Dagblaðið Vísir - DV - 20.01.2012, Blaðsíða 23

Erlent 23Helgarblað 20.–22. janúar 2012
„Búið ykkur
undir það versta“
Alþjóðabankinn hefur hvatt þróun-
arlönd til að gera varúðarráðstafanir
vegna yfirvofandi samdráttar í hag-
kerfi heimsins. Bankinn spáir því að
hagvöxtur verði áfram í heiminum
en að hann dragist engu að síður
saman. Það gæti bitnað illa á fátæk-
ustu ríkjum heims. Raunar gefur
bankinn í skyn að annað áfall á borð
við það sem varð í kjölfar falls banka
Lehmans-bræðra haustið 2008 gæti
verið í vændum.
Alþjóðabankinn telur að hag-
vöxtur á heimsvísu verði 2,5 pró-
sent á þessu ári en 3,1 prósent á því
næsta. Þetta er mun minni hagvöxt-
ur en áður var búist við en fram til
þessa hefur bankinn spáð 3,6 pró-
senta hagvexti á heimsvísu. Ástæðu
þessarar niðursveiflu segir bank-
inn að megi rekja til skuldavanda á
evrusvæðinu og minni hagvaxtar í
nýmarkaðsríkjum, en nýmarkaðs-
ríki eru skilgreind sem ríki sem
hafa miðlungs eða lágar tekjur og
skamma reynslu af markaðsbúskap.
Dæmi um slíkt ríki er Brasilía.
„Þróunarríki verða að finna veik-
leika sína og búa sig undir enn
frekari áföll, á meðan enn er tími til
þess,“ segir aðalhagfræðingur Al-
þjóðabankans, Justin Yifu Lin, í spá
sinni. Samdrátturinn muni stig-
magnast og „engum eira“. Kanadíski
hagfræðingurinn Andrew Burns,
sem starfar við Alþjóðabankann,
segir að áfallið gæti orðið mikið.
Bæði þróuð lönd og þróunarlönd
gætu upplifað meiri þrengingar en
í kjölfar atburðanna haustið 2008.
Þess megi þegar sjá merki í lægra
hrávöruverði. Matvælaverð hafi þeg-
ar fallið um 14 prósent frá hátindi
þess í febrúar í fyrra. Fram kemur á
vef BBC að skert fæðuöryggi þróun-
arlanda sé eitt stærsta vandamálið
sem af samdrættinum hlýst. BBC
hefur eftir Burns að niðursveifl-
an muni vara lengur og gæti haft
mun alvarlegri afleiðingar en 2008.
Þróunarlöndin muni ef til vill tapa
minna en Vesturlönd en þau megi
síður við áföllum. Það gæti einfald-
lega haft alvarlegan matarskort í
för með sér. Ríkari lönd verði ekki í
stakk búin til að hlaupa undir bagga
með þeim, eins og fyrir þremur eða
fjórum árum. Á mannamáli segir Al-
þjóðabankinn: Búið ykkur undir það
versta.
Boltum kastað
í farþega
Forsvarsmenn lestarfyrirtækis í
Indónesíu hafa gripið til örþrifaráðs
í baráttunni gegn farþegum sem
greiða ekki fargjöld. Ekki er óalgengt
að sjá fjölda farþega á þökum járn-
brautarlesta í Indónesíu. Farþegar
grípa til þessa ráðs ef þeir eiga ekki
pening eða ef uppselt er í lestarnar.
Nú hefur fyrirtækið PT Kereta Api,
sem er ríkisrekið, gripið til þess ráðs
að kasta stórum boltum í þá sem
ferðast ólöglega. Búið er að koma
fyrir aðstöðu fyrir ofan lestarteinana
skammt frá aðallestarstöðinni í Jak-
arta þar sem starfsmenn fyrirtækis-
ins geta kastað umræddum boltum í
farþega á þökum lestanna. Boltarnir
eru harðir og mjög sársaukafullt er
að fá þá í sig.
