Dagblaðið Vísir - DV - 20.08.2010, Blaðsíða 32

32 viðtal 20. ágúst 2010 föstudagur
thelma og Ruth Ásdísardætur hafa geng-ið saman í gegnum eld og brennistein. Í æsku börðust þær við stóra ljóta dreka sem ógnuðu lífi þeirra. Þær voru van-
ræktar, beittar ofbeldi, sifjaspelli og sendar í
barnavændi, úthrópaðar og lagðar í einelti. Full-
ar af vanmætti, ótta og óöruggi tóku þær sín
fyrstu skref í ferð um nýja heima, heim vellíð-
unar og öryggis. Á leiðinni fundu þær styrk, sem
þær líkja einnig við dreka, nema hvað þessir
drekar eru sterkir og veita þeim vernd. Þeir geta
spúið eldi. Og þeir búa innra með þeim.
Kannski gerðist það þegar Ruth ákvað 25 ára
gömul að gera ekki fleiri sjálfsvígstilraunir, að
hún ætlaði að lifa. Eða þegar Thelma áttaði sig
á því að hún mætti velja það sjálf hverju hún
klæddist, hvað henni fannst og hvað hún gerði.
Hún þyrfti aldrei að stunda kynlíf fyrir neinn
nema sjálfa sig.
Með hugrekkið að vopni héldu þær áfram
að feta sig á nýjum og framandi slóðum. Reglu-
lega mæta þær nýjum hindrunum. Í æsku börð-
ust þær fyrir mat, ást og hlýju. Nú berjast þær við
afleiðingarnar. Þær eru margvíslegar, lúmskar
og flóknar. Átröskun þeirra systra má til dæm-
is rekja til matarskorts og ástleysis í æsku þegar
þær þurftu að berjast fyrir hverjum bita.
Eftir margra ára ferðalag um andlega heima
ætla þær að nýta þekkingu sína og reynslu til að
hjálpa öðrum á leið sinni úr myrkri, ótta og van-
líðan inn í ljósið. Þær eru Drekar og standa sam-
an að Drekaslóð, samtökum fyrir þolendur hvers
kyns ofbeldis og aðstandendur þeirra. Þær segja
sögu sína hér í dag, til þess að sýna öðrum sem
hafa verið beittir ofbeldi að það er allt í lagi að
segja frá. Það þarf enginn að búa við skömm eða
sektarkennd. Ráðgjafarnir á Drekaslóð búa allir
yfir einhverri reynslu og öllum hefur þeim tekist
að komast á betri stað, í heilbrigðari og kærleiks-
ríkari heim. En það tók tíma, því í þessu ævintýri
er enginn töfrasproti.
Ef þú hélst að Thelma Ásdísardóttir væri
komin á leiðarenda þegar bókin hennar Myndin
af pabba kom út hafðir þú rangt fyrir þér. Afleið-
ingar þess að búa við slíkar aðstæður í æsku eru
ævilöng glíma.
Fáir þekkja myrkustu hliðar samfélagsins eins
vel og þær systur, sem voru beittar miklu harð-
ræði af hálfu föður síns, sem sendi þær jafnvel
út í barnavændi, og upplifðu algjört afskiptaleysi
samfélagsins. Frá unga aldri vissu þær að allir
vissu, en enginn gerði neitt. Þess í stað voru þess-
ar litlu saklausu stelpur úthrópaðar sem pakk-
ið í götunni. Dæmdar fyrir ofbeldið sem pabbi
þeirra beitti þær. Kallaðar hórur af því að hann
níddist á þeim. Það þarf því engan að undra að
Thelma hafi verið óttaslegin þegar hún eignað-
ist sjálf barn. „Ég var skíthrædd. Þess vegna of-
verndaði ég hann og ofdekraði hann. Hann mátti
aldrei tala við ókunnuga og ef einhver leit á hann
úti á götu var ég tilbúin í slag. Stundum var ég
svo hrædd um hann að ég gat ekki sofið og grét
heilu næturnar. Það var hræðilegt. Ég myndi
frekar viljað upplifa alla barnæskuna aftur en
að endurupplifa aftur þennan ótta um strákinn
minn. Núna lifi ég samkvæmt því að ég geri alltaf
mitt besta og ef eitthvað gerist þrátt fyrir það þá
veit ég að ég gat ekki gert betur.“
Hélt ég væri að missa son minn
Eðlileg samskipti voru henni oft ofviða og hvor-
ug systranna kunni að haga sér undir hinum
ýmsu kringumstæðum. Í jarðaför sagði Thelma
brandara. Þær kunnu sig ekki, höfðu aldrei lært
að haga sér og vissu ekkert hvernig þær ættu að
vera. Þær höfðu aldrei farið í skírn, brúðkaup eða
jólaboð. „Þetta olli mér rosalegum kvíða,“ segir
Ruth.
