Læknablaðið - 01.12.2015, Blaðsíða 22

578 LÆKNAblaðið 2015/101
nýlegar rannsóknir frá Sviss og Hollandi7,8 en einnig borið saman
við norska rannsókn þar sem 18% sjúklinga lifðu af bráðan brjóst-
holsskurð vegna áverka af ýmsum orsökum.10 Sammerkt þessum
erlendu rannsóknum er að brjóstholsskurðlæknar framkvæmdu
flestar aðgerðirnar, líkt og hér á landi, sem gæti að hluta til skýrt
góðan árangur.
Í alþjóðlegum leiðbeiningum er lögð áhersla á að þeir sem
framkvæmi bráðan brjóstholsskurð hafi reynslu í slíkum að-
gerðum, til dæmis brjóstholsskurðlæknar, almennir skurðlæknar
sem fást við áverka og bráðalæknar. Hvað árangur varðar skiptir
þó mestu máli að ábendingar séu réttar. Þar vegur þyngst hvort
sjúklingur hafi lífsteikn (signs of life, SOL) á slysstað eða við komu
á spítala. Einnig skiptir miklu að hjartsláttur hafi þreifast og aðrir
lífshættulegir áverkar séu ekki til staðar eða að sjúklingurinn hafi
mjög skerta meðvitund (lágt Glascow Coma Scale).1 Ef hjartastopp
verður utan spítala er lifun miklu verri en ef hjartað stöðvast eftir
komu þangað.11 Í nýlegum leiðbeiningum er því víða miðað við
að bráður brjóstholsskurður sé ekki framkvæmdur ef hjartastopp
hefur varað lengur en 15 mínútur áður en sjúklingurinn kemur á
spítala.12
Við teljum að góðan árangur í þessu tilfelli megi fyrst og fremst
þakka skjótum flutningi sjúklings á bráðamóttöku og samhentum
viðbrögðum bráðateymis á Landspítala. Í Reykjavík er flutn-
ingstími með neyðarbíl mjög stuttur í samanburði við erlendar
stórborgir, aðeins 6-7 mínútur.13 Ekki lágu fyrir nákvæmar upp-
lýsingar í þessu tilfelli um flutningstíma en hann var innan við 10
mínútur og varð til þess að sjúklingurinn náði lifandi inn á bráða-
móttökuna. Þar beið viðbúið bráðateymi með bráðalækni, svæf-
ingarteymi og brjóstholsskurðlækni. Einnig skiptir máli að áverki
var einangraður við hjarta, sjúklingurinn var með meðvitund við
komu og hjartastopp varð á bráðamóttöku. Skjót opnun sjúklings
á bráðamóttöku var einnig lykilatriði og þótt aðgerðin hafi verið
gerð við frumstæðar aðstæður er ólíklegt að sjúklingurinn hefði
lifað af flutning á skurðstofu. Loks var mikilvægt að tefja ekki að-
gerð með myndrannsóknum öðrum en bráðaómskoðun sem getur
komið að góðum notum til að komast að réttri greiningu og flýta
réttri meðferð.14
Þetta tilfelli sýnir að bráður brjóstholsskurður á bráðamóttöku
getur bjargað lífi sjúklinga með lífshættulega áverka á hjarta. Mik-
ilvægt er að velja sjúklinga vel fyrir slíka aðgerð en sjúklingar með
ífarandi áverka bundna við brjóstkassa hafa bestar horfur, sérstak-
lega þeir sem koma lifandi inn á bráðamóttöku. Í tilfellum þar sem
alvarlegt blæðingarlost og gollurshúsþröng valda hjartastoppi eru
skjót viðbrögð nauðsynleg til að tryggja blóðflæði til heila. Bráður
brjóstholsskurður á því rétt á sér í völdum tilfellum.
Þakkir
Þakkir fá allir þeir læknar, hjúkrunarfræðingar og annað heil-
brigðisstarfsfólk sem komu að meðferð sjúklings á Landspítala.
Einnig fá bráðatæknar á neyðarbíl sérstakar þakkir fyrir vaska
framgöngu við flutning sjúklings á Landspítala.
Heimildir
1. Kaljusto ML, Skaga NO, Pillgram-Larsen J, Tønnessen T.
Survival predictor for penetrating cardiac injury; a 10-year
consecutive cohort from a scandinavian trauma center.
Scand J Trauma Resusc Emerg Med. 2015; 23: 41.
2. Wise D, Davie G, Coats T, Lockey D, Hyde J, Good A.
Emergency thoracotomy: „how to do it“. Emerg Med J
2005; 22: 22-4.
3. Clarke DL, Quazi MA, Reddy K, Thomson SR. Emergency
operation for penetrating thoracic trauma in a metropo-
litan surgical service in South Africa. J Thorac Cardiovasc
Surg. 2011; 142: 563-8.
4. Working Group, Ad Hoc Subcommittee on Outcomes,
American College of Surgeons-Committee on Trauma.
Practice management guidelines for emergency depart-
ment thoracotomy. J Am Coll Surg 2001; 193: 303-9.
5. Soreide K, Soiland H, Lossius HM, Vetrhus M, Soreide
JA, Soreide E. Resuscitative emergency thoracotomy in
a Scandinavian trauma hospital – is it justified? Injury
2007; 38: 34-42.
6. Kortbeek JB, Al Turki SA, Ali J, Antoine JA, Bouillon B,
Brasel K, et al. Advanced trauma life support, 8th edition,
the evidence for change. J Trauma 2008; 64: 1638-50.
