Dagrenning - 01.02.1952, Blaðsíða 44

;ar, að oiðsendingin, sem Norðmönnum var
afhent á mánudaginn feli í séi lokaorð Rússa
í Svalbaiðsmálinu.“ Þessi orð geta ekki þýtt
annað en það, að Rússai telji sig þá hafa feng-
ið vilyiði Vesturveldanna fyrir því að banna
Noiðmönnum að víggirða Svalbarða.
*
Uni sama leyti og þessar orðsendingar fóru
fram rnilli Rússa og Norðmanna gerðist at-
hyglisverður atburður í Moskva. Minn 18.
október s. 1. birti rússneska utanríkisráðu-
neytið greinargerð um væntanlegar viðræður
milli Rússa og Bandaríkjamanna um alþjóða-
mál. Þar segir m. a., að Bandaríkjastjóm hafi
fyrir nokkru átt frumkvæðið að því að fá
Rússa til að beita áhrifum sínum til þess að
vopnahlésviðræðum í Kóreu vrði hraðað, og
•ennfremur mælst til þess, að Rússar ræddu
við Bandaríkjamenn „hversu bæta mætti sam-
búð þjóðanna" (þ. e. Bandaríkjamanna og
Rússa). (Vísir 18. okt. 1951).
Rússar féllust á að þessar viðræður færu
fram og virðist svo sem þær hafi átt að fara
fram með mikilli leynd, en vegna mistaka
Kirks, sendiherra Bandaríkjanna í Moskva,
varð ekki slíkur árangur af þeim, sem vænst
hafði verið, og notuðu þá Rússar tækifærið
til þess að skýra frá þessari tilraun Banda-
ríkjamanna, og vafalaust í því skyni að spilla
sambúð vestrænna þjóða og vekja tortrvggni
Breta og Frakka í garð Bandaríkjanna.
Það er annars öllum vitanlegt að Truman
Bandaríkjaforseti hefir hvað eftir annað ætl-
að að gera tilraun til nánari viðræðna við
Rússa um alþjóðavandamál, einmitt með
þeim hætti, að taka upp beinar viðræður
milli Bandaríkjanna einna annarsvegar og
Rússa einna hins vegar, en þær tilraunir hafa
allar mistekist til þessa.
Þessi mistök Kirks sendiherra urðu
til þess, að hann var kvaddur heim
og hefir nú látið af sendiherrastarfinu,
en við tekur einn þeirra manna í Bandaríkj-
unum, sem vitað er að fylgir mjög eindregið
þeirri stefnu, — sem nokkuð bólar á nú
orðið vestanhafs, — að Bandaríkin og Rúss-
ar eigi að semja sín á milli og láta aðiai þjóð-
i 1 sem minnst áhiif hafa á þá samnínga.
Þessi stefna Trumans forseta og ýmsra
helztu stuðningsmanna hans byggist fyrst og
fremst á því, að nú kennir orðið nokkurs von-
leysis um að friður verði trvggður fvrir milli-
göngu Sameinuðu þjóðanna, og svo hinu, að
stærsta trompið, sem Demokratar — flokkur
Trumans —■ gæti spilað út í væntanlegum
forsetakosningum í haust er það, að þeii geti
lýst því yfii, að tekist hafi að tryggja fiið um
ákveðinn tíma með séisamningi milli Banda-
líkjanna og Rússa. Ekki er ólíklegt að Rússar
fallist á slíkan samning, sem þá mundi koma
eins og þruma úr lieiðskíru lofti yfir alla
jarðarbúa, ef með því væri hægt að koma í
veg fyrir að MacArthur og Eisenhower næðu
pólitískum völdum í Bandaríkjunum, en þeir
eru líklegastir til þess, ásamt Churchill, að
láta sverfa til stáls milli austurs og vesturs.
Eitt skilyrðanna, sem Rússar mundu senni-
lega setja Rrir slíkum sérsamningi við Banda-
ríkin er að þau leyfi ekki öðrum þjóðum að
áðhafast neitt það í landvamamálum, er
Rússum væri ekki að skapi, eða gerði þeim
óhægara um vik, en vígbúnaður Norðmanna
á Svalbarða er einmitt eitt þeirra mála, sem
hlýtur að koma til álita í því sambandi.
*
Þess er ekki að vænta að það verði gert
opinbert fyrst um sinn, að nokkurt sam-
band hafi verið milli orðsendingar Rússa
út af Svalbarða og lausnarbeiðni Gerhard-
sens forsætisráðherra. Úr því sker sagan ein
á sínum tírna þegar óhlutdræg rannsókn á
því og fleiru getur farið fram. En eitt er þó
víst: síðan Gerliardsen sagði af sér hafa Rúss-
ar ekki sent Norðmönnum neina mótmæla-
orðsendingu út af vígbúnaði þeirra á Sval-
barða.
38 DAGRENNING