Dagblaðið Vísir - DV - 01.06.2012, Blaðsíða 22

Íslenski flotinn Í útlöndum
S
amherji er langumfangsmest
íslenskra útgerðarfyrirtækja
í fiskveiðum erlendis. Sjö-
tíu prósent af starfsemi út-
gerðarfyrirtækisins fer fram
í útlöndum. Önnur af 20 stærstu
íslensku útgerðarfyrirtækjunum
stunda ekki veiðar í öðrum lönd-
um, ef frá er talinn eignarhlutur HB
Granda í sílesku útgerðarfyrirtæki
sem á og rekur þrjá ísfisktogara og
frystitogara þar í landi. Þess utan eru
tvö íslensk sjávarútvegsfyrirtæki sem
stunda veiðar erlendis, Úthafsskip og
Blue Wave, sem bæði gera út verk-
smiðjutogara frá Kanaríeyjum og
veiða fisk við strendur Vestur-Afríku.
Aðrar íslenskar útgerðir stunda að
langmestu leyti eingöngu veiðar hér
við land og eru tekjur þeirra því til-
komnar vegna veiða við Ísland. Er-
lend starfsemi Samherja hefur þau
áhrif að fyrirtækið er langstærsta
sjávarútvegsfyrirtæki landsins með
nærri þrefalt meiri veltu en það
næststærsta, HB Grandi. HB Grandi
ræður þó yfir meiri kvóta hér á landi,
11,92 prósentum, á meðan Samherji
ræður yfir 7 prósentum. Velta Sam-
herja nam 68 milljörðum króna árið
2010 á meðan velta HB Granda nam
23 milljörðum. Íslenski flotinn er-
lendis er því að langmestu leyti í eigu
Samherja.
Meira en 40 skip erlendis
Floti Samherja, hér heima og erlend-
is, telur í heildina um 50 skip, stór
og smá, víðs vegar um heiminn og
starfa um 3.500 manns hjá fyrirtæk-
inu, samkvæmt Þorsteini Má Bald-
vinssyni, forstjóra Samherja, í við-
tali við DV í fyrra. Í árslok 2009 gerði
Samherji út 28 skip hér heima og er-
lendis, þar af var 21 skip sem stundar
veiðar og vinnslu í öðrum löndum.
Enn frekari fjárfestingar Sam-
herja erlendis, meðal annars upp-
kaup félagsins á sjávarútvegsfyrir-
tækjum á Spáni og Frakklandi árið
2010 og snemma árs í fyrra í gegnum
breska dótturfélagið UK Fisheries,
hafa hins vegar gert það að verkum
að Samherjaflotinn hefur stækkað til
muna. Þetta eru fyrirtækin Euronor,
Pesquera Ancora og Compagnie des
Peches Saint Malo. Um 13 skip bæt-
ust við flota Samherja með kaupun-
um á þessum fyrirtækjum 2010 og
2011, meðal annars frystitogarinn
Joseph Roty 2 sem er hluti af eignum
Companie des Peches. Þetta sama
fyrirtæki gerir einnig út um 15 rækju-
báta í Frönsku Gvæjana í Suður-Am-
eríku.
Aflaheimildir erlendra dóttur-
félaga Samherja námu rúmlega 56
þúsund tonnum árið 2011, sam-
kvæmt ársreikningi félagsins fyrir
2010. Veiðiheimildir félagsins við
strendur Afríku voru ekki flokkaðar
þar á meðal þar sem Samherji leigði
þessar heimildir sem eru umtalsverð-
ar – kvóti Samherja í Afríku er þó tals-
verður en fyrirtækið veiðir til dæmis
30 þúsund tonn af makríl í Namibíu
um þessar mundir. Fiskveiðiheim-
ildir erlendra dótturfélaga Samherja
voru við Noreg, Svalbarða og í Kyrra-
hafi. Þar að auki hafa erlendu dótt-
urfélögin heimildir til bolfiskveiða
í Norðursjó og við Grænland og fá
einnig úthlutað sóknardögum til
rækjuveiða við Svalbarða og á Flæm-
ingjagrunni samkvæmt ársreikningi
félagsins. Heildarveiði Samherja
nam því miklu hærri tölu en þessum
56 þúsund tonnum sem nefnd eru í
ársreikningi félagsins.
