Tímarit Máls og menningar - 01.05.1986, Page 131

muni aðrir umskapa hann á þann
hátt í ímynduninni, að hann verði
virkur og lifandi þáttur í ímyndunar-
afli þeirra. Skáldskapur býður upp á
möguleika sem ekki er fyrir hendi í
öðrum samskiptum manna, til dæmis
myndar lesandi tengsl við höfundinn
í gegnum bók, tengsl sem væru
óhugsandi í veruleikanum. Flestum
okkar finnst skáldskapurinn nauð-
synlegur til að fylla upp í mynd okk-
ar af veröldinni. Og mætti jafnvel
segja að leikur ímyndunaraflsins
hjálpi okkur til að lifa, skapi líf okkar
og komi á jafnvægi.
Það er að sama skapi fengur að heyra
Thor Vilhjálmsson segja frá leið sinni til
skáldskapar og glímu við uppruna sinn,
enda frásögnin lipur og einlægni höf-
undar ósvikin. Skemmtilegar mannlífs-
myndir setja svip sinn á frásögn hans,
sem og kunn tilþrif í máli og lýsingum
atvika. Thor lýsir baráttu sinni við rit-
hefðina og því að ná tökum á þeim
skáldskaparstíl sem hann cr þekktur
fyrir. Um hann segir m. a.:
I skáldskapnum hef ég ekki aðeins
tínt saman það sem mér hefur
áskotnast á vegferðinni heldur reynt
að skapa samræmi á milli sundur-
leitra hugmynda og skynjana.
Reynslan sem þú aflar þér umbreyt-
ist og verður ný í sjálfum þér.
Og þeir sem eitthvað þekkja til ís-
lenskrar menningarsögu eftir stríð vita
að Thor Vilhjálmsson hefur sannarlega
staðið við eftirfarandi orð sín:
Þó verður maður alltaf að vera reiðu-
búinn að rísa gegn þeim öflum sem
ógna lífinu og listinni. Þráast við og
reyna af öllum mætti. Eg lít á það
sem heilaga skyldu að berjast gegn
Umsagnir um bœkur
dauðanum og fyrir lífinu. Þó svo ég
viti að eitt sinn skal hver deyja.
Síðastur viðmælenda er Þorsteinn frá
Hamri. Hann er, ásamt Indriða, sveita-
maðurinn í hópnum og hryggjarstykki
viðtalsins við hann eru minningar úr
sveit bernskunnar; samanburður á lífinu
í sveit og borg; fortíð og nútíð. Fyrstu
skáldaárin í Reykjavík eru líka tekin
fyrir og allt er þetta mótað af kjarnmiklu
tungutaki Þorsteins og skáldlegu næmi
hans á menn og aðstæður þeirra. Eins og
hinir höfundarnir segir Þorsteinn margt
skarplegt um skáldskapinn:
Ég held að það sé brýnast að vera
persónuleika sínum trúr í skáldskap
og öðrum listgreinum. Einlægnin
skilar sér. Tískuhreyfingar og stefnur
gera ákaflega lítið fyrir mann ef hjart-
að er ekki með í leiknum . . . Stund-
um er sagt að skáld sem hverfur inn í
eigin heim hafi gefist upp. En hefur
tilfinningaleg reynsla okkar ekki al-
mennt gildi, þótt hún snerti ekki
pólitískt dægurþras? Víst er brýnt að
fylgjast með því sem gerist í heimin-
um, helst öllu auðvitað, og allt er
þess virði að vera tekið fyrir í skáld-
skap ... En hvað sem á gengur,
erum við einstaklingar með innri
heim hugans, söknuð og hrifningu
og reiði. Eg vona að við verndum
áfram mennskuna sem hefur okkur
yfir skepnuna. Ég vona að við rækt-
um áfram tilfinningu okkar og það
sem upprunalegt er í okkur. Ég vona
að við sinnum áfram tungumálinu
sem tengir okkur saman.
Matthías Viðar Sæmundsson hefur
vandað vel til verks og skilað bók sem
birtir lífsskilning og viðhorf sex ís-
lenskra rithöfunda á einlægan og ferskan
TMMIX
257