Ský - 01.01.2006, Síða 51

sk‡ 51
TRYGGVI FELIXSON
Tryggvi Felixson, framkvæmdastjóri Landverndar, segist fremur
bjartsýnn á framtíðina og segir velferð þjóðarinnar byggjast á því að
okkur takist að lifa í sátt við náttúruna. Ásóknin í auðlindir er mikil,
öll lifum við á náttúrunni og hver einasti Íslendingur þarf þrjú til
fjögur kíló af vatni og fæðu á hverjum degi,
eða tugi tonna á meðalmannsævi.
Sem þjóð eigum við vel til hnífs og skeiðar,
efnisleg velferð á landinu er góð og það sama
má segja um aðgang að auðlindum. Við búum
við góða menntun og siðferði, stjórnarfarið
í landinu verður að teljast þokkalegt og allt
ætti þetta að geta tryggt okkur velgengni í
framtíðinni, þ.e.a.s. ef við spilum rétt úr fram-
tíðarmöguleikunum.
Þörfin fyrir orku er ómetanleg hér sem
annars staðar, en það er í okkar valdi að hafa
stjórn á græðgi, fáfræði og fátækt.
Tryggvi telur að orkubúskapurinn geti vel
mætt venjulegri dagsþörf Íslendinga næstu
áratugi án þess að frekar sé gengið á önnur náttúruverðmæti, s.s.
landslag, gróður og önnur gæði sem við eigum hér enn. Framboð á
orku er nægilegt til framtíðar, ef við notum hugvit okkar og þekk-
ingu í að þróa aðferðir til að nýta auðlindirnar betur og takmarka
orkuþörfina.
Tryggvi telur að besti virkjanakosturinn á landinu sé orkusparnaður.
Íslendingar hafa löngum verið taldir orkusóðar, þeir sóa mikilli orku
hugsunarlaust og fram að þessu hefur lítið verið lagt upp úr því að kenna
landanum orkusparnað, enda tilhneiging til að líta á auðlindirnar sem
óþrjótandi uppsprettur. Betri nýting orkunnar gæti sparað okkur virkj-
unarframkvæmdir með tilheyrandi fórnarkostnaði. Ný
og fullkomnari tækni við vinnslu orkunnar gæti einnig
sparað okkur virkjunarkosti og þar þarf að beita hugviti
og þekkingu.
Eftirspurnin eftir lífsgæðum er mikil og helsta von
okkar til að spara orku er að breyta hugsunarhættinum.
Lífsgæði felast í ýmsu öðru en orkufrekum tækjum,
s.s. betri skólum og heilsugæslu, ómengaðri náttúru og
óspilltu dýralífi og það er okkar að velja hvaða lífsgæði
við setjum í forgang.
Tryggvi telur að Íslendingar muni í framtíðinni
fremur stefna á að virkja hugvit en halda áfram á braut
frumvinnslu. Það er ljóst að ef við tökum frekari þátt í
stóriðju mun það spilla öðrum möguleikum til fram-
fara, því frumvinnsla er eins konar blindgata sem leiðir
ekki til framhalds í atvinnusköpun.
Auðlindir á Íslandi eru ekki ótakmarkaðar og þar sem við eigum engan
möguleika á að leysa orkuþörf heimsins er okkur hollara að stefna að því
að verða sjálfbær á því sviði og beina kröftum okkar að vinnslu hugvits
sem getur af sér fleiri framhaldsmöguleika fremur en frumvinnslu.
stefna að því að búa til einstakar vörur og selja menningu okkar, t.d. í
matartúrisma, svo eitthvað sé nefnt, því af nógu er að taka.
Eins og tölvutækni hefur þróast síðustu 20 árin höfum við bæði of-
og vanmetið hana. Allar hugmyndir okkar þá voru á undan sjálfum
sér, en það er ekki ólíklegt að eftir 25 ár verði væntingarnar orðnar að
veruleika og þorpin úti á landi orðin samfélagsleg verðmæti.
Fólk verði farið að sækja þangað lífsgæði og spara sér tíma og pen-
inga með því að búa þar. Menn sem eru klárir á sínu sviði geta unnið
þar við sitt fag, hannað og miðlað þekkingu á netinu og með lífrænan
landbúnað sér við hlið. Vélavæðing ýtir nú fólkinu úr sveitunum en
Andri telur að þessi þróun snúist við, fólk fari að velja sér þann lífsstíl
sem það vill og njóta þess sem landið gefur okkur.
En tímabundin örvænting landsbyggðarinnar getur samt eyðilagt
svo mikið áður en þetta gerist og skortur á framtíðarsýn veldur ótta og
óöryggi og grimmd. Andri segir að versta ógnin sem að okkur stafar
sé sú að við glötum stolti okkar og látum etja okkur út í ófærur.
Við höfum um tvo kosti að velja; við getum valið um hnignun
eða að styrkja menntun og menningu í landinu, nýta auðlindirnar
sem liggja í menningunni, endurheimta stoltið yfir okkar eigin fram-
leiðslu og hætta að láta hræða okkur til að gera það sem við viljum
ekki.
Samdóma álit allra viðmælendanna er að framtíðin sé í okkar
höndum.
Við ráðum að vísu hvorki við þátt hnattrænna breytinga á jörðina
né hvaða áhrif þau muni hafa á lífsgæði okkar, en ef við lifum skyn-
samlega í framtíðinni ætti okkur að geta farnast vel.
„Það er ljóst að ef
Íslendingar taka frekari
þátt í stóriðju mun
það spilla öðrum
möguleikum til framfara,
því frumvinnsla er eins
konar blindgata sem
leiðir ekki til framhalds í
atvinnusköpun.“
„Fólk fer að sækja lífsgæði út á
landsbyggðina og spara sér tíma og
peninga með því að búa þar. Menn sem
eru klárir á sínu sviði geta unnið þar við sitt
fag, með lífrænan landbúnað sér við hlið.“
Framtíðin
Andri Snær Magnason rithöfundur.
sky
,