7. Lustenberger T, Labler L, Stover JF, Keel MJB. Resuscitative
emergency thoracotomy in a Swiss trauma centre. Br J
Surg. 2012; 99: 541-8.
8. Van Waes OJ, Van Riet PA, Van Lieshout EM, Hartog DD.
Immediate thoracotomy for penetrating injuries: ten years'
experience at a Dutch level I trauma center. Eur J Trauma
Emerg Surg. 2012; 38: 543-51.
9. Johannesdottir BK, Mogensen B, Gudbjartsson T.
Emergency thoracotomy as a rescue treatment for trauma
patients in Iceland. Injury 2013; 44: 1186-90.
10. Pahle AS, Pedersen BL, Skaga NO, Pillgram-Larsen J.
Emergency thoracotomy saves lives in a Scandinavian
hospital setting. J Trauma 2010; 68: 599-603.
11. Rotondo MF, Bard MR. Damage control surgery for
thoracic injuries. Injury 2004; 35: 649-54.
12. Lockey DJ, Lyon RM, Davies GE. Development of simple
algorithm to guide the effective management of traumatic
cardiac arrest. Resuscitation 2013; 84: 738-42.
13. Mogensen BA, Björnsson HM, Þorgeirsson G, Haraldsson
GE, Mogensen B. Árangur endurlífgunartilrauna utan
spítala á Reykjavíkursvæðinu árin 2004-2007. Læknablaðið
2015; 101: 137-41.
14. Inaba K, Chouliaras K, Zakaluzny S, Swadron S, Mailhot
T, Seif D et al. FAST ultrasound examination as a predictor
of outcomes after resuscitative thoracotomy: a prospective
evaluation. Ann Surg. 2015; 262: 512-8.
ENgLISH SUMMArY
Penetrating cardiac injuries usually result in an excessive bleeding
and a cardiac tamponade with a very high mortality. If patients reach
hospital alive, or within 15 minutes after no signs of life are found, an
emergency department thoracotomy (EDT) can be indicated. However,
the indications and outcome of this procedure have been debated. We
report a 40 year old male that sustained a cardiac stab injury, causing a
cardiac tamponade and a circulatory arrest. By performing an EDT with
a pericardiotomy and direct cardiac massage, his circulation could be
restored and the perforation of the heart sutured. Twelve months later
the patient is in good health. This case shows that an EDT can be life
saving in patients with penetrating cardiac injuries.
Penetrating knife injury to the heart treated with emergency department thoracotomy – case report
Sigurdardottir A1, Stefansson So2, Johannesdottir BK1, 3, Gudbjartsson T1, 3
1Departments of Cardiothoracic Surgery, 2Anesthesia and Intensive Care, Landspitali University Hospital, 3Faculty of Medicine, University of Iceland.
key words: Emergency department thoracotomy, cardiac injury, knife trauma, stab injury, cardiac tamponade, hemorrhagic shock.
Correspondence: Tómas Guðbjartsson, tomasgud@landspitali.is
S J Ú K R A T I L F E L L I
gegn
heilablóðfalli/
segareki
Forvörn gegn heilablóðfalli / segareki hjá sjúklingum með gáttatif sem ekki tengist
lokusjúkdómum (NVAF) ásamt einum eða fleiri áhættuþáttum.
Aðeins Eliquis® tengir
saman þessa kosti
Veldu Eliquis®, eina Xa hemilinn sem sýnt hefur
verið fram á að veiti áhrifaríkari vörn gegn
heilablóðfalli/segareki með marktækt minni
tíðni á meiriháttar blæðingum samanborið við
warfarin2.
Eliquis® (apixaban), sem ætlað er til inntöku, er beinn hemill á storkuþátt Xa og hefur eftirfarandi
ábendingar:
• Forvörn gegn bláæðasegareki (VTE) hjá fullorðnum sjúklingum sem hafa gengist undir valfrjáls
mjaðmarliðskipti eða hnéliðskipti.
• Forvörn gegn heilablóðfalli og segareki í slagæð hjá fullorðnum sjúklingum með gáttatif sem
ekki tengist hjartalokusjúkdómum (non-valvular atrial fibrillation, NVAF) ásamt einum eða fleiri
áhættuþáttum, svo sem sögu um heilablóðfall eða tímabundna blóðþurrð í heila (transient ischaemic
attack, TIA), aldur ≥75 ára, háþrýstingi, sykursýki eða hjartabilun með einkennum (NYHA flokkur ≥II)1.
• Meðferð við segamyndun í djúplægum bláæðum (DVT) og lungnasegareki (PE) og forvörn gegn
endurtekinni segamyndun í djúplægum bláæðum og lungnasegareki hjá fullorðnum.

Þetta lyf er undir sérstöku eftirliti til að nýjar upplýsingar um öryggi lyfsins komist fljótt og örugglega til skila.
Heilbrigðisstarfsmenn eru hvattir til að tilkynna allar aukaverkanir sem grunur er um að tengist lyfinu.
Sjá frekari upplýsingar um lyfið á www. lyfjastofnun.is
Heimildir: 1. Samantekt á eiginleikum lyfs fyrir Eliquis. 2. Granger CB et al. Apixaban versus warfarin in patients with atrial fibrillation.
N Engl J Med 2011; 365: 981–992.2.
Áhrifaríkari vörn
PF151001
samanborið
við warfarin2samanborið
við warfarin2
Minni tíðni
meiriháttar
blæðinga