Dagblaðið Vísir - DV - 17.02.2012, Blaðsíða 19

Fréttir 19Helgarblað 17.–19. febrúar 2012
Ármúli 38 | 568 5150 | gasar.is
Gásar gallerí hefur fengið
viðurkenningu frá Myndstef fyrir
fagleg viðskipti og heiðarleika gagnvart
listamönnum og kaupendum listaverka.
10% + virðisaukaskattur
Söluþóknun
Erum byrjuð að taka á móti verkum fyrir
næsta listmunauppboð okkar.
Áhugasamir hafi samband við Ólaf Morthens
í síma 893 9663 eða oli@gasar.is.
M
aður fagnar þessu því þetta
er náttúrulega bara réttlæti,“
segir Aðalsteinn Tryggvason
sjómaður sem tók gengis-
tryggt myntkörfulán hjá Lýsingu upp
á 1,4 milljónir króna árið 2007 til þess
að kaupa sér Honda Accord-bíl á 1,8
milljónir króna. Lánið gjörsamlega
stökkbreyttist þegar gengi krónunnar
hrundi og fóru afborganirnar af láninu
úr um 20 þúsund krónum á mánuði í
70 þúsund krónur á mánuði. Þá hætti
hann að ráða við afborganir af láninu
og sumarið 2009 ákvað hann að hætta
að borga af láninu og bíða þess að Lýs-
ing vörslusvipti bílinn. Það var gert í
desember 2009 en þrátt fyrir það mat
Lýsing það sem svo að hann skuldaði
fyrirtækinu 2,7 milljónir króna.
„Þeir hirtu af mér bílinn í desember
2009 og síðan þá hef ég ekki fengið eitt
einasta símtal eða bréf frá þeim. Eftir
að dómurinn sem gerði gengistryggðu
lánin ólögleg féll, þá var lánið komið
niður í um 700 þúsund krónur, en þá
var miðað við Seðlabankavextina. Nú
væntanlega lækkar þetta enn meira.
Ég er að vona að lánið fari langleiðina
með að hverfa með þessum nýjasta
dómi, enda átti bíllinn sem slíkur bara
að standa eftir fyrir skuldinni.“
Þó að það hafi tekið langan tíman
að greiða úr þessari flækju ólöglegra
lána, þá er Aðalsteinn ánægður með
að lántakendur séu smám saman að
vinna áfangasigra í baráttunni fyrir
réttlæti. „Þetta mjatlast allt inn – þetta
eru prinsippsigrar. Maður veit reyndar
aldrei hvernig þetta endar, en þetta er
allt í áttina,“ segir hann.
„Skapar gríðarlega
sérstakar aðstæður“ Ég átti ekkert endilega von á þessu. Þetta er svo sem besta mál fyrir þá sem eru með svona lán en þetta eykur bara þann ójöfnuð sem verður á milli þeirra sem tóku erlendu og íslensku lánin og það mun valda einhverjum hræringum, það er alveg ljóst, og þrýsting á að það verði komið eitthvað til móts við þá sem voru með
verðtryggð lán,“ segir Karl Sigfússon
verkfræðingur sem kallað hefur sjálf-
an sig kúgaðan millistéttaraula. Karl
er einn þeirra fjölmörgu Íslendinga
sem ákváðu að taka ekki gengisáhættu
heldur fara það sem átti að vera örugg-
ari leið með því að taka verðtryggð ís-
lensk lán en ekki gengistryggt en situr
nú uppi með hærri skuldir en þeir sem
tóku áhættuna.
Gengistryggingin hefur verið af-
numin og nú með dómi Hæstaréttar
frá því á miðvikudag er lagasetningu
Árna Páls Árnasonar, fyrrverandi efna-
hags- og viðskiptaráðherra, um breytta
vexti á lánunum hrundið úr vegi og
lágir samningsvextir látnir gilda þess
í stað. Ástæðan fyrir því að samnings-
vextirnir voru jafn lágir og þeir voru var
sú að gengisþróunin yrði áhrifavaldur
á endurheimtur á láninu til jafns við
vextina.
