Morgunblaðið - 11.03.2015, Blaðsíða 16

16 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 11. MARS 2015
réttindaskrifstofa Íslands sem í um-
sögn sinni geldur varhug við
ótakmörkuðum rétti foreldra eða for-
sjáraðila barna til að nefna þau. Ótak-
markað frjálsræði í nafngiftum gæti
orðið til þess að barni yrði gefið nafn
sem gæti jafnvel skaðað sjálfsmynd
þess og valdið því sálrænum erf-
iðleikum. Í umsögn Barnavernd-
arstofu er vakin athygli á að mik-
ilvægt sé að grípa inn í nafngiftir
barna í tilvikum þar sem nafnið getur
orðið barninu til ama. „Þrátt fyrir að
um sárafá dæmi sé að ræða, þá hefur
verið um mikilvæg mál að ræða fyrir
þau börn sem þau mál varða,“ segir
þar.
Afkáralegar samsetningar
Verði frumvarpið samþykkt verður
enginn til þess skipaður aðili sem get-
ur sett skorður við nafngiftum á borð
við Snjallsími eða Tölvumús? „Já, það
verður a.m.k. enginn sérstakur aðili
sem fylgist með því,“ segir Óttarr.
„En ég bendi á að í dag má skíra sam-
setningum nafna sem geta hljómað
afkáralega, eins og t.d. Bjartur Eldur
eða hið sígilda Leifur Arnar. Í frum-
varpinu kemur skýrt fram að komi
upp aðstæður þar sem vafi leikur á
hvort nafn geti orðið barni til ama, þá
geti barnaverndaraðilar gripið inn í,“
segir Óttarr sem segist telja að þetta
kalli ekki á breytingar á barnalögum.
„Grunnhugsunin er að treysta fólki til
að velja nöfn, við teljum að allflestir
standi undir því og við gerum síður
ráð fyrir því að það verði einhver hol-
skefla breytinga í kjölfarið.“
Óttarr segist bjartsýnn á að frum-
varpið verði að lögum og talsvert sé
um að þingmenn hafi sagt að þeir
hefðu viljað vera meðal flutnings-
manna. „Ég hef heyrt einhverjar
áhyggjur af því að íslensk nafnahefð
sé í hættu. En ég treysti Íslendingum
mjög vel til að standa vörð um tungu-
málið og sínar hefðir, þ.m.t. nafna-
hefðir.“
Verður Snjallsími
næsta tískunafnið?
 Ekki hægt að líta fram hjá því að nöfn geti verið meið-
andi  Telja að eftirlit þurfi að vera með nafngiftum
Morgunblaðið/Ómar
Alþingi Frumvarpið er hjá alls-
herjar- og menntamálanefnd.
Björn Björnsson
Sauðárkróki
Skagfirðingar kunnu vel að meta
framtak félaganna í Kiwanis-
klúbbnum Drangey og átak þeirra
til forvarnar gegn krabbameini og
nánast fylltu menningarhúsið Mið-
garð um helgina þegar fram fór
formleg afhending mjög fullkom-
inna tækja til maga- og ristilspegl-
unar til Heilsustofnunar Norður-
lands.
Í orðum þeirra Gunnars Sigurðs-
sonar, forseta klúbbsins, og Ólafs
Jónssonar, sem staðið hefur fram-
arlega í söfnuninni, kom fram að í
samvinnu við Krabbameinsfélag
Skagafjarðar hófst söfnunin í nóv-
ember sl. og stóð fram undir jól en
hófst aftur er áramót voru að baki.
Um miðjan janúar hafði takmarkinu
verið náð og tæpar 20 milljónir voru
handbærar. Tækin komu svo til
landsins í lok mánaðarins og stóð þá
til að afhenda þau formlega, en síð-
an var ákveðið að bíða með það til
mottumarsdagsins 7. mars og halda
þá ærlega upp á daginn. Enda svör-
uðu Skagfirðingar kallinu og fjöl-
menntu í Miðgarð þar sem fjöl-
breytt efni var reitt fram bæði til
fróðleiks og skemmtunar.
Skimað fyrir ristilkrabbameini
Á fundinum kynntu Ásgeir Böðv-
arsson meltingarsérfræðingur og
Ólafur Jónsson kiwanismaður meðal
Morgunblaðið/Björn Björnsson
Samningar handsalaðir Jón Helgi Björnsson, forstjóri Heilbrigðisstofn-
unar Norðurlands, og Gunnar Sigurðsson, forseti Kiwaniskl. Drangeyjar.
