Dagblaðið Vísir - DV - 18.06.2010, Blaðsíða 21

að skuldbindingar í ís-
lenskum krónum væru
tengdar erlendum gjald-
miðlum. Tenging skuld-
bindinga við gengi er-
lendra gjaldmiðla telst
því verðtrygging í skiln-
ingi VI. kafla laga nr.
38/2001. Enda þótt lög-
in kveði ekki beinlínis á
um bann við því að binda
skuldbindingar í íslensk-
um krónum við gengi
erlenda gjaldmiðla þá
þykir samkvæmt fram-
anrituðu sýnt að með
þeim hafi verið felld úr
gildi heimild til að tengja
skuldbindingar í íslensk-
um krónum við erlenda
gjaldmiðla.“
Jón Finnbjörnsson héraðsdómari
taldi að þessu sögðu að óhjákvæmi-
legt væri að líta til vilja löggjafans við
túlkun laganna og niðurstaðan væri
því að grundvöllur verðtryggingar
samkvæmt ákvæðum um samninga
um gengistryggingu væri
í andstöðu við lög. „Dóm-
ari þessa máls er í einu
og öllu sammála þeirri
niðurstöðu sem er svo
skýrlega orðuð í þessum
dómi.  Telur hann með
öðrum orðum að ekki
sé heimilt að reikna fjár-
hæð skuldar varnaraðila
með þeirri hækkun sem
sóknaraðili reiknar vegna
breytinga á gengi jens og
svissnesks franka gagn-
vart íslenskri krónu.  Tel-
ur hann að miða verði við
upphaflegan höfuðstól
auk áfallinna vaxta, en að
ekki sé heimilt að reikna
annars konar verðtrygg-
ingu í stað gengisviðmiðunar.“ 
Marinó G. Níelsson hjá Hags-
munasamtökum heimilanna telur
að aðeins sé hægt að breyta vöxtum
ef engir vextir séu tilgreindir á veð-
skuldabréfum og fráleitt sé að breyta
þeim afturvirkt.
fréttir 18. júní 2010 föstudagur 21
Fikt með vextina óheimilt
Þetta mætti orða sem svo að með dómi Hæstaréttar hafi verðbólga verið
strikuð út úr bókhaldi þeirra sem tóku gengis-
áhættu í heimilisrekstri sínum.
Sáttaskref þarf
að stíga Sigurður
G. Guðjónsson
lögfræðingur telur að
dómur Hæstaréttar
knýi stjórnvöld til
almennari aðgerða
gagnvart skuldurum.
Hæstiréttur „Ekki
sé heimilt að reikna
fjárhæð skuldar
varnaraðila með
þeirri hækkun sem
sóknaraðili reiknar
vegna breytinga
á gengi jens og
svissnesks franka
gagnvart íslenskri
krónu.“
Steingrímur J. Sigfússon skoðar hvort setja þurfi ný lög:
Skerði ekki
rétt neytenda
„Það kæmi alls ekki til greina og það
er ekkert slíkt á dagskrá,“ segir Stein-
grímur J. Sigfússon spurður hvort til
greina komi að setja lög eða reglur
sem skerði á einhvern hátt rétt neyt-
enda gagnvart fjármögnunarfyrir-
tækjunum. Hann segir hins vegar
að lagasetning hafi ekki verið útilok-
uð: „Ef hún reynist nauðsynleg til að
mæla skýrt fyrir um það hvernig rétt-
ast skuli fara með vextina eða kjörin
fyrst gengisviðmiðunin var ólögmæt.
Það hefur engin endanleg niður-
staða verið tekin um það.“
Stjörnvöld eyði óvissu
Steingrímur segir sérfræðinga nú
leggjast yfir það hvort slíkrar laga-
setningar gerist þörf eða hvort
ákvæðin í vaxtalögum séu fullnægj-
andi. „Dómurinn þýðir í raun að lán-
in eru innlend lán en ekki með þessa
gengisviðmiðun. Þá er spurning
hvaða lánskjör og vexti eðlilegast er
að miða við, úr því hin eru ólögmæt,“
segir hann og bætir við að í vaxtalög-
um sé leiðsögn þess efnis að óverð-
tryggð eða verðtryggð lán skuli bera
hagstæðustu vexti Seðlabankans.
Beint liggi við að skoða hvort sú leið-
sögn sé fullnægjandi, eins og margir
telji. „Ef einhver óvissa verður uppi
þarf að skoða hvað þurfi að gera til að
eyða óvissunni, svo hægt sé að fram-
kvæma þennan dóm,“ segir hann.
Steingrímur segist aðspurður telja
að dómurinn eigi við um öll hliðstæð
lán eða samninga þar sem orðalagið
sé sambærilegt, hvort sem um ræðir
bíla- eða húsnæðislán. Það þýði hins
vegar ekki að öll lán séu ólögleg, til
dæmis sé óvíst hvort dómurinn nái
yfir fyrirtækjalán. Úr slíku þurfi að
skera.
Þetta var stór hluti vandans
Spurður hvort ríkisstjórnin muni
koma fjármögnunarfyrirtækjunum
til hjálpar standi þau ekki undir af-
leiðingum dómsins segist hann lítið
vilja tjá sig um það. „Þetta eru auð-
vitað ekki viðskiptabankar eða fyrir-
tæki með innlán fólks eða eitthvað
slíkt. Þetta eru mörg hver sjálfstæð
fjármálafyrirtæki,“ segir hann.
