Reykjalundur - 01.06.1962, Blaðsíða 32

þessi 1200, sem ekki var farið að lirevfa við voru þau,
sem i fljótu bragði virtust ekki alvarleg né aðkallandi.
Á árinu voru aðeins 800 sendir t endurhæfingu i formi
vinnuprófunar, æfingu, kennslu og þjálfunar Tala
þeirra þeirra sem sendir voru til að hljóta þjálfun cða
kennslu í lengri tíma en eitt ár, cn það voru rúmlega
] 50 af þessum 800, sýnir að nokkru hæfileika þeirra
sem eru endurhæfðir. Mér finnst talan vera lág, en
það er hara vegna þess að cins og atvinnuástandið er
nú, þá cru það bara þeir, sem mest eru fatlaðir og
einnig þeir, sem vangefnastir eru, sem einkum eru
sendir i endurhæfingu.
Sálræn fötlun.
I'ctta má lfka segja á þann hátt að Jreir sem fatlast
en hafa eðlilega greind og eru andlega heilbrigðir
koma ei í endurhæfingarmiðstöðvarnar. Vegna þess að
vinnuveitendurnir taka á sig að sjá um Jrjálfun Jteirra
í þeirri von að fá Jrá til að starfa við fyrirtæki sín að
þjálfuninni aflokinni. Þessi tilfelli fara ekki að neinu
leyti gegn um miðstöðvarnar, en erfiðustu tilfelli ein
fara þar í gegn. Þar eru hinir vangefnu og sálrænt
þjökuðu í svo greinilegum meirihluta. í öllum endur-
hæfingarvinnustofnunum eru menn sammála um að
vinnuafköstin séu mjög lítil og að andlega veiklaðir
sjúklingar og þeir sent bæði eru sjúkir á sál og líkama
séu 50—75% af þeim, er þangað koma.
Þetta verður að takast með í reikninginn, Jiegar
Iagður er dómur á það, að af um 1000 eru aðeins 325
fatlaðir komnir til vinnu. Mestur hluti hinna er enn
i endurhæfingu og flestir þeirra munu síðai fara í
vinnu. Þetta segi ég aðeins svo allt sé upptalið. Við
skulum slá Jrví föstu að aðeins % af ]>cim sem hafa
verið endurhæfðir á árinu hafi fengið starf, hlýtur
sú tala að vekja okkur til umhugsunar um Jrað, að
enn sé starfsemin ekki nægilega mikil.
Vinnuheimilið fyrir þá sein búa við sálræna fötlun,
sem ég sagði að við værum að koma á fót, og sent
vonandi verður hægt að opna um áramótin, mun
vissulega verða mikill ávinningur, því það er ætlunin
að læknar miðstöðvarinnar starfi ]>ar. Tveir ]>eirra
munu vinna þar og í miðstöðinni eingöngu.
Fötluð börn fái nægilega menntun.
Eitt af starfssviðum miðstöðvarinnar, sem ég fer þó
ekki náið inn á hér, eru mál barna, þ. e. a. s. til-
kynningar um fötluð börn, sem talið er að síðar muni
þurfa endurhæfingar við mcð tilliti til atvinnu. Und-
anþegin eru aðeins blind, vangefin og heyrnarlaus
börn, þau sér „sérhjálpin" um. Miðstöðinni ber skylda
til að tryggja, að börnum séu sköpuð sem allra bezt
kjör tneð tilliti til atvinou síðar. Þannig fylgist mið-
30
stöðin með barninu frá fyrstu tíð og sér um að [>að
fái þá umönnun og þau lyf, sem til þarf, að það fái
nægilega góða menntun, og læri eitthvert starf á sín-
um tlma. sem ]>að hefur gctu og hæfileika til að
vinna.
Frá mínu sjónarmiði er cnginn efi á því að mið-
slöðin verður að leggja höfuðáherzlu á þetta starf, —
eins og gert er nú, — því undirbúningsstarfið er öllu
mikilvægara en sjálf lækningin.
Við verðuin fyrst og fremst að sjá svo um, og til
|>ess liafa endurliæfingarlögin gefið okkur belri mögu-
leika. en hin dreifðu lagaákvæði sem áður fyrr voru
fvrir hendi, að læknishjálp, félagsleg hjálp, hjálp við
menntun og atvinnu fyrir fatlaða verði í framtíðinni
þannig skipulögð að meira gagn verði að cndurhæf-
ingarstarfseminni.
Sú endurhæfing, sem vinnuveitandi getur veitt utan
við verndarvæng stofnananna er langtum heilbrigðari
en sú sem stofnanirnar láta í té. Þess vegna verðum
við, og munum, skipuleggja endurhæfingarstarfsemina
cinkum með tilliti til ]>eirra öryrkja sem bætast i
hópinn á koinandi árum, og framar öllu verðuin við
að sinna þeim sem vegna kaldhæðni örlaganna verða
öryrkjar fyrr en skyldi.
Varðandi |>á, sem nú eru öryrkjar liggur skylda
okkar fyrst og fremst í því, að koma þcim í „vernduð"
störf á vinnuheimilum, sjá um að þeir gcti haft eitt-
hvað fyrir stafni, og útvega þeim heimavinnu. Hér
bíður sveitafélaganna í Danmörku raikið verkefni.
Ef ég get tekið þátt í að leysa þetta verkefni í Kaup-
mannahöfn með því að sitja ekki mjög fast á peninga-
kassanum, ]>á hefur sá tími sem ég hef verið formaður
nefndarinnar í Kaupmannahöfn ekki farið til spillis.
Reykjalundur