Annað sem þvældist líka fyrir Thelmu var að
setja sjálfri sér og öðrum mörk og læra að virða
mörk annarra. „En það var mér erfiðast og tók
mig lengstan tíma að læra að setja syni mínum
mörk. Af því að ég ætlaði að passa að hann fengi
ekki sömu æsku og ég, myndi ekki lenda í neinu,
ofdekraði ég hann líka. Fólk hættir ekki að vera
dekrað þegar það kemst á unglingsárin þannig
að hann varð mjög frekur unglingur.
Eins og er algengt á meðal fólks sem er van-
rækt og beitt ofbeldi þá hætti ég að treysta fjöl-
skyldunni minni. Ég átti ekki orð yfir það sem
barn en upplifunin var sú að ég var ekki elsk-
uð. Ég var alltaf að leita að einhverjum sem ég
gæti sett mína ást á, einhverjum til að elska. Son-
ur minn er fyrsta manneskjan í mínu lífi sem
ég leyfi mér að setja hreina og tæra ást á, og
treysta að elski mig líka. Þannig að þegar hann
fór að senda mér kvittanirnar fyrir dekrinu með
frekju og kröfuhörku fannst mér ég vera að missa
hann.“
Samband þeirra fór að breytast á svipuðum
tíma og bókin kom út. „Viðbrögðin mín voru ekki
í neinu samræmi við það sem var að gerast. Mér
fannst ég vera að missa son minn, að hann væri
að hafna mér sem ástvini þegar hann var bara
unglingur í uppreisn og að slíta sig frá mömmu
sinni. Ég batt svo ofsalega mikla ást í honum.
Auðvitað átti hann ekki að þurfa að bera allan
minn kærleik eins og hann lagði sig. Hann þurfti
að brjótast frá því og ég er stolt af honum fyrir að
hafa gert það. Að hann hafi ákveðið að standa
með sjálfum sér. Hvorugt okkar kunni á þetta
þannig að á þessu tímabili voru árekstrarnir tíð-
ir. Þetta fór allt í flækju og ég vildi óska að þarna
hefði ég fengið ráðgjöf. Ég fór strax í gamlar af-
leiðingar af ofbeldinu, hugsaði að ég væri svo
ömurleg að hann gæti ekki elskað mig. Ég upp-
lifði það alla mína æsku að ég væri ekki þess verð
að einhverjum gæti þótt vænt um mig.“
Dýrmæt reynsla
Thelma segir að þó hún þurfi alltaf að vera að
vinna úr afleiðingum ofbeldisins þá sé það lið-
ur í bataferlinu að læra að meta þessa reynslu.
„Ofbeldið sem ég var beitt mun alltaf fylgja mér.
Það hefur mótað mig. Ég hef lært að fagna því.
Ég væri ekki sú sem ég er í dag ef ég hefði aldrei
verið beitt ofbeldi. Þannig þykir mér vænt um of-
beldið sem ég var beitt. Ekki ofbeldið sjálft sem
var andstyggilegt og illt en reynsluna sem situr
eftir og það hvernig mér tókst að vinna úr henni.“
Ruth hefur svipaða sögu að segja: „Í dag er
þessi reynsla mín dýrmætasta eign mín. Ég er
mjög þakklát fyrir það. Af því að ég er að fá tæki-
færi til þess að hjálpa öðrum.“ Það hefur samt
ekki alltaf verið þannig. „Mig langaði til að deyja
hvern einasta dag. Það var ekki fyrr en ég varð 25
ára að ég tók meðvitaða ákvörðun um að taka
ekki eigið líf. Ég ákvað að berjast við afleiðing-
arnar. Áður hafði ég reynt sjálfsvíg og ég var allt-
af með þessar sjálfsvígshugsanir. En þarna var
thelma og ruth Ásdísardætur standa nú fyrir stofnun Drekaslóðar, nýrra sam-
taka fyrir þolendur ofbeldis og aðstandenda þeirra. Þær segja sögu sína af van-
rækslu, ofbeldi og einelti til þess að vekja með öðrum von um betra líf. Það er
hægt að sigrast á afleiðingum ofbeldis. Það kostar samt vinnu og tekur tíma. Enn
í dag eru þær að kljást við einhver verkefni en Thelma fór nýlega á Reykjalund
því hún hélt jafnvel að hún væri átfíkill.
börðust fyrir
verj m bita