Þeir sem tóku
áhættu sigurvegarar
„Það er ekkert gefið að það verði far-
ið í einhverjar beinar aðgerðir varð-
andi verðtryggðu lánin. Þessi dómur
snertir ekki á því með beinum hætti
á neinn máta,“ segir Karl. Hann tel-
ur ljóst að ef ekki verði farið í aðgerð-
ir fyrir þá sem tóku verðtryggð íslensk
lán séu þeir sem tóku mesta áhættu
að koma út sem eins konar sigurveg-
arar úr hruninu. „Miðað við þetta og
ef við gefum okkur að ekki verði farið
í sérstakar aðgerðir fyrir þá sem eru
með verðtryggðu lánin þá er það al-
gjörlega þannig að bilið stækkar bara.
Ég samgleðst samt þeim sem eru með
erlendu lánin, það er bara þannig, en
þetta setur stöðu hinna í mjög sérstakt
samhengi.“
Sjálfur er Karl með erlend lán að
litlum hluta. „Ég var með um það bil
einn fjórða af mínum lánum í erlend-
um myntum. Ég fór þá leið að dreifa
áhættunni og tók lítinn hluta að láni í
erlendu. Þetta snertir mig eitthvað en
ekki þar sem skiptir máli,“ segir hann
en langstærstur hluti lána hans er ís-
lensk verðtryggð lán.
Hefði tekið sömu ákvörðun aftur
Í samtali við DV í nóvember í fyrra
sagði Karl að hann hefði getað fyllt
heimili sitt af málverkum og verðmæt-
um en samt ekki verið verr settur en í
dag. Aðspurður hvort hann sjái í dag
enn meira eftir því að hafa ekki far-
ið geyst í einkaneyslu fyrir hrun segir
hann svo vera. „Auðvitað geri ég það
en ég fer ekki ofan af því að miðað við
þær leikreglur sem voru í gangi þegar
ég tók lánin þá tel ég mig hafa tekið
rétta ákvörðun. Síðan var bara leik-
reglunum breytt.“
Karl er þó ekki á því að hann hafi
tekið ranga ákvörðun á sínum tíma.
„Ég myndi ekki taka aðra ákvörðun
ef ég gerði þetta aftur miðað við þær
leikreglur sem giltu. Það gat engin vit-
að að þetta myndi gerast,“ segir Karl
og bætir við að framhaldið sé óljóst.
„Þetta skapar í raun og veru gríðar-
lega sérstakar aðstæður í framhald-
inu. Það mun fara af stað einhver at-
burðarás sem ég veit ekki hvernig
endar. Ég held að þetta sé stærsta mál
eða stærsti dómur sem fallið hefur eft-
ir hrun,“ segir Karl og segir að dómur-
inn sé í það minnsta á pari við dóm-
inn þar sem gengislánin voru dæmd
ólögmæt.
Skapar kannski meiri óvissu
Karl segir að koma þurfi til móts við þá
neytendur sem sitja uppi með verð-
tryggð íslensk lán. Hann viðurkennir þó
að dómurinn skapi líklega meiri óvissu
en áður um hvort raunverulega sé hægt
að leiðrétta verðtryggðu lánin aftur í
tímann. „En það er náttúrulega hægt
að gera ýmislegt með pólitískum hætti.
Það verður að gera þetta með sam-
komulagi en ekki einhliða aðgerðum.
En hvernig er hægt að ná sátt í samfé-
laginu með þessa niðurstöðu? Ef ekkert
verður gert verðum við með samfélag
klofið í herðar niður og það er versta
niðurstaðan,“ segir Karl sem bætir við
að hann telji það óhjákvæmilegt að
gripið verði til einhverra aðgerða.
„Það verður ekkert unað við þetta
ástand, það er bara ekki hægt. Þetta er
orðin svo mikil mismunun að það er
leit að öðru eins,“ segir Karl sem segist
þó ekki hafa hugsað dóminn út frá laga-
legum sjónarmiðum varðandi aðgerð-
ir vegna verðtryggðra lána. Hann seg-
ir það þó einfaldlega vera svo að grípa
verði til aðgerða til að jafna stöðu skuld-
ara.
„Samfélag klofið
í herðar niður“
n Dómurinn eykur enn á ójöfnuð fyrir þá sem tóku verðtryggð lán
n Lýsing hirti bílinn og ætlaði að rukka um 2,8 milljónir króna
„Þetta eru prinsippsigrar“
Aðalsteinn Tryggvason „Ég er að
vona að lánið fari langleiðina með að
hverfa með þessum nýjasta dómi.“
Karl Sigfússon
„Það er ekkert
gefið að það verði
farið í einhverjar
beinar aðgerðir
varðandi verð-
tryggðu lánin.“