Reykjalundur - 01.06.1962, Blaðsíða 13

Losum bundnar hendur,
lyftum signum brám
Hugleiðingar eftir Ólaf Þórðarson í minningu Eggerts M. Laxdals, listmálara.
Unga tröllið, sterka.
Þessa mynd af tröllinu unga, sem er
hér á síðunni til hliðar, teiknaði Eggert
Laxdal á Vífilsstöðum sumarið 1950, og
gaf mér hana með þessum orðum: „Olafur,
ég ætla að gefa þér þessa mynd — það er
unga tröllið sterka, sem er að daga uppi í
morgunbjarmanum.“ Eg veitti því athygli
hve sérstaklega hátíðlegur hann var þegar
hann ávarpaði mig og tilkynnti mér gjöfina
með þessum orðum. Eg þakkaði og sagði,
jahá, þetta er gott — getur ekki losað hend-
urnar, augnalokin sigin og er að verða að
steingervingi.
Eg leit á þetta eins og mynd úr ævintýr-
unum um tröllin. Við brostum báðir, ég virti
myndina fyrir mér, en hann hefur sennilega
virt mig fyrir sér, — ef til vill búizt við því
að ég sæi táknið.
Hvað var táknið? Það var svar hans til mín,
við tilraun minni til þess að fá hann til að
teikna, sem sé bundnar hendur listamanns-
ins. Það sá ég nokkru seinna meðan ég var
að teikna og lita eftirmynd af tröllinu hans.
Af nærgætni við hann þá vildi ég ekki spyrja
hann hvort ég ætti að skilja myndina þann-
ig, því að ég vildi ekki líta á hann sem
steingerving, og var þá ekki eins með hann,
að hann vildi ekki benda herbergisfélaga
sínum á hið sama.
Tilefni þess að hann gerði þessa mynd var
það, að ég hafði nokkrum sinnum minnzt
á það við hann, hvort hann langaði ekki
til að teikna, en ég skildi það á honum, að
hann fann ekki stemningu á staðnum. Eg
Reykjalundur
fór svo að dunda við að teikna og lita smáveg-
is, mest í þeirri von, að vekja áhuga hjá hon-
um sjálfum. Það kom að því að hann fór að
brosa að sumum teikningum mínum og leið-
beindi mér og sagði, ég skal einhvern tíma
gefa þér litaða mynd sem þú getur farið eftir,
því að ég fór ekki rétt að við að festa litina
á pappírinn. Hann bjó svo til og gaf mér
nokkrar blekteikningar, sem fyrirmyndir um
meðferð strikanna og að síðustu lituðu
myndina af tröllinu.
Þegar ég fór svo að búa mig undir að nota
litina, þá sagði hann að ég skyldi bara búa
til annað tröll sem ég gerði. En það var ekki
fyrr en ég var langt kominn með mitt tröll,
að ég sá táknið í myndinni hans — bundnar
hendur listamannsins, signar brár — nýtur
ekki dýrðar hins nýja dags. Landslagið í
myndinni áleit ég þá að væri hugmynd, svona
til að fylla út í myndina eitthvert fjallalands-
lag.
Nú, tólf árum síðar, þegar ég sit við að
skrifa þessa grein með myndina fyrir fram-
an mig og er að velta því fyrir mér hvort
þetta landslag muni vera úr fallega firðinum
hans, Eyjafirði með Akureyri, þar sem hann
ólst upp, og skyldi vera sjór á bak við tröll-
ið? Nei, nú sé ég það allt í einu, þetta eru
sömu hæðirnar og blöstu við í austri út um
gluggann okkar. Rjúpnahæðin er við aðra
öxl tröllsins, en Vífilsstaðahlíðin við hina.
Ef tröllið væri ekki þarna þá sæist efst á
Vífilsfellið í kvosinni milli hæðanna og Víf-
ilsstaðavatnið í dalsbotninum. Grjóthrúgan
er gluggakistan. Tröllið unga snýr þá bak-
11