Kiwanismenn
standa í stórræðum
annars samstarfsverkefni Heil-
brigðisstofnunar Norðurlands á
Sauðárkróki og Kiwanisklúbbsins
Drangeyjar um skimun fyrir ristil-
krabbameini sem ná mun yfir næstu
fimm ár að minnsta kosti. Hafin er
þegar kynning á verkefninu til allra
einstaklinga á svæðinu sem fæddir
eru 1960 og þeim boðin þjónustan
án endurgjalds, og verður þetta
skipulag viðvarandi næstu fimm ár-
in en endurskoðað að þeim tíma
liðnum.
Á milli atriða komu m.a. fram
fjórir skagfirskir kórar; Rökkurkór-
inn undir stjórn Thomas Higger-
sons, Skagfirski kammerkórinn
undir stjórn Helgu Rósar Indriða-
dóttur, Kvennakórinn Sóldísirnar
undir stjórn Sólveigar S. Einars-
dóttur við undirleik þeirra Rögn-
valdar Valbergssonar og Jóns Helga
Þórarinssonar, svo og Karlakórinn
Heimir sem að þessu sinni var
stjórnað af Thomas Higgerson.
Kvenfélögin í Skagafirði og Sauð-
árkróksbakarí stóðu fyrir kaffiveit-
ingum, en allir þeir sem fram komu
gáfu vinnu sína og greiddu auk þess
aðgangseyri að viðburðinum til
styrktar verkefninu.
Gunnar Rögnvaldsson, sem var
kynnir, þakkaði frábærar móttökur
við söfnunina, þar sem hvergi var
komið að lokuðum dyrum en ein-
staklingar, félög, fyrirtæki og stofn-
anir lögðu verulegar fjárhæðir til
þessa verðuga verkefnis.
Samkvæmt núverandi lögum um
mannanöfn skal prestur eða for-
stöðumaður trúfélags hvorki sam-
þykkja né gefa nafn sem ekki er á
mannanafnaskrá. Verði frumvarpið
að lögum fellur þetta ákvæði út.
„Þetta ákvæði hefur ekki verið virkt
í sjálfu sér,“ segir Kristján Björns-
son, formaður Prestafélags Ís-
lands. „Prestur neitar foreldrum
ekki um að skíra barnið nafni sem
ekki er á skrá. En hann gerir þeim
grein fyrir því að þeir þurfi að
sækja um skráningu til manna-
nafnanefndar. Það er ekki hlutverk
presta að vera nafnalöggur.“
Kristján segist hafa heyrt sögur
af prestum sem hafa neitað að
skíra börn tilteknum nöfnum, en
þær séu flestar gamlar.
Hann segir foreldrum að öllu
jöfnu treystandi til að leggja mat á
velferð barna sinna, nafngiftir þar
með taldar. „Ég á sannast sagna
erfitt með að ímynda mér að nokk-
urt foreldri gefi barninu sínu meið-
andi nafn viljandi. En auðvitað gæti
sú staða komið upp, ef engin ráð-
gjöf verður með nafngiftum, að
presti finnist velferð barnsins ógn-
að á einhvern hátt með nafngift. Þá
ber honum að taka sér stöðu með
barninu og tilkynna það til viðeig-
andi barnaverndaraðila.“
Kristján segist hafa litlar áhyggj-
ur þótt ákvæði um karlmanns- og
kvenmannsnöfn verði afnumin, það
muni væntanlega hafa lítil áhrif.
„Skilin eru oft óskýr, t.d. er kven-
mannsnafnið Ólöf nánast það sama
og karlmannsnafnið Olof í norsku.
Svo eru nokkur nöfn sem bæði karl-
ar og konur geta borið. En ég á síð-
ur von á að önnur hver stúlka verði
skírð Kristján, þótt þessu verði
breytt,“ segir Kristján.
Prestar eru ekki nafnalöggur
GÆTU ÞURFT AÐ LEITA TIL BARNAVERNDARYFIRVALDA
Hópur áhugafólks um almennar
kosningar í embætti sóknarprests í
Keflavíkurkirkju skilar í dag undir-
skriftalistum til Biskupsstofu. For-
svarsmaður hópsins segir að söfn-
unin hafi gengið vel og telur víst að
tilskilinn fjöldi sóknarbarna hafi
skrifað undir.
