Dagblaðið Vísir - DV - 20.01.2012, Qupperneq 24

Sandkorn
S
altmálið er lýsandi fyrir það
kæruleysi sem Íslendingar
hafa tamið sér þar sem lög og
reglur eru annars vegar. Tals-
menn Ölgerðarinnar sem
seldu saltið til matvælaframleiðslu
hafa beðist afsökunar en benda á
ábyrgð þeirra sem keyptu vöruna í
þeim tilgangi að láta viðskiptavini
sína borða salt sem ekki var framleitt
til þess. Matvælaframleiðendur sem
gefa sig út fyrir að framleiða gæða-
vöru hafa hikstalaust notað iðnað-
arsaltið í kræsingar sínar. Og fæstir
skammast sín nóg til þess að taka
vörurnar úr umferð og biðjast afsök-
unar. Í undantekningartilvikum lýsa
framleiðendur leiða sínum yfir því
að hafa brugðist neytendum og selt
svikið salt.
Sökudólgar hafa sagt að skaðinn
sé enginn þar sem iðnaðarsaltið og
matarsaltið sé tekið úr sama haugn-
um. Þessi málflutningur stenst enga
skoðun því með þessu er verið að
segja að merkingarnar á umbúðun-
um séu sýndarmennska. Kjarni máls-
ins er sá að iðnaðarsaltið er undir
miklu minna eftirliti og ekki til þess
ætlast að fólk láti þá vöru ofan í sig.
Kröfurnar við pökkun þess og flutn-
ing eru miklu minni en þegar í hlut á
matarsaltið. Það eru sem sagt miklu
meiri líkur á því að fólk sé að láta ofan
í sig aðskotaefni eða óþverra með því
borða vörur með iðnaðarsalti í. Sagan
um maðkaða mjölið endurtekur sig
með þessum hætti.
Það gætu orðið aðrar og alvarlegri
afleiðingar af málinu. Íslendingar
gætu fengið skell í þeim tilvikum sem
útflutningsvörur eru framleiddar með
svikasaltinu. Það er óvíst að aðrar og
siðvæddari þjóðir líti á málið af sömu
léttúð. En hugsanlega dugir aðferð
strútsins og við sleppum með því að
stinga höfðinu í saltið. Það undar-
lega við allt málið er að eftirlitsaðil-
arnir, sem létu viðgangast að svikið
salt væri notað, sitja sem fastast. Eðli
málsins samkvæmt ætti að reka þá yf-
irmenn stofnana sem bera ábyrgð. Og
ráðherra málaflokksins ætti að axla
ábyrgð á undirmönnum sínum.
En þjóð hins svikna salts snýr sér
undan og fer að rífast um tittlinga-
skít. Viðhorfið er að þetta hafi allt
sloppið fyrir horn og engin drepist.
Stjórnmálamenn verða að láta málið
til sín taka og krefjast ábyrgðar. Þótt
enginn hafi látið lífið má það ekki
gerast að það viðgangist að árum
saman séu lög og reglur brotnar.
Það var í stórum stíl verið að selja
neytendum svikna vöru og fyrir það
verður að refsa. Annars mun okkur
halda áfram að hnigna og svikin
verða sjálfsögð. Og kæruleysið mun
kosta mannslíf. Þá fyrst vaknar þjóð-
in kannski.
Finnbogi og N1
n Finnbogi Jónsson, fráfarandi
framkvæmdastjóri Fram-
takssjóðs, lét að því liggja
við starfslok að þau ættu
sér þær skýringar einar að
hann vildi fara og hvílast. Nú
er komið á daginn að hann
hafði takmarkaðan stuðning
til að þess að fara áfram með
peninga lífeyrissjóðanna. For-
kólfar sjóðanna höfðu fengið
nóg. Ástæðan er sá mokstur
á lífeyrisfé sem átt hefur sér
stað inn í olíurisann N1 sem
undanfarin ár hefur nærst á
lífeyri landsmanna og tapað
feitt. Fréttablaðið upplýsti um
raunir Finnboga og brostið
bakland hans.
Ármann tilbúinn
n Sprenging meirihlutans
í Kópavogi kom flatt upp á
Guðríði Arnardóttur, leiðtoga
Samfylking-
ar, sem hélt
að sambúðin
við Hjálmar
Hjálmarsson
og Næst besta
flokkinn væri
með miklum
ágætum. Á hægrivængnum
bíða menn spenntir undir
forystu Ármanns Kr. Ólafsson-
ar sem er tilbúinn í að stýra
nýjum meirihluta. Ármann
sló Gunnar Birgisson, fyrrver-
andi bæjarstjóra, út af borð-
inu í prófkjöri en nú er fullyrt
að sættir hafi tekist með þeim
og báðir séu tilbúnir að leiða
Kópavog til móts við nýja
tíma.
