Tímarit Máls og menningar - 01.02.1987, Qupperneq 30

Tímarit Máls og menningar
Hann klikkaði semsé á fyrstu línunni í faðirvori bókmenntafræðinga: að vera
með það á hreinu hvaða texta hann er að tala um.
Þetta aftrar samt ekki Astráði frá því að svara Sigfúsi fullum hálsi, í sömu
grein og hann svarar mér í TMM. Þar byrjar hann á að væna Sigfús um að hafa
ekki lesið ritsmíð sína nógu vandlega til að vera færan um að skrifa umsögn um
hana. (Þetta virðist vera honum áleitinn þanki). En samt er honum eitthvað
brugðið; innanum allar umvandanirnar og vandlætingarnar er hann með ein-
hverjar klaufalegar tilraunir til að skjalla Sigfús Daðason; segist hafa orðið
„himinlifandi“ þegar hann frétti að Sigfús hefði skrifað gegn sér, kallar hann
„eitt sinna eftirlætisskálda“ og auk þess „góðkunnan greinahöfund og þýð-
anda“. Og svona til að trompa þetta og yfirtrompa, þá vitnar hann síðar í titilinn
„fá ein orð“ sem hann segir vera nafnið á einni af ljóðabókum Sigfúsar. „Fá ein
orð“, eftir Sigfús Daðason. I næstu grein mun bókmenntafræðingurinn eflaust
drepa lítillega á bækurnar „Sjálfstætt ljós“, eftir Halldór Laxness, og „Gamli
maðurinn í farangrinum", eftir Hemingway.
Að lokum aðeins nokkur orð um grein Gunnars Karlssonar. Þau verða mjög
fá, enda leyfir ekki sómatilfinning heiðarlegs manns að það sé spaugað með
slíkt. Knut Hamsun hélt því eitt sinn fram að í sálarfræðum stæði enginn
skáldsagnahöfundum á sporði. Að vísu mátti ráða af samhenginu að hann væri
fyrst og fremst að tala um sjálfan sig gamalreyndan; í það minnsta hef ég aldrei
tekið þessi orð til mín og ætla þar af leiðandi ekki að reyna að skilja til fulls
greinina „Samnorræn niðurlæging" frá því í síðasta hefti TMM. Þó er því ekki
að neita að lýsingar Gunnars á því hvernig hann á undanförnum tíu árum hefur
stanslaust verið hafður að háði og spotti á þessum norrænu ráðstefnum, sem
hann þó keppist við að sækja, minntu einna helst á ofsóknir meinvættanna í
Píslarsögu séra Jóns þumlungs.
Hinsvegar verður að viðurkennast að þessi opinskáa og hreinskilna grein
Gunnars Karlssonar lauk upp skilningi á öllu því hugsanaferli sem ég hef verið
að undrast á og skrifa um í þessum pistlum mínum. Það sem mér hafði aldrei
skilist, einsog sjá má af títtnefndri grein í TMM, var í fyrsta lagi hversvegna allt
þetta feikna veður var gert útaf einni mislukkaðri þýðingu, og í öðru lagi hvers
vegna var verið að draga inní þá umræðu til að skammast útí og kalla til
ábyrgðar alla þá blásaklausu útlendinga og málinu óviðkomandi sem sýnt hafa
íslenskum bókmenntum áhuga. Ég sé það nú eftirá hvað bæði Helga og
Astráður voru að meina allan tímann, þau bara orðuðu ekki sinn þanka af sömu
barnslegu einlægni og Gunnar gerir.
I stuttu máli má lesa útúr grein Gunnars ástæðuna fyrir öllum þessum
sárindum. Hún er sú að þýðing Eskelands á Leigjandanum sé ekki bara
dæmigerð, heldur hreinlega óræk sönnun fyrir lítilsvirðingu norðurlandabúa
yfirleitt í garð íslendinga. Og þá er náttúrlega ekki undarlegt að ráðist sé með
kjafti og klóm að kvislingum sem rísa til varnar fyrir hinn útlenda féndaflokk.
En í alvöru talað, ég er rétt nýfarinn að skilja þetta. Að ein vond þýðing geti
18