Afríkuveiðarnar mala gull
Ein stærsta og tekjuhæsta einstaka
útgerð Samherja erlendis er Katla
Seafood á Kanaríeyjum sem stundar
veiðar við vesturströnd Afríku, allt frá
Marokkó og niður til Namibíu syðst
í álfunni. Sú útgerð ræður yfir átta
skipum, sex verksmiðjutogurum og
tveimur þjónustuskipum. Útgerðin
var keypt af Sjólaskipum fyrir um 190
milljónir evra á vormánuðum 2007.
Í viðtali við DV í fyrra neitaði Þor-
steinn Már Baldvinsson, forstjóri
Samherja, því að eitthvað væri at-
hugavert við þessar veiðar í Afríku
en þær hafa verið gagnrýndar, meðal
annars á vettvangi Evrópusambands-
ins, fyrir að vera ósjálfbærar. „Þetta
er byggt á rannsóknum og fiskveiði-
samningum milli ESB og viðkomandi
landa. Þetta eru svo ákvarðanir sem
teknar eru í viðkomandi löndum og
við virðum þær. Svo fara nær allar af-
urðirnar – sem eru próteinríkar – til
neyslu innan Afríku. Veiðar í Kyrra-
hafinu byggjast hins vegar á ákvörðun
margra þjóða sem ná samkomulagi
um þær. Þarna er um að ræða ákvarð-
anir viðkomandi landa.“
Togarar Kötlu eru sumir hverj-
ir bæði notaðir til veiða í Afríku og
í Evrópu. Til að mynda var stærsta
skip íslenska fiskveiðiflotans, Krist-
ina EA-410 við loðnuveiðar hér við
land í vetur og við síld- og makríl-
veiðar 2010–2011 en er nú við hesta-
makrílsveiðar í Máritaníu í Vestur-
Afríku. Samherji getur því samþætt
notkunina á skipum sínum að ein-
hverju leyti. Tekjurnar af Afríku-
veiðum Samherja nema 30–40
prósentum af heildartekjum útgerð-
arfélagsins, meira en 20 milljörðum
króna, miðað við árið 2010.
Veiða úr kvóta
Evrópusambandsins
Einhver af skipum Samherja í dóttur-
félögum útgerðarfélagsins í Evrópu
veiða úr kvóta Evrópusambands-
ins, líkt og fram kemur í ársreikn-
ingi félagsins. Togarar þýskra dóttur-
félaga Samherja, meðal annars
DFFU, veiða meðal annars þorsk,
ufsa og ýsu við Noreg og Svalbarða.
Þetta á meðal annars við um frysti-
togarann Baldvin NC 1000, sem áður
22 Fréttir 1.–3. júní 2012 Helgarblað
n Samherjaflotinn telur um 50 skip n Fáar íslenskar útgerðir við veiðar erlendis n Velta Samherja árið 2010 nam 68 milljörðum
„Þetta eru svo
ákvarðanir sem
teknar eru í viðkomandi
löndum og við virðum
þær.
Stærsta og fullkomnasta skipið Kristina EA er stærsta og fullkomnasta skip íslenska flotans. Það er 7.805 brúttótonn, 105 metra langt, 20 metra breitt og með sjö þilför. Frystigetan
er 300 tonn á sólarhring og þykir skipið sérstaklega hentugt til makrílveiða. Kristina sést hér við veiðar í Máritaníu 2010 þar sem skipið er einnig að veiða þessa dagana. Skipið hefur einnig
veitt makríl og loðnu hér við land síðustu ár. Kristina var smíðuð í Vigo á Spáni 1994.
Ingi Freyr Vilhjálmsson
fréttastjóri skrifar ingi@dv.is
Tekur 2.300 tonn Blue Wave er 126 metra langur togari, 8.000 tonn og tekur um 2.300 tonn af frystum fiski. Hann er smíðaður í Þýska-
landi árið 1988 og er skráður í Mið-Ameríkuríkinu Belís. Blue Wave er gerður út frá Kanaríeyjum líkt og aðrir íslenskir togarar sem veiða við
strendur Vestur-Afríku. Hann er meðal annars í eigu íslenskra lífeyrissjóða.