Dagblaðið Vísir - DV - 17.02.2012, Blaðsíða 17

Helgarblað 17.–19. febrúar 2012
Skólavörðustíg 2 • Sími 552 5445
Íslenskt skart á
konudaginn
Fréttir 17
Þekktu Þitt magamál
... og náðu tökum á mataræðinu
Í þessari bók er kynnt aðferð við að
ná stjórn á matarvenjum sínum sem
höfundurinn hefur þróað
á síðastliðnum 15–20 árum.
Aðferðin hefur verið nefnd
„þjálfun svengdarvitundar“ og byggir
á hugrænni atferlismeðferð.
Aðferðin er notuð á næringar-
og offitusviði Reykjalundar, á
Landspítalanum og víðar í íslenska
heilbrigðiskerfinu.
Reynslan hefur sýnt að
þjálfun svengdarvitundar
gagnast vel þeim sem
glíma við offitu og
hvers kyns átraskanir.
Í offitumeðferðinni á Reykjalundi höfum við notað þjálfun svengdarvitundar í nokkur ár. Hún hefur
gefist mjög vel og hjálpað fjölmörgum að skilja mun á svengd og löngun í mat og auðveldað þeim
að hafa stjórn á stærð máltíða. Það hefur aftur auðveldað þeim að ná tökum á „eðlilegri“ næringu.
Við sjáum þjálfun svengdarvitundar því sem mjög gott hjálpartæki í meðferð offitu.
Ludvig Guðmundsson, yfirlæknir næringar- og offitusviðs Reykjalundar
Neyslusamfélagið léttir okkur ekki ævinlega lífið. Knúið áfram af æ meiri framleiðslu, sölu og
neyslu á alls kyns varningi, hvetur það leynt og ljóst til ofneyslu og sóunar. Öll ofgnóttin verður hvað
sýnilegust og afdrifaríkust þegar neysluvaran er matur eða drykkur. Afleiðingarnar eru
aukin líkamsþyngd milljóna manna um víða veröld. Við þurfum að læra að borða, drekka og
velja rétt og hlusta á líkamann. Þessi bók kennir einmitt það.
Dr. Laufey Steingrímsdóttir, næringarfræðingur og prófessor við H.Í.
Við þjálfun svengdarvitundar er áhersla lögð á að velja mat af kostgæfni, fylgjast með áti á
meðan því stendur, hætta að borða hóflega saddur og meta líðan að máltíð lokinni.
Þetta er gagnreynd meðferð, sem kennir að þekkja sitt magamál. Þýðendum hefur
tekist vel að þýða bókina, sem á erindi við hina fjölmörgu, sem eiga við ofþyngd að stríða.
Dr. Eiríkur Örn Arnarson, prófessor í sálfræði við H.Í.
SKRUDDA
www.skrudda.is
Umsagnir um bókina:
Verðtryggingin er bein
afleiðing óstöðugleika
Um mitt ár 2011 skilaði verðtryggingarnefnd efnahags- og viðskipta-
ráðuneytis skýrslu þar sem farið var yfir aðgerðir til að draga úr vægi
verðtryggingar í íslensku hagkerfi. Hér að neðan er stiklað á stóru um
niðurstöður skýrslunnar.
Bann við verðtryggingu í öllum fjármálageirum
Myndi marka endalok verðtryggingar fljótt og örugglega á öllum sviðum hvort sem um
er að ræða sparnað eða á lánum. Bann við verðtryggingu aftur í tímann er líklega and-
stætt ákvæðum stjórnarskrár um eignarrétt. Bann er því ekki lausn fyrir þá sem þegar
eru í vanda heldur breytingar á leikreglum við útlánastarfsemi. Þó má benda á að líklegt
er að lánveitendur og lántakendur séu líklegir til að finna leið til að gera samninga sem
henta aðstæðum.
Annar gjaldmiðill
Krónan er veikburða gagnvart ytri og innri áhrifavöldum, það eykur sveiflur og stuðlar að
verðbólgu. Ítrekað kom fram við umfjöllun verðtryggingarnefndar að verðtrygging væri
viðbragð við þeim óstöðugleika sem hefur verið viðvarandi í íslensku efnahagslífi. Nýr
gjaldmiðill hefur því verið nefndur sem hugsanleg lausn. Þar er evran oftar en ekki nefnd
en þar utan hafa hugmyndir eins og norsk króna, svissneskur franki, Bandaríkjadollar
sem og Kanadadollar og jafnvel samnorræn króna komið til tals. Enginn viðmælenda
verðtryggingarnefndar kom með tillögu um að taka upp annan gjaldmiðil en evru. Verð-
trygging yrði ekki sjálfkrafa afnumin með upptöku evru, stöðugur gjaldmiðill myndi þó
gera auðveldara að bjóða upp á óverðtryggðar lánafyrirgreiðslur enda áhætta og sveifla
minni.
