Tímarit Máls og menningar - 01.12.1992, Blaðsíða 110

mátt sinn og merkingu virðist einstaklingurinn
stöðugt verða viðkvæmari gagnvart þeim. Þetta
ósamræmi kemur fram í tveimur sögum um guð
og eiginkonu hans. í sögunni „Eiginkona guðs“
eru guð og konan hans að rífast um spegil
(tunglið) sem konan hans er búin að týna, og
guð segir:
— Ég er alveg miður mín. Við erum farin að
hljóma nákvæmlega einsog hjón niðrá jörðu.
— Það ert þú sem vilt hafa það þannig. Þú
hjálpar mér ekki að leita. Þú vilt vera einsog
hjónin á jörðinni, alltaf að bítast á.
— Ég hef aldrei bitið þig.
— Ég mundi svo sannarlega bíta þig en ég
veit að það yrði ekki til neins.
— Mig hefur alltaf langað tilað þú bitir
mig. Afhveiju bíturu mig ekki núna? (26)
í „Hvíldardagur“ eru þau enn að þræta um hinn
týnda spegil eiginkonunnar, og guð reynir að
gera henni til hæfis:
— Þú verður að laga á þér hárið áður en
það þomar.
— Ha? En hárið mitt er ekki blautt.
— En ætlaru ekki að laga það? Hálfnað
verk þá hafið er.
— Afhveiju ertu að skipa mér fyrir verk-
um?
— Þú verður að laga á þér hárið.
— Ertu að meina að hárið mitt sé ljótt?
— Nei. (...)
— Komum nú og leggjum okkur og ég
laga á þér hárið á eftir.
— Ha?
— Komdu og elskaðu mig.
— En ekki segja þá neitt ljótt um hárið á
mér.
—Ég segi ekki neitt ljótt um háriðþitt. Það
er ég sem elska hárið þitt.
— Elskaru hárið mitt? (47)
Hér notar höfundur svipaða aðferð og absúrd-
leikskáldin; hún leikur sér að orðum, persón-
urnar ná ekki saman þannig að mikil spenna
verður í textanum, en spennan gufar upp og fær
enga lausn.
En þótt Einu sinni sögur eigi margt sameig-
inlegt með absúrdismanum, vantar bölsýnina
sem gjarnan tengist honum í sögur Kristínar.
Þegar á heildina er litið er Einu sinni sögur
jákvæð og lifandi bók, full af lífsgleði og kímni-
gáfu. Þá trú að lífið sé til einskis og tilveran
endalaus krossganga er hvergi að finna í sögun-
um sem hér um ræðir. Með baminu sem er alls
staðar nálægt tengir höfundur saman hið ljúfa
og sára, gleðina og sorgina, þar sem ákveðið
jafnvægi ríkir.
Viðfangsefni flestra sagnanna í Einu sinni sög-
um er ástin í einni eða annarri mynd; ástin og
þær tilfinningar sem tengjast henni. Því Einu
sinni sögur fjalla fyrst og fremst um tilfinning-
ar, grunntilfinningar sem við þekkjum öll. Þetta
er þema sem við könnumst við úr fyrri sögum
og leikritum Kristínar, hún virðist aldrei verða
þreytt á að skoða sömu hlutina frá nýjum og
nýjum hliðum. Það segir sig sjálft að hætta er á
að sögurnar verði of líkar hver annarri með því
að nota ekki einungis sama form („Einu sinni
var . . .“), heldur fjalla þær allar einnig um
svipuð efni. Höfundur færist mikið í fang með
þessu. Þegar um ástina er að ræða er auðvelt að
brotlenda á flatneskjunni. En Kristín hefur
næmt auga fyrir andstæðunum í ástinni, hún
kallar þær fram, skoðar þær og metur. Þetta,
ásamt fjölbreytni höfundar í ástamálum, ef svo
má að orði komast, gerir það að verkum að
sögurnar fá hver um sig sjálfstæðan svip jafn-
framt því sem þær skapa eina heild. í Einu sinni
sögum er lýst ástum milli fullorðinna jafnt sem
bama, kvenna ekki síður en karla. í þessu felst
styrkur höfundar; að skoða sömu hlutina frá
mörgum og sífellt nýjum hliðum, toga fram
andstæðumar og jafnvel tengja þær.
í sögunni „Slagsmálastrákamir“ hefur hið
grófa og erótíska fengið ljóðrænt ívaf eins og
eftirfarandi útdráttur sýnir. Hér tengir höfundur
hið saklausa og óreynda við hið þroskaða og
108
TMM 1992:4