Dagblaðið Vísir - DV - 24.06.2011, Síða 49

Lífsstíll | 49Helgarblað 24.–26. júní 2011
einblína á vandamálin og greining-
arnar?“
Hafa reynt fræðin sjálf
Ásdís var að leita fyrir sér í jákvæðu
sálfræðinni þegar hún fann ham-
ingjufyrirlestra Harvard sálfræðipró-
fessorsins Tals Ben-Shahars á vefnum.
„Námskeiðin hans draga að sér um
1.400 nemendur á hverri önn og hef-
ur ekki annað eins þekkst í sögu Har-
vard-háskóla fyrr. Hann er einstakur
fyrirlesari og miðlar flóknum fræð-
um á aðgengilegan, skemmtilegan og
hagnýtan hátt. Ég horfði á alla fyrir-
lestrana hans á vefnum, þeir voru held
ég fjörutíu talsins og ég sat og horfði á
þá klukkutímum saman í marga daga.
Ég hafði aldrei komist í annað eins,
þetta var svo dásamlegt. Við Kalli lás-
um svo bókina og féllum fyrir henni.
Tal hefur eytt umtalsverðum tíma
í að einfalda fræðin og heimfæra þau
upp á dæmi sem við þekkjum öll úr
okkar eigin lífi og tengjum við. Flókn-
ar vísindalegar rannsóknir sem venju-
lega birtast bara í sérfræðiritum eru
þannig gerðar aðgengilegar almenn-
ingi og nýtast venjulegu fólki til að
bæta líf sitt og líðan,“ segir Ásdís.
Við getum endurrforritað okkur.
„Þetta þarf ekki að vera svona. Við get-
um breytt afstöðu okkar, breytt áhersl-
unum og breytt orðræðunni. Það er
meira að segja tiltölulega auðvelt að
breyta hugarfari sínu. Hugsaðu þér
að megnið af hugsunum okkar eru
neikvæðar – ég held að nærri 80% af
hugsunum okkar sem eru á verri veg
og megnið af því er rugl sem hefur
ekkert með sannleikann eða raun-
veruleikann að gera og óþarfa áhyggj-
ur. Og við áttum okkur ekki einu sinni
á því hvað er í gangi í hausnum á okk-
ur fyrr en við stöldrum við. Þar kem-
ur hugræna atferlismeðferðin að góð-
um notum fyrir venjulegt fólk. Það er
hægt að breyta hugarfarinu á nokkr-
um vikum. Og það er líka ótrúlegur
léttir að geta fylgst með huganum og
haft gaman af því sem þar fer fram án
þess að þurfa að vera á valdi hugans.
Samfélag í neyð
Auðvitað væru engar neikvæðar hugs-
anir og engin tilfinningaröskun ef vel
væri hlúð að börnum og þau fengju
að vera örugg, elskuð og til á eigin
forsendum. Þau eru svo guðdóm-
leg, hrein, saklaus og þurfa aðeins
ást, umhyggju og öryggi til að þrífast
vel. En þetta getum vafist fyrir okkur
í stressi og firringu nútímans þar sem
við erum ekki einu sinni til staðar fyrir
okkur sjálf hvað þá börnin okkar.“
„Jú,“ segir Karl, „þetta er algjört lyk-
ilatriði. Maður vill ekki ala börnin upp
við gagnrýni, tortryggni og ótta. Þetta
erum við hins vegar að sjá allt í kring-
um okkur - það er oft eins og börnin
séu afgangsstærð á Íslandi, fái ekki
þá umgjörð sem þau þurfa til að þríf-
ast. Það er lítið svigrúm til að hlusta á
þeirra þarfir svo við reynum að temja
þau til að passa inn í lífsmynstur full-
orðinna og síðan þarfir atvinnulífsins.