Friðun Geirs
n Ögmundur Jónasson innan-
ríkisráðherra er maður sem
fer sínar eigin leiðir og þá
helst á gagn-
stæðri stefnu
við leiðtoga
sinn, Stein-
grím J. Sigfús-
son. Það útspil
Ögmundar
nú að vilja
friða Geir Haarde gagnvart
landsdómi er sagt fara mjög
fyrir brjóst Steingríms sem er
dauðþreyttur á slagnum við
undirsátann. Menn telja það
einungis tímaspursmál hve-
nær þessum tveimur turnum
Vinstri grænna lýstur saman
og uppgjör fari fram.
Smári sér bólu
n Hrannar B. Arnarsson, að-
stoðarmaður forsætisráð-
herra, er virkur á Facebook
þar sem hann lætur gjarn-
an sitt pólitíska ljós skína.
„Íbúðarverð hækkar jafnt og
þétt – nálgast nafnverð eins
og það var fyrir hrun. Eigna-
verð hækkar nú uþb helmingi
meira en verðtryggingin. Allt
í rétta átt!“ skrifar hann í gleði
sinni. Gunnar Smári Egilsson,
fyrrverandi fjölmiðlakóngur,
er ekki jafnhrifinn og segir
þetta vera villuljós: „Þetta
eru ekki góðar fréttir; heldur
slæmar. Bendir til eignabólu.“
Ég veitti aldrei
neinn afslátt
Hvorki í
þessu né öðru
Jens Kjartansson lýtalæknir þvertekur fyrir að hafa þegið greiðslur undir borðið. – Kastljós Birna Þórðardóttir um löngun borgaryfirvalda til að ganga vel um borgina. – DV
Svikið salt„Kæruleysið
mun kosta
mannslíf
Þ
egar 300 milljónir manna losn-
uðu loksins undan oki komm-
únismans í Austur-Evrópu og
nærsveitum eftir fall Berlínar-
múrsins 1989, stóðu vonir til, að lýð-
ræði á vestur-evrópska vísu yrði regl-
an um alla Evrópu og einnig í gömlu
Sovétríkjunum. Þessar vonir rættust
vestan landamæra Rússlands, en þó
ekki í Rússlandi sjálfu og ekki heldur
í suðurríkjum Sovétríkjanna sálugu,
þar sem gamlir kommúnistajálkar
ráða enn ríkjum sums staðar eins og
ekkert hafi í skorizt. En Austur-Evrópa
tók sér tak, bæði Eystrasaltslöndin
þrjú (Eistland, Lettland, Litháen) og
gömlu Varsjárbandalagslöndin, ekki
bara Pólland, Tékkland, Slóvakía og
Ungverjaland, heldur einnig Rúm-
enía, Búlgaría og Albanía auk Júgó-
slavíu, sem skiptist nú í mörg lönd.
Þessi lönd eru nú öll nema Albanía
komin inn í Evrópusambandið og
einnig Slóvenía, nyrzti hluti Júgóslav-
íu. Króatía bíður inngöngu innan tíðar
líkt og Albanía.
Eftir hverju eru öll þessi austur-
evrópsku aðildarlönd ESB að slægj-
ast? Svarið er friður og framfarir. Og
aðhald. Þau sækjast eftir að deila full-
veldi sínu með öðrum Evrópulönd-
um svo sem reglur hússins mæla fyrir
um. Sameiginlegt fullveldi á tiltekn-
um sviðum finnst þeim vera kostur,
ekki galli, þar eð það veitir þeim vernd
gegn innlendu ofríki.
Búdapest í bobba
Nú reynir á þolrifin. Flokkur stjórnar-
andstæðinga í Ungverjalandi náði
meira en tveim þriðju hlutum þing-
sæta í kosningum 2010 með 53%
atkvæða að baki sér. Þetta gerðist í
kjölfar mikilla sviptinga á fjármála-
mörkuðum og í efnahagslífi lands-
ins m.a. vegna óstjórnar og spilling-
ar í stjórnartíð sósíalista árin næst á
undan. Sigurvegararnir, andstæðingar
sósíalista, mynduðu nýja ríkisstjórn
eftir kosningarnar undir forustu Vikt-
ors Orbán fyrrverandi forsætisráð-
herra og neyttu aukins þingmeirihluta
til að skipta um stjórnarskrá. Meðal
breytinganna, sem tóku gildi í byrjun
þessa árs, eru ýmis ákvæði, sem ganga
í þveröfuga átt við frumvarp stjórn-
lagaráðs til nýrrar stjórnarskrár hér
heima og veikja lýðræði, lög og rétt.
