Dagblaðið Vísir - DV - 18.06.2010, Blaðsíða 12

12 föstudagur 18. júní 2010 fréttir
„Við Íslendingar ættum að einbeita
okkur að Kína og reyna að skilja
þetta land vegna þess að það á eftir
að verða áhrifamesta land í heimi á
næstu áratugum,“ segir Geir Sigurðs-
son, lektor í kínverskum fræðum við
Háskóla Íslands og forstöðumað-
ur Konfúsíusarstofnunar. Í kjölfar
þess að seðlabankar Íslands og Kína
gerðu gjaldeyrisskiptasamning upp
á 66 milljarða króna hafa samskipti
landanna verið í umræðunni.
Í stórblaðið Newsweek var skrif-
að í mars síðastliðnum að Kínverj-
ar ásældust áhrif á Íslandi, sér í lagi
í tengslum við nýjar siglingaleiðir um
norðurheimskautssvæðið. Financial
Times heldur því sama fram.
Birgitta Jónsdóttir, þingmaður
Hreyfingarinnar, hefur varað við
samskiptum við Kína. „Það er eng-
in tilviljun að þeir séu hér. Þeir eru
ekki hér vegna þess að þeir ætli að
vera góðir við okkur,“ sagði Birgitta
í samtali við DV og benti á hvernig
kínversk fyrirtæki hefðu gengið fram
í starfsemi þeirra í Afríku og Suður-
Ameríku.
Geir Sigurðsson telur tortryggn-
ina ástæðulausa. „Í stað þess að eyða
orkunni í tortryggni og kaldhæðni
ættum við að eyða henni í rannsókn-
ir, skoða Kína betur og taka það al-
varlega því það er nauðsynlegt. Það
er komið til að vera, hvort sem við
viljum eða ekki. Mikil tækifæri felast
í samskiptum við Kínverja sem gætu
orðið okkur til mikilla hagsbóta,“ seg-
ir Geir.
Horfa til Íslands vegna
siglingaleiða
Í Financial Times er skrifað 9. júní að
Kínastjórn hafi frá 2008 gert gjaldeyr-
isskiptasamninga upp á 95 milljarða
króna við Suður-Kóreu, Malasíu,
Indó nesíu, Hvíta-Rússland og
Argen tínu. Sagt er að samningarnir
við þessi lönd hafi verið gerðir með
beina viðskiptahagsmuni í huga.
Slíkt sé þó ekki uppi á teningnum á
Íslandi því ólíklegt sé að Kínverjar
muni hagnast mikið á viðskiptum við
hið fámenna og aðkreppta Íslandi.
Líklegra sé að Kínverjar horfi á Ísland
með legu þess í Norður-Atlantshafi
og orkuforða í huga. Financial Times
hefur eftir Lindu Jakobson, Kína-
sérfræðingi hjá SIPRI-stofnuninni
í Stokkhólmi, að Ísland gæti orðið
mikilvægt Kínverjum ef hlýnun jarð-
ar opnar nýjar siglingaleiðir. „Ísland
er í huga Kínverja eitt af fáum lönd-
um sem verða mikilvæg þegar heim-
skautaísinn bráðnar,“ segir Linda.
Kínverjar hrifnir af
Norðurlöndum
„Kínverjar sjá sóknarfæri þarna, al-
veg tvímælalaust. En ég held að í stað
þess að eyða púðrinu í tortryggni
ættum við að líta á það sem tækifæri
fyrir okkur líka,“ segir Geir Sigurðs-
son.
Hann telur þó beina hagsmuni
ekki vera einu ástæðuna fyrir áhuga
Kínverja á Íslandi. „Kínverjar eru sér-
staklega hrifnir af Norðurlöndunum.
Þeir hrífast af stjórnkerfinu hér, vel-
ferðarkerfinu, lágri glæpatíðni, og
hversu friðsæl þjóðfélögin á Norður-
löndunum eru. Draumur kínverska
stjórnmálamannsins er að koma á
einhverju svipuðu velferðarkerfi í
Kína, þó að fráleitt sé að það takist.
Bandaríkin voru áður fyrr fyrir-
heitna landið í augum Kínverja, en
það hefur breyst mikið því þeir hafa
áttað sig á því að glæpatíðnin þar er
mjög há. Kínverjum er mjög illa við
hættuleg þjóðfélög og þeir vilja ör-
yggi. Þess vegna hefur athygli þeirra
beinst í auknum mæli að Norður-
löndunum,“ segir Geir. Hann segir
að hin Norðurlöndin standi framar
Íslendingum í samskiptum við Kína
og bendir á að Danir opnuðu nýlega
háskóla í nágrenni Peking, sem á að
stuðla að auknum samskiptum ríkj-
anna.
„Norðurlöndin sáu miklu fyrr að
Kína er vaxandi stórveldi og mun
verða valdamesta ríki heims í fram-
tíðinni – það er óhjákvæmilegt. Þess
vegna er gott að hafa vaðið fyrir neð-
an sig. Í dag eru kínversk fræði gríð-
arlega vinsæl í til dæmis Bretlandi
og Þýskalandi. Þar gerir ungt fólk sér
grein fyrir að tækifærin í viðskiptum
og á sviði menningar liggja í Kína og í
austrinu. Það er mjög mikilvægt fyrir
Íslendinga að fá í framtíðinni kjarna
fólks sem skilur Kína. Við getum ekki
fellt Kína inn í þau mót sem við höf-
um hingað til notað til þess að átta
okkur á umheiminum.