En börn eiga allt gott skilið, þau eiga
skilið besta skólakerfi sem við getum
mögulega komið upp, og jákvæðasta
viðmót á öllum sviðum. Þau eiga skil-
ið gott samfélag – já við eigum það öll
skilið – gott samfélag og meiri ham-
ingju. Og við getum vel aukið ham-
ingjuna í lífi okkar. Því fleiri sem gera
það, því gjöfulla verður samfélagið
okkar. Þess vegna þurfum við á sem
flestu hamingjusömu fólki að halda.“
Bjargar börnum í Kringlunni
„Ég á erfitt með að sitja á mér þeg-
ar kemur að vanlíðan barna. Ég finn
svo til með börnum – eitthvert gamalt
sár á sálinni. Stelpurnar mínar hlæja
oft að mér, kalla þetta „mission imp-
ossible“. Ég held nefnilega að ég geti
bjargað börnum frá því að verða fyrir
illsku heimsins og pirruðum foreldr-
um í Kringlunni,“ segir hún og brosir
dræmt.
„Hún skerst nefnilega í leikinn hún
Ásdís,“ skýtur Karl inn í og glottir.
„En ég ræð oft ekki við mig þegar ég
verð vitni að því þegar foreldri labbar
frá barninu sínu í óþolinmæði og segir
kannski við það: Jæja, nú kemur bara
Grýla og tekur þig ef þú kemur ekki.
Eða það hótar að hringja á lögguna
eða að barnið verði skilið eftir. Þá hef
ég sagt: ekki tala svona við barnið þitt,
það verður svo hrætt.“
„Foreldrar bregðast nú oft ekki sér-
lega vel við afskiptunum,“ segir Karl.
„Þeir hreyta jafnvel í þig ónotum,“ seg-
ir hann við Ásdísi. „Jú, og segja: Hvað
er eiginlega að þér? Þá áttaði ég mig
á því að ég var ekki að gera barninu
neinn greiða með afskiptunum og nú
er ég búin að læra það að það virkar
best að segja: Get ég aðstoðað þig, á
ég að halda á pokunum svo þú getir
sinnt barninu?“
„Ég er alltaf einhvers staðar í bak-
grunninum þegar þetta á sér stað,“
segir Karl og hlær. „Ég dáist nú samt
að henni fyrir að standa í þessu.“
Skothelt teymi
„Við erum mjög góð í að vinna sam-
an,“ segir Karl. „Sérstaklega í hug-
myndavinnu þegar við erum að kasta
á milli okkar hugmyndum. Við höfum
líka unnið mikið saman í gegnum tíð-
ina, skrifað saman námsefni og margt
fleira – það er alltaf jafn gaman.“
„Hann er skáldið og rithöfund-
urinn, segir Ásdís. „Sá sem heldur á
pennanum. Hann þýddi bókina um
hamingjuna vegna þess að mig lang-
aði svo til þess að hún væri til á ís-
lensku.“ „Já,“ segir Karl. „Það var nú
eiginlega bara þannig sem þetta byrj-
aði. Það vantaði hagnýtt og skemmti-
legt efni til þess að aðstoða fólk að
breyta lífi sínu á jákvæðan hátt.“
„Ég hugsaði þetta sem kennslu-
bækur á meðan ég var að kenna lífs-
leikni,“ segir Ásdís. „Það vantaði slíkt
efni. Svo gerðist það bara óvænt að
bækurnar tvær, Meiri hamingja og
Enn meiri hamingja, urðu metsölu-
bækur. Í þeirri fyrri er að finna upp-
lýsandi umfjöllun um hamingjuna og
þá má líka tileinka sér einfaldar æfing-
ar til þess að finna nýjan tilgang innra
með sér og skoða lífið í kringum sig
með nýjum augum.“
Fékk alvarleg kvíðaköst
Ásdís þurfti að bæta líf sitt, fyrir nokkr-
um árum fór hún að fá kvíðaköst sem
skertu lífsgæði hennar. „Ástæðan fyr-
ir því að fólk fer að leita að svörum er
að það er að kljást við eitthvað. Þann-
ig var það líka hjá mér, ástæðan fyrir
því að ég fór af stað í þessa stóru leit
er sú að ég fékk kvíðaköst fyrir nokkr-
um árum sem urðu til þess að ég fór
að skoða hvað það væri í mínu fari
sem þyrfti að bæta. Þá komst ég að því
að ég var með hugarfar sem var mér
ekkert sérlega hliðhollt,“ segir hún og
brosir og lítur til Karls sem brosir á
móti. Þau geta greinilega gert grín að
því sem hefur farið úrskeiðis í fortíð-
inni.
