
vanda og segir hér mestmegnis frá
bernsku sinni og því hvernig skáldskap-
urinn kviknaði með honum, en einnig
nokkuð af vandanum við að vera í senn
atómskáld og ritstjóri Mogga. Lýsingar
hans á æskuárunum eru skemmtilegar
og gefa að auki góða hugmynd um and-
rúmsloftið í Reykjavík á stríðsárunum.
Matthías segir m. a. þau sönnu orð um
ljóðið:
Gott ljóð er samtíða allri sögu ís-
lands. Raunar efast ég um að nokkuð
sé til sem heitir samtíð þegar ljóð
er annars vegar. Reynsla manna á öll-
um tímum er svipuð. Þannig er
gamla ljóðlistin okkar nútímalegri en
margt það sem er ort í dag. Ljóðið
ögrar dauðanum því í því segir mað-
urinn: Ég var og er ennþá!
Alfrún Gunnlaugsdóttir er líklega
minnst þekkt af rithöfundunum sem hér
taka þátt, þótt hún hafi með tveimur
bókum skipað sér í fremstu röð. Því er
mikill fengur að viðtalinu við hana, sem
bæði er fróðlegt og vel samið auk þess
sem það er gagnsýrt af manneskjulegri
hlýju og húmanisma. Ævi hennar og
viðhorf koma skýrt fram í eftirminni-
legum myndum og knöppum en skýrum
lýsingum. Mest dvelst hún við dvól sína
á Spáni, kynni sín af fasismanum og
skarplegur samanburður hennar á ólík-
um þjóðfélögum er gæddur næmi og
trúverðugleika. Um eigin skáldskap seg-
ir Alfrún m. a.:
Þegar ég skrifa reyni ég að búa til
heim í heiminum í von um að síðar
256