A
ðgerðir stórra netfyrirtækja
á borð við Wikipedia og
Google, sem eru andstæð
tveimur umdeildum laga-
frumvörpum sem nú eru
til meðferðar í bandaríska þinginu,
virðast ætla að skila tilætluðum ár-
angri. Á miðvikudag ákváðu for-
svarsmenn Wikipedia, sem er
stærsta alfræðiorðabókin á netinu,
að loka henni í einn sólarhring til
að mótmæla frumvörpunum. Ef
frumvörpin, sem í daglegu tali kall-
ast SOPA og PIPA, verða samþykkt
munu miklar hömlur verða settar á
aðgang að síðum á netinu. Banda-
ríska ríkið mun þannig fá leyfi til að
loka á erlendar vefsíður og taka þær
út úr niðurstöðum leitarvéla á borð
við Google. Tilgangurinn er að berj-
ast gegn höfundarréttarbrotum á
netinu, en verði frumvörpin að lög-
um geta bandarísk yfirvöld lokað á
vefsíður sem talið er að brjóti gegn
höfundarréttarlögum í Bandaríkj-
unum.
Frelsið hverfur
Áætlað er að sjö þúsund vefsíðum
hafi verið lokað tímabundið til að
mótmæla frumvörpunum. Þar á
meðal voru Wikipedia, sem fær 2,7
milljarða heimsókna í Bandaríkjun-
um að meðaltali í hverjum mánuði,
og Reddit, sem er ein vinsælasta
tenglasíða Bandaríkjanna. Google.
com setti svartan borða yfir lógó
fyrirtækisins á forsíðunni og vísaði
notendum inn á undirskriftarsöfn-
un þar sem frumvörpunum er mót-
mælt. Telja forsvarsmenn þessara
fyrirtækja að bandarísk stjórnvöld
séu að færast of mikið í fang og með
frumvörpunum hverfi það frelsi
sem internetið hefur alltaf boðið
upp á.
Skipta um skoðun
„Raddir internetsins hafa talað hátt
og skýrt,“ segir Darrell Issa, þing-
maður repúblikana í Kaliforníuríki,
í samtali við The Washington Post.
Issa segir að hann hafi þegar fengið
að vita að þeir hlutar frumvarpsins,
sem stóru netfyrirtækin eru á móti,
muni ekki fara óbreytt í gegnum
bandaríska þingið. The Washington
Post greinir frá því að allt hafi bent
til þess fyrir um hálfum mánuði að
frumvörpin færu óbreytt í gegnum
þingið. Aðgerðir almennings og
stóru netfyrirtækjanna virðast hins
vegar hafa gert það að verkum að
svo verður ekki. Og margir þing-
menn sem studdu frumvörpin hafa
nú skipt um skoðun. Meðal þeirra
eru Benjamin L. Cardin, þingmað-
ur demókrata, og sex þingmenn
repúblikana sem allir studdu frum-
vörpin til að byrja með. Þeir hafa nú
lagt til að afgreiðslu frumvarpanna
verði seinkað svo hægt sé að endur-
skoða þau í heild sinni.
Um hvað snúast SOPA og PIPA?
Þetta eru þær leiðir sem bandarískum stjórnvöldum verða færar ef frumvörpin
ná fram að ganga.
1 Fyrirskipa vefþjónustufyrirtækjum að breyta DNS-skráningum á vefþjónum sínum til að loka á vefsíður utan Bandaríkjanna sem hýsa ólögleg afrit af
myndböndum, tónlist og myndum.
2 Fyrirskipa leitarvélum á borð við Google að breyta leitarniðurstöðum og loka á vefsíður utan Bandaríkjanna sem hýsa ólöglegt efni.
3 Fyrirskipa greiðsluþjónustuaðilum á borð við PayPal að loka á greiðslur og reikninga tengda vefsíðum utan Bandaríkjanna sem hýsa ólöglegt efni.
4 Fyrirskipa auglýsingaþjónustuaðilum á borð við AdSense frá Google að auglýsa eða greiða fyrir auglýsingar tengdar vefsíðum utan Bandaríkjanna sem hýsa
ólöglegt efni.
Einar Þór Sigurðsson
blaðamaður skrifar einar@dv.is
Netrisar að leggja
bandaríska þingið
Óánægja með
frumvörp
Mikil óánægja
ríkir vegna frum-
varpanna og
lokaði Wikipedia
vefsíðu sinni til
að mótmæla
þeim. Mynd ReuteRS
n umdeild lagafrumvörp vekja reiði n Aðgerðir stórra fyrirtækja skila árangri