Tímarit Máls og menningar - 01.03.1994, Side 53

Martellotum í Sandycove þar sem Ódysseifur hefst. Joyce bjó í turninum um
nokkurra vikna skeið árið 1904.
að telja hann á að fórna nýfundnu frelsi á altari efnishyggju (Byrne), henti-
stefnu og málamiðlunar (Cosgrave) og kynlífs (Gogarty).
Einsog Stephen í Portraitv ar Joyce tekinn að kanna þau svið vitundarinnar
þarsem hvorki fjölskylda hans, samstúdentar né kennarar gátu fylgt honum
eftir. Hann var farinn að líta á sig sem Evrópumann fremuren íra. Að því
stuðlaði meðal annars lestur hans á evrópskum bókmenntum, vald hans á
mörgum tungumálum, kveðjan frá Ibsen og heimsókn til Lundúna í fylgd
föður síns vorið 1900, en þá ferð kostaði hann með ritlaununum fyrir
greinina um Ibsen. Evrópsk viðhorf hans efldust sumarmánuðina 1900 og
1901 þegar hann dvaldist með föður sínum í Mullingar, markaðsborg útá
landsbyggðinni. Þar gekk hann frammaf borgarbúum með ýmsum stórorð-
um yfirlýsingum einsog til dæmis þessari: „Hugur minn er mér miklu
forvitnilegra viðfangsefni en gervallt landið.“ Fyrra sumarið samdi hann
leikritið A Brilliant Career sem hann kallaði „fyrsta sanna verk ævi minnar“
og tileinkaði sinni eigin sál, þó hann sæi síðar ástæðu til að farga því. Seinna
sumarið þýddi hann tvö verk eftir Hauptmann, Vor Sonnenaufgang og
Michael Kramer.
Joyce taldi sig ekki einungis vera að fara frammúr samtíðarmönnum
sínum og kennurum, heldur einnig höfundum svonefndrar írskrar bók-
menntavakningar — W. B. Yeats, George Russell, John Synge, Lady Gregory,
George Moore, Padraic Colum og Edward Martyn. Hann sakaði skáld
vakningarinnar um að horfa um of til baka, hætti að leggja stund á gelísku
og samdi grein sem hann nefndi „The Day of the Rabblement“ þarsem hann
TMM 1994:1
43