Dagblaðið Vísir - DV - 17.02.2012, Blaðsíða 14

14 Fréttir 17.–19. febrúar 2012 Helgarblað
Björguðu mannslífum
n Hversdagshetjur sýndu snarræði á ögurstundu og björguðu mannslífum við erfiðar aðstæður
R
auði kross Íslands heiðraði
um síðustu helgi fólk sem
sýndi snarræði og bjarg-
aði mannslífum með því
að beita skyndihjálp á ög-
urstundu. Þessar hversdagshetjur
eiga það allar sameiginlegt að hafa
í erfiðum aðstæðum gert allt rétt
og neitað að gefast upp, jafnvel þó
að þær hafi þurft að athafna sig við
erfiðar aðstæður í kæfandi hita eða
beita hjartahnoði samfleytt í 50
mínútur.
Gísli Örn Gíslason var valinn
skyndihjálparmaður ársins fyrir að
bjarga lífi dóttur sinnar á heimili
þeirra í fyrra eftir að hún fór í hjarta-
stopp. Nokkrir aðrir voru svo lán-
samir að ná að bjarga mannslífum
á síðasta ári. Þetta er venjulegt fólk
sem lenti í óvenjulegum aðstæðum
og segir hér DV sögur sínar.
Vilhjálmur Vernharðsson sýndi ótrúlega þrautseigju:
„Ég trúði því að þetta væri ekki búið“
Vilhjálmur Vernharðsson, bóndi í Möðrudal og björgunarsveitarmað-ur, vann þrekvirki þegar hann lífgaði við 27 ára tékkneska ferðakonu sem fór í hjartastopp á tjaldstæði við bæinn þann 11. ágúst í fyrra. Vil-
hjálmur var búinn að beita hjartahnoði á konuna í 50 mínútur þegar hjarta
hennar fór loks að slá aftur. „Ég hnoðaði einn nánast allan tímann en
sjúkraflutningamennirnir komu síðan á svæðið. Þeir reyndu að setja stuð-
tæki á hana en það virkaði ekki svo það var bara haldið áfram að hnoða. Þá
allt í einu datt hún í gang,“ segir Vilhjálmur.
Konan var síðan flutt með hraði til Egilsstaða í sjúkrabíl og þaðan með
sjúkraflugi suður til Reykjavíkur. Eftir allan þennan tíma hefðu einhverjir
gefist upp og talið að það væri orðið of seint að bjarga lífi ungu konunnar.
Það hvarflaði hins vegar aldrei að Vilhjálmi og hann hélt áfram að berjast.
„Ég er bara þrjóskur. Ég trúði því að þetta væri ekki búið. Það var einhver
sem sagði mér að þetta væri ekki búið og ég hélt alltaf áfram. Mesta krafta-
verkið í þessu er að hún er alveg óskemmd.“
Það eru mikil átök að hnoða lífi í manneskju í 50 mínútur samfellt.
Hann segist ekki hafa fundið mikið fyrir því á meðan á þessu stóð. Adrena-
línið hafi verið alveg á fullu.
Vilhjálmur er sem fyrr segir björgunarsveitarmaður og kann því réttu
handtökin við skyndihjálpina. „Það er auðvitað það sem bjargaði þessu,
að ég vissi hvað ég var að gera,“ segir hann og bendir á að allir ættu að lág-
marki að fara á skyndihjálparnámskeið á tveggja ára fresti til þess að við-
halda og endurnýja þekkingu og kunnáttu sína. „Þú hefur ekki nema mín-
útu til að hugsa þig um, hvað þú ætlar að gera,“ segir hann.
Vélstjórinn á rækjubátnum Grímsnesi fékk hjartaáfall úti á sjó:
„Maðurinn var bara allur“
Hún raunverulega bara dó en hún kom til baka þegar ég var búin að blása í þriðja skiptið
og hnoða hana 90 sinnum,“ seg-
ir Íris Grönfeldt, kennari í Borgar-
nesi, sem ásamt dóttur sinni, Önnu
Þórhildi 13 ára, bjargaði lífi fullorð-
innar móður sinnar. Atvikið átti sér
stað 27. júlí í fyrra. Mæðgurnar búa
á Brekku fyrir ofan Bifröst en Íris
starfar í Borgarnesi. Svo vildi til að
hún hafði ekki komið í Borgarnes
í átta daga þar sem móðir hennar
býr á dvalarheimili fyrir aldraða.
„Dóttir mín var að fara á sundæf-
ingu og ég var að fara í klippingu.
Hún hefur verið mikið hjá ömmu
sinni alla sína tíð þannig að þær
eru mjög nánar. Hún ákvað þenn-
an dag að fara heim til ömmu
sinnar á meðan ég fór í klippingu.
Móðir mín býr í íbúð fyrir eldri
borgara. Fljótlega hringdi stelpan
í mig og sagði mér að koma strax
– það væri eitthvað að koma fyrir
ömmu sína. Hún fékk eitthvað að-
svif sem reyndist vera hjartastopp.
