Dagblaðið Vísir - DV - 17.02.2012, Blaðsíða 24

Sandkorn
Þ
ingmaðurinn Árni Johnsen
hneykslaðist yfir því á Alþingi
að kennari á Akureyri hefði
verið settur í leyfi eftir að hafa
birt skrif um óeðli og syndir
samkynhneigðra.
Margir aðrir hafa stigið fram og
lýst því sem skerðingu á tjáningar-
frelsi Snorra Óskarssonar kennara að
hann fái ekki að enduróma úthróp-
unina á samkynhneigðum sem finna
má í Gamla testamentinu. Rökin eru
annars vegar að hann hafi tjáningar-
frelsi í frítíma sínum og hins vegar að
andstaðan gegn samkynhneigðum
eigi sér trúarlegar rætur. Árni segir
að það sé „ofbeldi og valdníðsla“ og
vanvirðing við mannréttindi, skoð-
anafrelsi og trúfrelsi, að kennarinn
hafi verið settur í leyfi og beðinn að
tala ekki svona opinberlega um sam-
kynhneigða.
Að sögn Snorra er „samkyn-
hneigðin skilgreind sem synd en ekki
fötlun“. Kjarninn í afstöðu Snorra
til samkynhneigðra er að þeir eigi
að bæla niður kynhneigð sína og að
samkynhneigð sé röng. Með sama
hætti ætti að bæla hana niður eins
og dýraníðs- og barnaníðshneigðir.
„Maðurinn er ákaflega veikur fyrir
óeðlinu,“ sagði Snorri, og varaði við
afleiðingum óeðlisins. Til dæmis hafi
heimsveldi Súmera hrunið vegna
„óeðlisins“ og því má ætla að sam-
kynhneigð sé hrunvaldur: „Hrunið
hófst með því að óeðlið óx og ríkið
hrundi innanfrá. Faraóar Egypta, þeir
urðu úrkynjaðir vegna óeðlis. Þessi
rök mín eru ekki vegna illgirni heldur
til að við mættum skoða okkar gang.
Hvert stefnir Ísland, og þú?“
Að mati Árna Johnsen er það rétt-
ur Snorra að væna samkynhneigða
opinberlega um óeðli og að vera um
leið kennari. Forsendan fyrir þeirri
skoðun hlýtur að vera að samkyn-
hneigðir geti ákveðið að hætta að vera
samkynhneigðir. Þetta sé ekki „fötl-
un“ heldur syndugur lífsstíll. Annars
væri lítill munur á þessu og að verja
það að kennari boðaði rasisma í frí-
tíma sínum.
Snorri má básúna skoðanir sínar
á þjóðfélagshópum eins og hann vill.
En maður sem gerist opinber mál-
svari fyrir því að úthrópa ákveðna
samfélagshópa er ekki æskilegur
barnaskólakennari. Rasistar ættu
ekki heldur að vera kennarar, og ekki
menn sem halda því fram að konur
séu óæðri en karlmenn.
Snorri var beðinn að hætta að
blogga með þessum hætti ef hann
ætlaði að vera kennari, en hann sagð-
ist ætla að halda áfram. Hann býst við
því að fólk bæli kynhneigð sína. Hann
ætti þá að geta hamið hvatir sínar til
að tjá fordóma sína opinberlega. Bar-
átta Árna Johnsen er fyrir umburðar-
lyndi gagnvart fordómum. Venjulega
skipta fordómafull skrif litlu máli, því
enginn nennir að lesa þau. En þeir
sem úthrópa fólk opinberlega vegna
kynhneigðar, kynþáttar eða kynferðis,
eiga ekki að kenna ómótuðum börn-
um. Annars kennum við börnum að
fordómar séu í lagi.
Liljur vallarins
n Lilja Mósesdóttir, for-
maður Samstöðu, er með
fljúgandi meðbyr þessa dag-
ana með Sigga storm sér við
hlið. Menn reikna fastlega
með að stórkanónur sam-
félagsins eigi eftir að stilla
sér upp við hlið hennar. Ein-
hverjir telja að Ögmundur
Jónasson innanríkisráð-
herra og frænka hans, Guð-
fríður Lilja Grétarsdóttir
þingmaður, finni samhljóm
með Lilju og velti fyrir sér
möguleikum á því að gerast
hluti af liljum vallarins og
snúa baki við þeim einráða
Steingrími J. Sigfússyni.