Gylfi Magnússon viðskiptaráð-
herra lýsti því yfir í gær að hann teldi
að dómurinn myndi að mestu hafa
jákvæð áhrif á samfélagið. Stein-
grímur segir að áhrif dómsins
verði víðtæk. „Það er ljóst að
þetta léttir mjög byrðarnar
á þeim mikla fjölda fólks
sem um ræðir; þeim hópi
sem gengisfallið bitnaði
hvað harkalegast á. Vandi
þessa fólks var veru-
legur og þess vegna
höfðu stjórnvöld
þrýst svo mjög
á fjármögnun-
arfyrirtækin,
til dæmis með
lagafrumvarpi
félagsmála-
ráðherra, að
bjóða þessu
fólki betri kjör.
Þetta var býsna
stór hluti vand-
ans,“ segir Stein-
grímur og bætir við
að það sé í raun með ólíkindum að
eitt algengasta lánaformið skuli ekki
hafa staðist lög. „Það er yfirgengilegt
og maður spyr sig hvernig þetta gat
gerst,“ segir hann undrandi.
Endanleg niðurstaða
Í kjölfar dómsins komu þau sjón-
armið fram að fólk ætti nú að leita
til lögfræðinga í því skyni að fá að-
stoð við að ná ofgreiddum pening-
um til baka. Spurður hvað hann
ráðleggi fólki segir Steingrímur að
engin ástæða sé til skyndiaðgerða.
„Nú liggur dómurinn fyrir og hann er
endanlegur. Hæstiréttur hefur talað.
Allir aðilar gera sitt besta til að vinna
úr þessum dómi þannig að fram-
haldið skýrist. En það er hins vegar
ljóst að þetta er svo umfangsmik-
ið að það er heilmikil vinna að
reikna sig í gegnum stabbann.
Endurreikningur allra lánanna
tekur sinn tíma,“ segir hann
og hvetur fólk til að bíða ró-
legt og treysta því að úr
þessu verði greitt.
baldur@dv.is
Aðalsteinn Tryggvason missti bílinn til Lýsingar:
„Ég ætla að fá bílinn til baka“
„Ég hef ekkert heyrt í þeim síðan
daginn sem þeir tóku bílinn í
desember. Lánið stendur í 2,6 millj-
ónum og ég er bíllaus,“ segir Aðal-
steinn Tryggvason, sjómaður á Ak-
ureyri, einn þeirra þúsunda sem
misst hafa bílinn sinn vegna stökk-
breytingar myntkörfulána.
Hann tók við einu slíku hjá Lýs-
ingu upp á 1,4 milljónir króna júlí
2007, þegar hann keypti Honda
Accord á um 1,8 milljónir. Hann
sagði, ásamt fleirum, sögu sína í DV
í mars. Þar kom fram að greiðslu-
byrðin hækkaði á skömmum tíma
úr 22 þúsund krónum í liðlega 70
þúsund og lánið hækkaði upp í 2,7
milljónir. Það lækkaði lítið sem ekk-
ert þó að Lýsing tæki bílinn.
Aðalsteinn segist fagna dómi
Hæstaréttar og segir að sér sé létt þó
að hann hafi ekki kynnt sér til hlítar
hvaða afleiðingar dómurinn muni
hafa. „Réttlætið hefur allavega sigr-
að, það er ljóst,“ segir hann og bætir
við að ef niðurstaðan standi óhögg-
uð vonist hann til þess að fá bíl-
inn til baka. „Ég stóð við mitt þar
til þetta hækkaði upp úr öllu valdi.
Það stóð aldrei til annað en að
borga af bílnum,“ segir Aðalsteinn
sem hætti að ráða við afborganirn-
ar þegar lánið tvöfaldaðist. Hann
segist ekki hafa skrifað undir neina
riftun á samningnum en það hljóti
báðir aðilar að þurfa að gera. Hon-
um telst enn fremur til að hann sé
búinn að borga 60 til 70 prósent af
upphaflegri lánsupphæð. „Ég ætla
að fá bílinn til baka,“ segir hann en
bætir þó við að hann geri sér þrátt
fyrir allt takmarkaðar vonir um að
það gangi eftir átakalaust.
baldur@dv.is
Vill eyða óvissu
Steingrímur segir
að vaxtalög kveði á
um að lánin skuli bera
hagstæðustu vexti
Seðlabankans.
Ánægður með dóminn
Aðalsteinn vill bílinn aftur.
H
&
N
-m
yN
d
B
JA
rN
i E
ir
ík
SS
o
N
Talsmann Samtaka lánþega grunar að stjórnvöld ætli að setja lög:
„Búsáhaldabyltingin eins og skírnarveisla“
„Ef ráðamenn eru það grunnhyggnir
að halda að þeir komist upp með að
setja lög á þessa niðurstöðu þá hafa
þeir ekki verið á Íslandi í þessi tvö
ár. Búsáhaldabyltingin verður eins
og skírnarveisla í samanburði við þá
reiði sem þá blossar upp.“
Guðmundur hvetur lánþega nú
til að standa í lappirnar gagnvart ör-
væntingarfullum gylliboðum fjár-
mögnunarfyrirtækja. Hann segir
málið í raun sáraeinfalt: „Lánin voru
ólögleg og því ber að víkja hinum
ólöglegu atriðum lánasamningsins
til hliðar. Samningurinn stendur því
óbreyttur að öðru leyti. Höfuðstóll
stendur í upphaflegri stöðu, að frá-
dregnum afborgunum,“ segir hann
að lokum. baldur@dv.is
dómurinn skýr Guðmundur Andri
segir að ráðamenn séu grunnhyggnir ef
þeir telji sig komast upp með að setja
lög á niðurstöðuna.