Dagrenning - 01.02.1952, Blaðsíða 13

og skilja þá reginþýðingu, sem samstarf Engil-
saxa hefir, munu hanna þessi endalok, en
„kölski" mun áreiðanlega glotta í kampinn, ef
til vill „hlæja heila nótt“ enn einu siuni yfir
þessum atburðum öllum. Rússar geta með
réttu bætt einu striki hagnaðarmegin á spila-
reikning sinn. Þeim hefir tekist að vinna
nokkuð á, einnig á þessum vígstöðvum.
EVRÓPUHER.
Hinn stórpólitíski ágreiningur, sem hefir
verið að búa um sig síðustu t\'ö árin milli
Breta og Bandarikjamanna mun koma greini-
lega í ljós á árinu 1952. Ágreiningur þessi er
miklu meiri og á dýpri rætur en menn al-
mennt gera sér grein fyrir.
Það er ekki rétt að Bretar sjái ofsjónum
yfir uppgangi og áhrifum Bandaríkjanna, en
þeir þola ekki til lengdar þá stefnu, sem
Bandaríkjamenn framfylgja nú gagnvart
Breska samveldinu. Samvinna Breta og
Bandaríkjamanna í Evrópu er — svo ekki
sé meira sagt — fremur slæm. Bandaríkja-
menn beita sér fyrir stofnun Evrópuhers.
Hann á að vera þannig uppbyggður að land-
her, flugher og floti allra Vestur-Evrópu-
ríkjanna, og nokkur herfydki frá Bandaríkj-
unum, sem setu liafa hingað og þangað um
Evrópu, á að lúta einni og sömu vfirstjóm
og yfirhershöfðininn á að vera bandarískur,
enda taka Bandaríkin á sig stórkostlegar fjár-
hagsskuldbindingar af þessu tilefni. Þegar
þessi krafa fyrst var sett fram létu Bretar
líklega um þátttöku, en þó því aðeins að
yfirforingi Norður-Atlantshafsins yrði bresk-
ur. Þessari kröfu höfnuðu Bandaríkjamenn
— og hafa nú endurhafnað henni í viðræð-
unum við Churchill. Þessi afstaða Bandaríkj-
anna hefir meðal annars orsakað það,
að Bretar neita nú með öllu að verða
þátttakendur í hinum fvrirhugaða E\'rópu-
her. —
Fátt sýnir ef til vill betur í stuttu máli
aðalatriðin í ágreiningi Breta og Bandaríkj-
anna, en greinarkom, sem John Gordon rit-
aði nýlega í enska blaðið Sunday Express.
Þar segir svo:
„Anthony Eden hefir gefið stjómmálalega
yfirlýsingu, sem ætti að bæja óttanum frá
hjörtum okkar Breta og fydla þau von og
stolti að nýju.
Idann hefir sagt Ameríkumönnum það
skýrt og skorinort, að við höfum ekki í huga
að ganga í neitt Evrópubandalag og ráðlagt
þeim að hætta að hvetja okkur til þess.
„Okkur er ljóst, að við getum ekki gert
það ... Saga okkar og áhugamál eru víðs
fjarri meginlandi Evrópu. Hugsanir okkar
reika yfir höfin til hinna mörgu þjóðfélaga
víðsvegar um heiminn, þar sem þjóð okkar
á ítök. Það er líf okkar.“
Þannig mælti Eden og eru þetta viturleg
orð.
*
Þessi orð þýða það, í raun og veru, að
Bretar ætli nú að taka sjálfstæðari stefnu í
því að móta framtíð sína, en þeir hafa haft
síðustu árin.
Við stingum upp á því, að hún verði mót-
uð, eins og við samkvæmt okkar eigin þekk-
ingu á okkar sérstöku vandamálum, og í
samráði við anda sögu okkar, álítum, að hún
eigi að verða mótuð.
Að áliti margra Ameríkumanna, er Bret-
land einungis hluti af Evrópu. Þeir skilja
ekki Brezka heimsveldið, né þátt Bretlands
í því.
Þeir skilja ekki heldur, að Bretar verða að
hevja sínar sty'rjaldir á allt annan hátt en
Ameríkumenn og þjóðir meginlandsins heyja
sínar.
\7ið getum ekki haft jafnstóran her og
meginlandið. Til þess skortir okkur bæði
mannafla og fjánnagn — ef við eigum um
leið að halda uppi þeim herflota til lofts og
DAGRENNING 7