Vinurinn eini
n Snorri Óskarsson í Betel
á sér fáa málsvara þessa
dagana. Barátta hans gegn
samkynhneigð hefur nú
orðið til þess að hann missti
vinnu sína sem barnakenn-
ari en heldur þó launun-
um. Aðeins einn málsmet-
andi maður hefur risið upp
Snorra til varnar. Þingmað-
urinn Árni Johnsen tók mál-
ið upp með sínum hætti og
benti á það sem hann taldi
augljóst. Sem sé að Snorri
er fórnarlamb Samfylking-
arinnar sem er með sam-
særi gegn barnakennaran-
um. Sjálfur var Árni að eigin
sögn fórnarlamb samsæris
þegar hann var settur í fang-
elsi fyrir þjófnað.
Bjarni hringdi
í Hrein
n Bjarni Benediktsson, for-
maður Sjálfstæðisflokksins,
er einstaklega meðvitaður
um eignar-
hald á fjöl-
miðlum og
telur að DV
láti stjórnast
af þeim eig-
endum sem
eru til vinstri
í stjórnmálum. Mörgum er
minnisstætt þegar Bjarni
hringdi í hægrimanninn
Hrein Loftsson, sem þá var
aðaleigandi DV, og reyndi
að stöðva fréttaumfjöllun
um Vafning og fleira vafstur.
Hreinn tók honum mjög
illa og gerði málið opinbert.
Augljóst er að formaðurinn
telur að eigendur fjölmiðla
eigi að stjórna fréttum.
Ólíkindatólið
Ólafur
n Flestir telja að Ólafur
Ragnar Grímsson, forseti Ís-
lands, sé á förum frá emb-
ættinu í vor. Undirskrifta-
söfnun Baldurs Óskarssonar
og félaga hans hefur gengið
fremur dræmt. Hún er því
ekki talin vera það lóð á
vogarskálarnar sem þurfti til
þess að fá Ólaf til að fallast
á að taka slaginn enn einu
sinni. Það er þó þekkt að
forsetinn er ólíkindatól og
fer gjarnan ótroðnar slóðir.
Það getur því allt gerst.
Það þarf að draga
fólk til ábyrgðar
Hagsmunir lántakenda
voru að engu hafðir
Andrea Ólafsdóttir í kjölfar dóms Hæstaréttar – DV Þór Saari segir að tími ríkisstjórnarinnar sé liðinn – DV
„Óeðli“ samkynhneigðra„Barátta
Árna John­
sen er fyrir um­
burðarlyndi gagn­
vart fordómum
S
ú skoðun hefur heyrzt, að
mannréttindakaflinn í frum-
varpi stjórnlagaráðs til nýrrar
stjórnarskrár mætti vera styttri.
Kaflinn geymir 31 grein, þ.m.t. greinar
um auðlindir í þjóðareigu, náttúru Ís-
lands og umhverfisvernd. Kaflinn ber
því heitið Mannréttindi og náttúra.
Eitt dæmið, sem nefnt hefur verið,
snýst um ákvæðin um rétt til lífs: „Allir
hafa meðfæddan rétt til lífs.“ (7. grein)
og um bann við dauðarefsingu: „Í lög-
um má aldrei mæla fyrir um dauða-
refsingu.“ (29. grein). Er þetta tvítekn-
ing? Nei, segi ég, þetta er árétting.
Áréttingin um bann við dauðarefs-
ingu er í frumvarpinu af ásettu ráði,
þar eð sú skoðun kynni annars ein-
hvern tímann að skjóta upp kollin-
um, að meðfæddur réttur til lífs dugi
ekki undir öllum kringumstæðum til
að girða fyrir lagasetningu, sem leyfir
dauðarefsingu. Fyrir þessa hættu vildi
stjórnlagaráð girða.
Lýsandi tölur
Skv. nýrri tölfræðilegri úttekt á mann-
réttindaákvæðum í stjórnarskrám
heimsins eftir Benedikt Goderis í Ox-
ford-háskóla og Háskólanum í Til-
burg í Hollandi og Mila Versteeg í Há-
skólanum í Virginíu í Bandaríkjunum
hefur mannréttindaákvæðum af ýmsu
tagi fjölgað smátt og smátt frá 1946,
einkum hin síðustu ár. Undantekning-
arnar frá þessari almennu reglu eru
sárafáar.
Réttur manna til að bera vopn
hefur t.d. verið skertur. Vopnaburður
naut verndar í tíundu hverri stjórnar-
skrá 1946, en nú (2006) aðeins í fimm-
tugustu hverri stjórnarskrá (nánar
tiltekið í þrem löndum: Bandaríkj-
unum, Gvatemala og Mexíkó). Annað
sjaldgæft dæmi um skerðingu réttinda
varðar eignarréttinn. Bann við eignar-
námi í þágu almannahagsmuna var að
finna í þriðju hverri stjórnarskrá 1946
(35%), en er nú að finna í sjöttu hverri
stjórnarskrá (15%).