„Ég átti það til að óttast alls kyns
hluti. Ég fékk svo alvarleg kvíðaköst
að ég hringdi á sjúkrabíl. Ég hélt að ég
væri að deyja. Svo lærði ég þetta sem
kallast hugræn atferlismeðferð sem
gengur út á að endurforrita þetta kerfi
sem við fáum í upphafi. Mér finnst
stórkostlegt að við séum fær um að
geta endurforritað okkur. Það eru
miklir möguleikar í þeirri staðreynd.“
Lífsgæðin miklu meiri
Fóru þau þá bæði í gegnum pró-
grammið?
„Já,“ segir Karl. „Við tókum þetta
sem fjarnámskeið. „Ásdís tók Har-
vard-námskeiðið hjá Tal Ben-Shahar á
sínum tíma og við gengum sjálf í gegn-
um æfingarnar og tileinkuðum okkur
þær grundvallarreglur sem hægt er að
beita í daglegu lífi til að bæta lífið og
líðanina.“
„Þetta var dásamleg reynsla,“ seg-
ir Ásdís. „Við þurftum að framkvæma
þetta og fylgja prógramminu og líf-
ið tók skemmtilegum og óvæntum
breytingum. Helst var það þessi upp-
götvun að lífið er bara þetta! Þessir
litlu og hversdagslegu hlutir. Lífsgæð-
in verða meiri við þessa uppgötvun.“
Lykillinn að hamingjunni
Karl tekur undir þetta. „Þessi ham-
ingja sem við erum að tala um er að
njóta líðandi stundar og vera sáttur í
eigin skinni. NNúvitundin er svolítið
lykillinn, að njóta líðandi stundar og
vera í tengslum við tilfinningar sín-
ar og hugsanir, vera þakklátur fyrir
það sem maður hefur, vera sem mest
í kærleika og vinsemd við annað fólk.
Það er lagt mjög mikið upp úr sam-
félagi við annað fólk og að flest af því
sem við gerum hafi bæði merkingu og
ánægju. Þetta er svolítið lykillinn að
hamingjunni.“
20 ára brúðkaupsafmæli
Eru þau þá hamingjusöm? Er hjóna-
bandið traustara?
„Við erum mjög góðir vinir,“ segir
Karl. „Náin vinátta margfaldar gleðina
og helmingar sorgina, sagði sautjándu
aldar heimspekingurinn Francis Bac-
on og ég get ekki annað en verið sam-
mála þeim orðum.“
„Við erum nýbúin að halda upp á
20 ára brúðkaupsafmæli,“ segir Ás-
dís og brosir. „Þetta hefur ekkert allt-
af verið gaman,“ bætir hún við. „En
það er ekki krafan. Við höfum upp-
lifað mörg ævintýri og lífið hefur ver-
ið okkur gjöfult og gott. Við höfum átt
dásamleg tímabil,við höfum rekið líf-
legt heimili og alið upp stórkostlega
einstaklinga sem veita okkur óendan-
lega gleði. Getum við annað en verið
hamingjusöm?“
Hamingjan er allra
Geta allir orðið hamingjusamir?
„Já,“ segir Karl. „En með undan-
tekningum að sjálfsögðu. Fólk sem
býr við vonlausar aðstæður, er kannski
að svelta heilu hungri, það er kannski
ekki hægt að segja að það geti orðið
hamingjusamt nema aðstæður þess
breytist. En það hefur samt möguleika
á hamingju. En fátækt og sjúkdómar
eru ekki endilega hindrun fyrir ham-
ingju. Þeir sem eru ólíklegastir til að
ná einhverjum árangri í hamingjuleit-
inni eru þeir sem eru búnir að ná ein-
hverjum toppi, til dæmis frægir og rík-
ir Hollywood-leikarar. Þetta er eflaust
öfugt við það sem margir halda. Höld-
um við ekki öll að hamingjan sé fólgin
í sem mestri frægð og takmarkalaus-
um frama? En hamingjan á bara ekk-
ert endilega heima á toppnum.“
Ekki fresta hamingjunni
Hvað er þetta mikil vinna? „Þetta er
auðveldara en flestir halda,“ segir Karl.