Það er allt annað á seyði í Kína.“
Fjárfesta í Afríku
Fjölmiðlar á Vesturlöndum hafa á
síðustu árum fjallað um tortryggi-
leg umsvif Kínastjórnar í Afríku. Að-
spurður segir Geir vissulega rétt að
Kínverjar hafi gert víðreist í þriðja
heiminum í leit að auðlindum og
hagsmunum. Hins vegar hafi þeir
einnig stuðlað að uppbyggingu þar.
„Kínverjar hafa keypt sér aðgang
að auðlindum í þriðja heiminum, til
dæmis olíu. En ég veit til þess að þeir
hafi einnig byggt skóla og spítala og
lagt vegi í Afríku. Samskipti Kína og
Afríkuríkjanna ná langt aftur. Þegar
Kína einangraðist mikið eftir Kóreu-
stríðið og fleiri atburði horfði Maó
mikið til Afríkuríkjanna, leit á þau
sem bandamenn og dældi í þau pen-
ingum – á sama tíma var Kína mjög
illa statt fjárhagslega.
Auðvitað á maður að líta á þetta
gagnrýnum augum, eins og allt ann-
að. En að minnsta kosti er þó einhver
að fjárfesta í Afríku, því ekki gerum
við Vesturlandabúar það og álfan er
í raun ein rjúkandi rúst eftir okkur.
Eftir því sem ég hef heyrt í umræð-
unni eru Kínverjar ekkert að taka
Afríku yfir, heldur frekar að aðstoða
við uppbyggingu,“ segir Geir.
500 milljónir manna úr fátækt
Íslenskir stjórnmálamenn hafa oft á
tíðum verið gagnrýndir fyrir að sýna
kínverskum starfsbræðrum sínum
linkind, en þeir hafa verið sakaðir
um fjölmörg mannréttindabrot og
skoðanakúgun. Geir Sigurðsson seg-
ir mannréttindaumræðuna nokkuð
snúna.
„Það er rétt að gagnrýna mann-
réttindabrot þegar þau eiga sér stað
og persónulega finnst mér Kínverj-
ar koma mjög illa fram við Tíbeta.
En ef við berum saman Kína nútím-
ans við Kína fyrir þrjátíu árum þá er
himinn og haf á milli. Almenningur í
Kína nýtur miklu meiri réttinda í dag
en áður og Kínverjar eru á réttri leið.
Kínverska ríkisstjórnin lítur svo á að
hún standi vörð um mannréttindi.
Ástæðan fyrir því er að hún legg-
ur áherslu á nokkur tiltekin ákvæði
í mannréttindayfirlýsingu Samein-
uðu þjóðanna, það er síðustu ákvæð-
in, sem ganga út á félagsleg réttindi
fólks. Að öllum eigi að vera tryggt
húsnæði, vinna og matur. Hið stóra
plan Kínverja er að tryggja að þessi
gríðarlega stóra þjóð fái húsaskjól,
atvinnu og mat. Stjórnvöld hafa rif-
ið 400 til 500 milljónir manna úr
sárri fátækt á undanförnum 20 til
30 árum,“ segir Geir Sigurðsson og
bætir við að umbæturnar í Kína hafi
meðal annars orðið fyrir tilstilli sam-
skiptanna sem Kínverjar hafa átt við
önnur ríki.
„Ég held að við ættum að taka þátt
í þessu með þeim og hjálpa þeim til
þess að bæta þessi mál – frekar en
að vera alltaf í fýlu úti í horni, þannig
hjálpum við ekki þeim sem á þurfa
að halda. Það er miklu betra að vera í
tengslum og hafa áhrif þannig.“
Kínverjar eru sagðir ásælast orku á Íslandi og hafnir á land-
inu þegar ísinn á norðurheimsskautasvæðinu bráðnar. Geir
Sigurðsson, lektor í kínverskum fræðum við Háskóla Íslands,
telur að Íslendingar gætu grætt mikið á auknum samskiptum
við Kína. Landið verði áður en langt um líður valdamesta ríki
jarðar og mikilvægt sé að hafa vaðið fyrir neðan sig.
„Kínverjar hafa Keypt sér
aðgang að auðlindum“
HelGi HrAFN GuðmuNdSSoN
blaðamaður skrifar: helgihrafn@dv.is
Seilast til áhrifa Kínversk viðskiptanefnd var hér
á landi á dögunum. Erlendir fjölmiðlar benda á að
Kínverjar hafi keypt sér aðgang að náttúruauðlind-
um í ríkjum sem eru illa stödd fjárhagslega.
Geir Sigurðsson „Kínverjar eru sérstaklega hrifnir af Norðurlöndunum. Þeir
hrífast af stjórnkerfinu hér, velferðarkerfinu, lágri glæpatíðni, og því hversu friðsæl
þjóðfélögin á Norðurlöndunum eru. myNd Hörður SveiNSSoN