Erlendar fyrirmyndir
Réttur til lífs er hins vegar í sókn.
Hann naut verndar í þriðju hverri
stjórnarskrá 1946, en hann nýtur nú
verndar í fjórum af hverjum fimm
stjórnarskrám (78%). Bann við dauða-
refsingu var að finna í tíundu hverri
stjórnarskrá 1946, en slíkt bann er nú
að finna í fjórðu hverri stjórnarskrá
(24%). Sumar stjórnarskrár geyma
hvorugt ákvæðið. Af þessu má sjá, að
sumar aðrar stjórnarskrár geyma bæði
ákvæðin hlið við hlið til áréttingar og
öryggis. Stjórnlagaráð kaus að fara
þá leið í samræmi við erlendar fyrir-
myndir.
Öll erum við jöfn fyrir lögum
Annað dæmi um nauðsynlega árétt-
ingu, sem ekki verður með góðu móti
kölluð tvítekning, snýst um jafnréttis-
ákvæðið (6. grein): „Öll erum við jöfn
fyrir lögum og skulum njóta mann-
réttinda án mismununar, svo sem
vegna kynferðis, aldurs, arfgerðar, bú-
setu, efnahags, fötlunar, kynhneigðar,
kynþáttar, litarháttar, skoðana, stjórn-
málatengsla, trúarbragða, tungumáls,
uppruna, ætternis og stöðu að öðru
leyti. Konur og karlar skulu njóta jafns
réttar í hvívetna.“ Takið eftir síðustu
málsgreininni. Hún er höfð með til að
árétta mikilvægi jafnréttis kynjanna.
Þegar jafnrétti kynjanna verður loks-
ins komið í höfn í reynd, verður við-
bótin e.t.v. óþörf.
Tölurnar um inntak stjórnarskráa
úti í heimi tala skýru máli. Almennt
jafnræðisákvæði var að finna í 70%
allra stjórnarskráa 1946 og stendur nú
í nær öllum stjórnarskrám (97%). Sér-
stakt ákvæði um jafnrétti kynjanna
var aðeins að finna í sjöundu hverri
stjórnarskrá 1946 (14%) og er nú að
finna í sex af hverjum sjö stjórnar-
skrám (86%). Langflestum þjóðum
finnst rétt að hafa bæði ákvæðin inni
hlið við hlið.
Millivegur
Tölfræðiúttektin, sem hér er vísað
til, tilgreinir 108 ólík mannréttinda-
ákvæði, sem nær öll hafa rutt sér til
rúms í æ fleiri stjórnarskrám undan-
gengin ár. Af þessum fjölda ólíkra
ákvæða um mannréttindi má ráða,
að mannréttindakaflinn í frumvarpi
stjórnlagaráðs, sem heitir „Mann-
réttindi og náttúra“ til að undirstrika
tengslin milli mannréttinda, auð-
lindastjórnar og náttúruverndar og
hefur að geyma 31 grein, getur ekki
talizt óhóflega langur í alþjóðlegu
samhengi. Hann hefði getað orðið
mun lengri. Stjórnlagaráð fór milli-
veginn.
Mannréttindakaflinn
Leiðari
Jón Trausti Reynisson
jontrausti@dv.is
Útgáfufélag: DV ehf. Stjórnarformaður: Lilja Skaftadóttir Ritstjórar: Jón Trausti Reynisson (jontrausti@dv.is) og Reynir Traustason (rt@dv.is) Fréttastjóri: Ingi Freyr Vilhjálmsson (ingi@dv.is)
Umsjón helgarblaðs: Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir (ingibjorg@dv.is) Umsjón innblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir (kristjana@dv.is) Framkvæmdastjóri: Stefán T. Sigurðsson (sts@dv.is)
Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir (heida@dv.is) Hönnunarstjóri: Jón Ingi Stefánsson (joningi@dv.is) Umbrot: DV Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur DV á netinu: DV.is
F R J Á L S T, Ó H Á Ð D A G B L A Ð
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéTTASkoT
512 70 70 DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AÐALnúmeR
RiTSTJÓRn
ÁSkRiFTARSími
AuGLýSinGAR
24 17.–19. febrúar 2012 Helgarblað
Kjallari
Þorvaldur
Gylfason
„Bann við dauða-
refsingu var að
finna í tíundu hverri
stjórnarskrá 1946, en
slíkt bann er nú að finna í
fjórðu hverri stjórnarskrá.