Nú er Ungverjaland að vísu eina
Austur-Evrópulandið, sem ekki setti
sér nýja stjórnarskrá eftir hrun komm-
únismans, en það er ekki haldbær
afsökun fyrir harðýðgi stjórnarmeiri-
hlutans nú. Nýja ungverska stjórnar-
skráin rífur niður eldveggi, veikir vald-
mörk, mótvægi og mannréttindi til að
mylja undir flokk forsætisráðherrans.
Þetta er gert m.a. með því að skerða
sjálfstæði dómstólanna (með því að
knýja á um afsagnir dómara með
skyndilegri lækkun eftirlaunaldurs
þeirra úr 70 árum í 62 til að rýma fyrir
nýjum dómurum úr röðum stjórnar-
flokksins), skerða sjálfstæði seðla-
bankans (til að koma bankanum und-
ir yfirráð stjórnarflokksins) og skerða
frelsi fjölmiðla og aðgang að upplýs-
ingum. Nýja stjórnarskráin kveður á
um, að tvo þriðju hluta þingmanna
þurfi til að breyta ýmsum lögum, sem
einfaldur meiri hluti dugði áður til að
breyta. Þannig hefur ríkisstjórnin gert
það erfiðara að breyta lögum aftur í
betra horf. Stuðningur almennings við
stjórnina minnkaði til muna við þessi
tíðindi. Fólkið þusti út á göturnar til
að mótmæla.
Hjálp að utan
Feneyjanefndin, sem á vegum Evr-
ópuráðsins er iðulega fengin til að
fjalla um nýjar stjórnarskrár í álfunni
með lýðræði, lög og rétt að leiðar-
ljósi, gagnrýndi frumvarp ung-
versku stjórnarinnar, en ríkisstjórn-
in hefur enn sem komið er látið þá
gagnrýni sem vind um eyru þjóta.
Evrópuþingið og framkvæmda-
stjórn ESB hafa nú einnig látið málið
til sín taka. Evrópusambandinu er
málið skylt m.a. vegna þess, að nýja
stjórnarskráin stríðir að dómi þings
og framkvæmdastjórnar ESB gegn
skuldbindingum Ungverja varðandi
mannréttindi skv. alþjóðasamningn-
um um borgaraleg og stjórnmálaleg
réttindi. Þetta er sami samningur og
Íslendingar halda áfram að brjóta
gegn með fiskveiðistjórnarkerfinu
skv. áliti mannréttindanefndar Sam-
einuðu þjóðanna frá 2007.
Sjái ungverska ríkisstjórnin ekki
að sér, getur ESB skv. reglum sínum
gripið til þess ráðs að taka fyrir aðgang
Ungverja að styrkjum úr sameiginleg-
um sjóðum sambandsins. ESB líður
ekki mannréttindabrot innan sinna
vébanda. Þar eru engir afslættir í boði.
Þessa meginreglu þurfa Ungverjar að
virða ekki síður an aðrar aðildarþjóð-
ir ESB. Svo vill til, að Ungverjar þurfa
sem stendur á fjárhagsaðstoð ESB og
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins að halda.
Samningar standa yfir.
Að rífa niður eldveggi
„Sameiginlegt fullveldi á tiltekn-
um sviðum finnst þeim vera
kostur, ekki galli, þar eð það veitir
þeim vernd gegn innlendu ofríki.
Útgáfufélag: DV ehf. Stjórnarformaður: Lilja Skaftadóttir Ritstjórar: Jón Trausti Reynisson (jontrausti@dv.is) og Reynir Traustason (rt@dv.is) Fréttastjóri: Ingi Freyr Vilhjálmsson (ingi@dv.is)
Umsjón helgarblaðs: Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir (ingibjorg@dv.is) Umsjón innblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir (kristjana@dv.is) Framkvæmdastjóri: Stefán T. Sigurðsson (sts@dv.is)
Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir (heida@dv.is) Hönnunarstjóri: Jón Ingi Stefánsson (joningi@dv.is) Umbrot: DV Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur DV á netinu: DV.is
F R J Á L S T, Ó H Á Ð D A G B L A Ð
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéTTASkoT
512 70 70 DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AÐALnúmeR
RiTSTJÓRn
ÁSkRiFTARSími
AuGLýSinGAR
24 20.–22. janúar 2012 Helgarblað
Kjallari
Þorvaldur
Gylfason
Leiðari
Reynir Traustason
rt@dv.is