Tímarit Máls og menningar - 01.12.1996, Page 111

loft. Litanotkun er einnig sérstæð og hið
mystíska tengist oftar en ekki hvíta litn-
um í ljóðum Litabókar, sem myndar
skemmtilega andstæðu við hina al-
svörtu bókarkápu. Þorsteinn J. sýnir í
Litabók sinni að hann býr yfir ótvíræð-
um skáldskaparhæfileikum. Hann hefur
mótað sér persónulegan stíl og það er
geðþekkur blær í þessari ágætu
frumraun ungs skálds.
Guðbjörn Sigurmundsson
Ilmur úr æsku
Jakobína Sigurðardóttir: 1 barndómi. Mál og
menning 1994, 105 bls.
„Þessi hefilspónahrúga er alltaf jafn
heillandi, ævintýri að virða fyrir sér
breiða, þunna spænina með ótal mynd-
um þegar ég ber þá móti birtu dags-
ins ... Innan stundar verður það að eldi
og ösku undir kaffivatninu hennar
mömmu“
Jakobína hefur gengið inn í smíða-
skúr pabba síns í Hælavík á Horn-
ströndum í upphafi ferðar um æsku-
slóðir sínar. Ferðar sem á sér stað í
minninu. í minningunni um smíða-
skúrinn er önnur minning um að hafa
verið send eftir hefilspónum, svo hægt
sé að skerpa undir kaffivatninu. Og víst
má segja að þessi mynd úr smíðaskúrn-
um sé táknræn fyrir þá aðferð sem Jak-
obína notar til að kljást við tímann, sem
er myrkur og þoka og læstar dyr, þar sem
hún reynir að rifja upp nógu mikið úr
æsku sinni til að búa sér heildstæða
mynd. Það er eins og hún lyfti hefilspæni
upp í birtu dagsins og skoði ótal myndir
áður en líf hennar hverfur; skoði það
sem gengur af þegar tíminn hefur smíð-
að mannsævi.
Það er þó ekki nein venjuleg endur-
minningabók sem Jakobína er að skrifa
hér, heldur er hún að kljást við minnið,
sem hún hafði litið á sem „sjálfsagt og
óbrigðult“ — og tímann. Mannsævin er
samfelldur tími, en samt eru Jakobína og
æskustöðvarnar „ekki í sama tíma.“ I
minninu er þoka og tíminn er myrkur.
Hún ratar ekki um bæinn þegar hún
kemur að honum.
HÚSÍð
„Ég tek í klinkuna á útidyrahurðinni og
opna. Geng inn í bæinn án þess að hirða
um hvort ég rata. Sólin skín að áliðnum
degi.. . Bæjardyrnar læt ég vera opnar
fyrir skini hennar á hurðina sem veit að
eldhúsi mömmu . . .“ Það er myrkur
inni í bænum þegar hún byrjar að skoða
hann; gengur úr einu herbergi í annað,
leitar að ljóstýru — frá lampa, frá lukt,
frá glugga til að litast um, skoða hvað
húsið hefur að geyma. Eftirmiðdagssól-
in varpar ekki sínum skærustu geislum
inn í húsið sem hún kannar og því er
nokkuð skuggsýnt á þessu ferðalagi.
Hún lítur í kringum sig í eldhúsinu,
finnur ylinn frá eldavélinni, horfir á liti
á kaffikönnu og bollum, man smáhluti,
en ratar ekki um eldhúsið. Fetar sig upp
stigann, upp á loftið í baðstofuna. Þrep-
in. Ekki svo mörg á daginn, kannski níu
eða tíu, eða fjögur eða fimm, „en þegar
skuggsýnt er og í myrkri á kvöldin gætu
þau alveg eins verið hundrað.“ Stað-
reyndir eru afstæðar; velta á tilfinning-
um sem hrærast með barni þar sem það
gengur um húsið.
Gengur að austurglugga baðstofunn-
ar, horfir út og sér garðinn þar sem kon-
ur og börn börðust við náttúruöflin,
reyndu að rækta rófur og kartöflur, sem
landið hafnaði en gaf í staðinn hvönn og
ber. Vesturglugginn er útsýnisgluggi „til
hafsins, til heimsins langt í burtu frá
þessari vík . . .“ hins síbreytilega hafs
TMM 1996:4
109