Biskup auglýsti tvö prestsemb-
ætti í Keflavíkurprestakalli fyrir
hálfum mánuði. Sóknarprestsemb-
ættið losnar strax en prestsemb-
ættið í haust. Þeir sem standa fyrir
kröfu um almennar kosningar um
sóknarprestsembættið vilja með því
tryggja að Erla Guðmundsdóttir,
sem verið hefur þriðji presturinn,
kostuð af söfnuðinum sjálfum, fái
embættið.
Umsóknarfrestur er ekki runn-
inn út. Niðurstaða hugsanlegra
kosninga verður bindandi fyrir
biskup um ráðningu í embættið.
helgi@mbl.is
Útlit fyrir kosningu sóknarprests í Keflavík
Séra Kristján
Björnsson
Óttarr
Proppé
SVIÐSLJÓS
Anna Lilja Þórisdóttir
annalilja@mbl.is
Verði mannanafnanefnd lögð niður,
eins og lagt er til í frumvarpi um
breytingar á lögum um mannanöfn,
þarf að koma upp annars konar eft-
irliti og ráðgjöf með nafngiftum.
Þetta er álit flestra sem veitt hafa
umsagnir um frumvarpið, en ekki er
farið út í það í umsögnunum hvernig
slíkt eftirlit ætti að vera.
Frumvarpið var lagt fram seint á
síðasta ári af þingflokkum Bjartrar
framtíðar og Pírata, auk þriggja
þingmanna Sjálfstæðisflokks og
tveggja framsóknarþingmanna. Það
er nú til umfjöllunar allsherjar- og
menntamálanefndar.
Í frumvarpinu er lögð áhersla á að
almennt sé gert ráð fyrir að nöfn séu
leyfð, ekki sé hlutverk löggjafans að
skilgreina hvað séu kvenmanns- og
karlmannsnöfn og að núgildandi
ákvæði um ættarnöfn mismuni þegn-
um landsins eftir ætt og uppruna og
brjóti þannig gegn jafnræðisreglu
stjórnarskrárinnar.
Þá er lagt til að mannanafnanefnd
verði lögð niður.
„Mannanafnanefnd starfar á
grundvelli þriggja skilyrða; að nafn
fylgi íslenskri málhefð, að nafn sé
kyngreint, þ.e. kvenmanns- eða karl-
mannsnafn, og svo er óljós skilgrein-
ing á að nafnið megi ekki vera þeim
sem það ber til ama, en þessi ami er
ekkert skilgreindur nánar,“ segir
Óttarr Proppé, þingmaður Bjartrar
framtíðar og fyrsti flutningsmaður
frumvarpsins. „Við teljum þessi skil-
yrði einfaldlega vera úrelt.“
Frelsi fólks takmarkað
Óttarr segir það ekki vera hlutverk
löggjafans að skilgreina hvað séu
kven- eða karlmannsnöfn. Með því sé
verið að takmarka frelsi fólks til að
skilgreina sig og sitt kyn, það valdi
m.a. vanda hjá þeim sem fari í kyn-
leiðréttingaraðgerðir.
Meðal þeirra sem hafa veitt um-
sögn um frumvarpið er Margrét
María Sigurðardóttir, umboðsmaður
barna. Hún segir m.a. að ekki sé
hægt að líta framhjá því að nöfn geta
í einhverjum tilvikum verið meiðandi
fyrir börn. Hætta sé á að lítill hluti
foreldra muni velja nafn sem getur
talist verulega skaðlegt fyrir barn og
haft neikvæð áhrif á sjálfsmynd og
líðan þess. Ástæða sé því til að kveða
áfram á um einhvers konar eftirlit
með nafngiftum barna, hvort sem það
sé á vegum mannanafnanefndar eða
annars opinbers aðila, svo sem barna-
verndar. Í sama streng tekur Mann-
Funahöfði 1 | 110 Reykjavík | Sími 567 4840 | www.bilo.is | bilo@bilo.is
Þú finnur bílinn á bilo.is Auglýstir bílar eru á staðnum Skráðu bílinn á bilo.is
Óskum eftir bílum á skrá,
mikil eftirspurn og góð sala!
Árni Ágúst
Brynjólfsson
Indriði
Jónsson