„Verkefnin eru ekki sérlega flókin. Við
megum bara ekki gleyma sjálfum okk-
ur, gæta þess að láta ekki alltaf ánægju
okkar sjálfra víkja fyrir öllu sem við
ætlum að koma í verk. Við ætlum að
verða hamingjusöm þegar við erum
búin að klára þetta erfiða og leiðinlega
en svo er lífið kannski allt í einu búið.“
Karl segir sögu úr bókinni af manni
sem gekk upp í Himalajafjöll með
hópi tíbeskra munka. „Hann þreytt-
ist fljótt og sá að munkarnir gerðu það
ekki þrátt fyrir að þeir væru miklu eldri
og þyngri á sér. Hann gerði sér á end-
anum grein fyrir því að hann var allt-
af að stefna á tindinn á meðan munk-
arnir voru að njóta ferðarinnar, skoða
blómin og finna ilminn í loftinu.“
kristjana@dv.is
Þakklæti
n Skrifaðu hjá þér að minnsta kosti fimm atriði sem þú ert
þakklátur fyrir á hverjum degi alla þessa viku. Þegar þú gerir
þetta er lykilatriði að vera með sjálfum sér á líðandi stund í
vinsemd og sátt við sjálfan sig og umheiminn.
Fastir siðir
n Hugsaðu þér tvo fasta siði sem þú heldur að myndu auka
hamingju þína. Það gæti verið að hugleiða í fimmtán mínútur
á hverju kvöldi, eiga stefnumót við maka þinn á þriðjudögum,
eyða tveimur klukkustundum í áhugamálið þitt á sunnudegi og
svo framvegis.
Hreyfa sig
n Taktu ákvörðun um að gera líkamsþjálfun að fastri venju.
Byrjaðu í dag.
Merking
n Skráðu hjá þér athafnir þínar í eina eða tvær vikur. Í lok
hvers dags skaltu skrifa upp hvernig þú varðir tíma þínum, allt
frá 15 mínútum sem þú notaðir til að svara tölvupósti upp í
tvo tímana sem þú horfðir á sjónvarpið. Í lok vikunnar skaltu
búa til töflu þar sem hver athöfn kemur fram og hversu mikla
merkingu hún hefur, hve mikla ánægju hún færir þér og hve
mikill tími fer í hana. Við hliðina á skaltu gefa til kynna hvort
þú vilt eyða meiri eða minni tíma í þessa athöfn. Skoðaðu svo
hvort það sé ekki eitthvað sem þú gerir ekki eins og stendur
sem myndi skila þér miklum gróða í hinum eina sanna gjald-
miðli?
Velvilji
n Skrifaðu niður nokkur góðverk sem þú ert staðráðinn í að
gera, fyrir utan þau sem þú gerir nú þegar.
Að hefjast handa
n Hugsaðu um eitthvað sem þig langar til að gera en hefur
alltaf komið þér undan af hræðslu við að mistakast. Taktu
þig svo til og gerðu það. Farðu í áheyrnarpróf og reyndu að fá
hlutverk í leiksýningu, reyndu að komast í íþróttalið, bjóddu
einhverjum á stefnumót, byrjaðu að skrifa blaðagreinina eða
bókina sem þig hefur alltaf langað til að skrifa.
„Þessi hamingja
sem við erum
að tala um er að njóta
líðandi stundar og vera
sáttur í eigin skinni.
Hér fyrir neðan eru nokkrar æfingar sem lesendur DV geta spreytt sig á úr bókinni Enn meiri hamingja:
Hamingjuæfingar
Hamingjudagar á Hólmavík
Ásdís Olsen og Karl Ágúst Úlfsson verða meðal gesta bæjarhátíðarinnar Hamingjudaga
á Hólmavík í sumar. Hátíðin er haldin fyrstu helgina í júlí ár hvert, að þessu sinni 1.–3.
júlí. Ásdís býður upp á opna vinnustofu í élagsheimilinu þar sem þátttakendur geta lært
aðferðir til að auka hamingju sína. Karl mun stjórna samfélags-trommuhring og flæði
utandyra fyrir gesti og gangandi laugardaginn 2. júlí.
Skothelt teymi Ásdís
og Karl fögnuðu 20 ára
brúðkaupsafmæli sínu
í ár. Þau vinna hlið við
hlið og hafa unnið sér
inn fyrir eigin hamingju.
mynDir róBErt rEyniSSon
Ásdís og Karl á
Hamingjudögum
Karl mun stjórna
samfélags-trommuhring.