Hún náði að komast inn í eld-
hús og í stólinn þar. Ég keyrði eft-
ir Borgarbrautinni alveg á fullu og
það liðu kannski tvær mínútur þar
til ég kom heim til hennar. Ég byrj-
aði strax að hnoða. Þegar ég kom
var hún alveg blásvört í framan og
algjörlega lífvana. Ég byrjaði bara
að hnoða og um leið hringdi Anna
Þórhildur í 112 og lét símann við
eyrað á mér,“ segir Íris.
Hún segir að aðstæður hafi ver-
ið mjög erfiðar. Eldhúsið er lítið og
því þurfti Íris að hnoða móður sína
þar sem hún lá á stólnum í eldhús-
inu. „Ég hnoðaði hana 30 sinnum
og náði svo að blása tvisvar og hélt
þá áfram að hnoða. Það sem rúll-
aði fyrir augunum á mér voru stór
spjöld sem hanga á öllum sund-
stöðum. Ég er íþróttakennari og
sé því spjöldin oft. Þar stendur að
maður eigi að hnoða 30 sinnum
og blása tvisvar,“ segir Íris og tekur
fram að hún hafi nokkrum sinnum
farið á skyndihjálparnámskeið en
það sé nokkuð langt síðan hún fór
síðast.
„Þetta var röð af tilviljunum.
Hefði ég verið stödd einhvers stað-
ar annars staðar, þá veit ég ekki
hvað hefði gerst. Fyrir utan að hún
er svo oft ein. Hún er 82 ára og hún
er ofsalega hress bæði líkamlega og
andlega. Krakkarnir mínir hafa allt-
af verið mikið hjá ömmu sinni og
hún er ofsalega fegin að vera á lífi.
Það er stóra gjöfin í þessu öllu – að
hún sé á lífi.“
Mæðgurnar Íris Grönfeldt og Anna Þórhildur brugðust hárrétt við:
„Ofsalega fegin að vera á lífi“
Þorgrímur Ómar Tavsen var stýrimað-ur á rækjubátnum Grímsnesi, þegar hann var á siglingu í átt að Hofsósi í
ágúst í fyrra eftir vikulangan túr. „Við átt-
um ekki orðið svo langt eftir í höfn. Ég var
búinn að ræsa skipstjórann, vélstjórana
og hásetann og við vorum að gera klárt
til löndunar. Við tókum eftir því að vélin
gekk orðið óeðlilega hratt og því fór ég
niður í vélarrúm. Þar sá ég báða vélstjór-
ana að dæla olíu. Annar vélstjórinn snéri
sér við og kom á móti mér. Í sömu andrá
var eins og honum skrikaði fótur. Hann
datt og ég greip hann um leið. Það var
mikill hávaði þarna inni í vélarrúminu og
ég setti höfuðið upp að eyrunum á hon-
um og kallaði að honum hvort hann hefði
meitt sig. Þá sá ég framan í hann og sá að
maðurinn var bara allur. Ég lagði hann á
gólfið í vélarrúminu og fór strax að athuga
með púls. Svo fór ég að hnoða og blása.“
Á meðan þeir voru á innsiglingunni
hringdi einn úr áhöfninni í 112. Skipverj-
arnir hjálpuðu Þorgrími að blása á meðan
hann hvíldi sig, enda mikil átök í kæfandi
hitanum í vélarrúminu. Hann áætlar að
hann hafi beitt hjartahnoði og blásturs-
aðferð í 25 mínútur áður en sjúkraflutn-
ingamennirnir komu með stuðtæki. Eftir
að hafa verið gefið stuð tvívegis tók vél-
stjórinn við sér.
Þorgrímur viðurkennir að á tímabili
hafi honum fundist hann vera búinn að
tapa þessari baráttu, en hann hafi hugs-
að að þar sem stutt væri í land borgaði
sig að halda áfram. „Fyrir vikið hélt ég
áfram, sem betur fer.“ Þeir komu mann-
inum, sem er um sextugt, inn í sjúkrabíl
og Þorgrímur fylgdi honum á sjúkrahús-
ið. „Það var svo magnað að daginn eftir
þetta mundi hann hvað hann hafði dælt
mörgum lítrum af olíu – það var því eng-
inn skaði á höfði. Það var alveg magnað
að hann skyldi muna þetta. Ég var svo
ánægður með það.“
Vélstjórinn slapp ótrúlega vel, hann
þurfti að fá gangráð og mun ekki fara á
sjó framar, en er að öðru leyti hraustur.
Mestu máli skiptir hins vegar að hann er
á lífi.
Valgeir Örn Ragnarsson
blaðamaður skrifar valgeir@dv.is
Íris Grönfeldt og Anna Þórhildur
„Þetta var röð af tilviljunum. Hefði ég
verið stödd einhvers staðar annars
staðar, þá veit ég ekki hvað hefði gerst.“
Vilhjálmur
Vernharðsson
„Þú hefur ekki
nema mínútu til að
hugsa þig um, hvað
þú ætlar að gera.“
Þorgrímur Ómar Tavsen „Það var svo magnað að daginn eftir þetta mundi hann hvað hann hafði dælt mörgum lítrum af
olíu – það var því enginn skaði á höfði.“