Ná valdi á verðbólgu
Það myndi snarlega draga úr vægi verðtryggingar eða allavega tilfinnanlegum áhrifum
hennar. Upphaflega varð verðtryggingin sett til að ná valdi á óðaverðbólgu. Hún er því
raunar birtingarmynd ástandsins en ekki endilega vandinn.
Bann við verðtryggðum húsnæðislánum
Líklegt til að draga hægt og rólega úr vægi verðtryggingar. Mögulega væri hægt að
semja um endurfjármögnun lána á óvertryggðum kjörum til að flýta fyrir. Slíkt væri þó
alltaf háð samkomulagi lánveitenda og lántakenda enda verðtrygging lögleg á þeim
tíma sem samningar eru gerðir.
Bann við verðtryggðum jafngreiðslulánum
Myndi ef til vill draga úr vægi verðtryggðra lána. Verðtryggð jafngreiðslulán virka þannig
að greiðslur eru lægstar í upphafi lánstíma og því algeng tegund lána fyrir ungt fólk sem
gerir ráð fyrir að hækka í tekjum yfir ævina. Á móti getur það freistað fólk til vanmats á
skuldbindingum og hærri skuldsetningu.
Staðgreiðsla verðbóta, verðtryggingin, sérstaklega í tilfelli jafngreiðslulána
Þýðir að lántakandi fær sjálfkrafa aukið lán fyrir verðbótum sem veldur hækkun höfuð-
stóls framan af lánstímanum. Sú hugmynd hefur verið rædd að þessu fyrirkomulagi
verði breytt þannig að lántakandi staðgreiði verðbætur jafnóðum. Hugmyndin er sú að
þetta tryggi að höfuðstóll láns lækki, svo lengi sem staðið er við greiðslur.
Þak á verðtryggingu
Nokkrir þingmenn Framsóknarflokksins lögðu haustið 2009 fram frumvarp þar sem
sett var fjögurra prósenta þak á hámarksverðbólgu á ársgrundvelli. Hagsmunasamtök
heimilanna hafa einnig talað fyrir þessari hugmynd. Meginmarkmið tillögunnar er að
knýja lánveitendur til þátttöku í að halda verðbólgu niðri enda þeirra hagur að verðbólga
fari ekki yfir ársviðmið. Þá má benda á að þrír þingmenn VG lögðu á sínum tíma til
þak á vexti verðtryggðra lána til að koma í veg fyrir að lán bæru bæði vertryggingu og
breytilega vexti.
Önnur viðmið til verðtryggingar
Ef til vill mætti draga úr vægi verðtryggingar með breyttum viðmiðum sem hefðu það
markmið að draga úr sveiflum.
Vaxtabætur aðeins greiddar með óverðtryggðum lánum
Hugmyndin er sú að með þessum breytingum skapist hvati fyrir fólk til að taka óverð-
tryggð lán frekar en verðtryggð. Það ætti að gera miðlun peningastefnunnar auðveldari.
Þá er hugmyndin sú að bæði fjármagnseigendur og lántakendur hafi sömu hagsmuni af
stöðugu verðlagi. Óvíst er hvort það standist jafnræðisreglu að gera þessa breytingu á
þegar teknum lánum.
Aukið framboð af ólíkum tegundum lána
Verðtryggð jafngreiðslulán eru langalgengasta form húsnæðislána á Íslandi og hafa
verið undanfarna áratugi, enda bundin í lögum um Íbúðalánasjóð. Aukið framboð
annarra tegunda lána myndi hægt og bítandi draga úr vægi verðtryggingar enda minni
hlutdeild skuldara með verðtryggðar afborganir.
Chileska leiðin
Verðtrygging er ekki eingöngu bundin við Ísland. Verðbólga er svo mikill vandi í Chile að
komið var upp sérstakri mælieiningu til að sýna raunvirði fjárskuldbindinga. Þessi leið
er ekki til þess gerð að afnema verðtryggingu heldur á að auka fjármálalæsi og skilning.
Þetta gæti virkað á svipaðan máta og gengisreikningur milli gjaldmiðla.
Bætt neytendavernd
Verðtryggð lán þykja flókin og ógegnsæ. Margir lántakendur telja óréttmætt að horfa
á höfuðstól hækka stóran hluta lántökutímans. Það getur skapað óánægju og ýtt
undir kröfur um íhlutun stjórnvalda. Því gæti það verið til bóta að efla neytendavernd
og fjármálalæsi. Þetta ákvæði myndi eitt og sér ekki afnema hana en gæti dregið úr
óánægju.
Aðgerðir til afnáms eða
minna vægis verðtryggingar