Dagblaðið Vísir - DV - 01.06.2012, Blaðsíða 6

6 Fréttir 1.–3. júní 2012 Helgarblað
Ekki skilyrði fyrir „nýja eyðni“
n Örnólfur Thorlacius segir Chagassjúkdóminn ekki geta þrifist hér
Ó
líklegt er að Chagassjúkdóm­
urinn, sem vísindamenn og
læknar í Bandaríkjunum hafa
nefnt „hina nýju eyðni Amer­
íku“, nái verulegri útbreiðslu hér á
landi. Þetta er mat Örnólfs Thor­
lacius, líffræðings og fyrrverandi
skólameistara. DV fjallaði á miðviku­
daginn um áhyggjur vísindamanna
vestanhafs af útbreiðslu sjúkdómsins
sem lagst hefur harðast á íbúa Suður­
Ameríku, Mexíkó og Bandaríkjanna.
Þegar hafa um 8 milljónir manna
smitast af Chagassjúkdómnum í
heimshlutanum, en í um fjórðungi
tilfella getur hann verið lífshættu­
legur því hann veldur því að líffæri,
einkum hjartað, bólgna. Flestir látast
af völdum hjartaáfalls.
Örnólfur segir að helsta skýring­
in fyrir því að íbúar í Bandaríkjunum
hafi smitast af sjúkdómnum sé að
loftslag fari hlýnandi. Vegna þess geti
paddan sem ber með sér smitið þrif­
ist nyrst í Mexíkó og syðst í Banda­
ríkjunum. Það þurfi því að hlýna ansi
mikið hér hér á landi og í Evrópu til
þess að sjúkdómurinn nái einhverri
fótfestu í okkar heimshluta.
Örnólfur segir að til þess að sjúk­
dómurinn nái útbreiðslu þurfi padd­
an að geta lifað. Það væri ansi mikil
tilviljun ef hún bærist hingað. „Yfir­
leitt eru það pöddurnar sem bera
sjúkdóminn á milli sjálfar með því að
sjúga blóð. Ég eit ekki hversu mikið
er að sýklinum í sjálfu blóðinu.“
Læknar og vísindamenn hafa líkt
Chagassjúkdómnum við eyðni, með­
al annars vegna þess að hann getur
verið einkennalaus hjá mjög mörg­
um sjúklingum, hann getur smitast
frá móður til barns og vegna þess
að hann smitast við blóðblöndun,
til dæmis ef ógætilega er farið með
sprautunálar.
Örnólfur Thorlacius Það er of kalt á
Íslandi til að Chagassjúkdómurinn nái hér
fótfestu.
S
eðlabanki Íslands hefur
fundið gögn sem benda til
þess að útgerðarfyrirtækið
Samherji hafi framið víð­
tækari lögbrot gegn lögum
um gjaldeyrismál en talið hefur
verið hingað til. Þetta kemur fram
í úrskurði Héraðsdóms Reykjavík­
ur sem fylgdi dómi Hæstaréttar á
fimmtudag. Hæstiréttur staðfesti
þá úrskurð Héraðsdóms Reykjavík­
ur um að vísa frá dómi þeirri kröfu
Samherja um að Seðlabanka Ís­
lands verði gert að hætta rannsókn
á meintum brotum félagsins á lög­
um um gjaldeyrismál og húsleit
sem gerð var hjá fyrirtækinu í mars
síðastliðinn yrði dæmd ólögmæt.
Rannsókn Seðlabankans á Sam­
herja mun því halda áfram.
Seðlabankinn hefur frá því í lok
mars rannsakað starfsemi Sam­
herja. Til rannsóknar er grunur um
að fyrirtækið hafi selt fisk til þýsks
dótturfélags síns, DFFU, á undir­
verði. Sérstaklega er rætt um að
karfi hafi verið seldur til félagsins
á undirverði. Með þessu á Sam­
herji að hafa tekið út hagnað af fisk­
veiðum hér á landi í gegnum erlend
dótturfélög með ólöglegum hætti
fram hjá gjaldeyrishaftalögunum
sem sett voru á Íslandi eftir efna­
hagshrunið 2008. Þessi hagnaður
Samherja á því, samkvæmt þessu,
að vera tekinn út í öðrum löndum
en ekki hér á landi. Í kjölfarið kærði
Samherji aðgerðirnar til Héraðs­
dóms Reykjavíkur sem vísaði kröfu
fyrirtækisins frá dómi á þeim for­
sendum að ekki lægi enn fyrir nein
niðurstaða í rannsókn Seðlabank­
ans um ólögmæti viðskipta útgerð­
arfyrirtækisins.
Rannsókn leiðari til frekari
vísbendinga
Í dómi Héraðsdóms Reykjavíkur
kemur fram að Seðlabanki Íslands
sé stutt á veg kominn í rannsókn­
inni en að þrátt fyrir það hafi fund­
ist vísbendingar um frekari lögbrot
hjá Samherja. Þessar grunsemd­
ir hafa vaknað við yfirferð á tölvu­
póstsendingum starfsmanna Sam­
herja.
Orðrétt segir um þetta í dómi
héraðsdóms: „Tekið er fram af hálfu
varnaraðila að rannsóknin sé á
byrjunarstigi. Þrátt fyrir stutta töf á
því að unnt væri að hefja yfirferð á
tölvupóstsendingum starfsmanna
sóknaraðila hafi þegar fundist gögn
sem gefi vísbendingu um að fleiri fé­
lög en áður hafi verið talið séu í raun
innlendir aðilar í merkingu laga
nr. 87/1992. Jafnframt hafi fundist
gögn sem veiti vísbendingar um að
innlendir aðilar hafi átt frekari út­
flutningsviðskipti við tengda aðila
á grundvelli verulega lakari kjara en
tíðkist í viðskiptum óskyldra aðila.
Þá hafi einnig vaknað grunsemdir
um víðtækari brot gegn ákvæðum
laga nr. 87/1992.“ Lögin sem vísað
er í eru lög um gjaldeyrismál frá
1992.
Neita að opna iPad-tölvur
Í dómi Hæstaréttar Íslands kemur
enn fremur fram að Samherji hafi
neitað að afhenda lykilorð póst­
forrita á tveimur iPad­tölvum sem
Seðlabanki Íslands hafi lagt hald á
í húsleitinni hjá útgerðarfyrirtæk­
inu. Af þessum sökum hafi Seðla­
bankinn ekki getað afritað þau
gögn sem er að finna í póstforriti
tölvanna. Líkt og kemur fram hér
að ofan þá hafa vaknað grunsemd­
ir um frekari lögbrot hjá Samherja
við skoðun á tölvuskeytum starfs­
manna fyrirtækisins.
Ingi Freyr Vilhjálmsson
fréttastjóri skrifar ingi@dv.is
„Þá hafi einnig vaknað grun-
semdir um víðtækari brot
gegn ákvæðum laga nr. 87/1992
n Tölvupóstur Samherjamanna skoðaður n Neita að opna iPad-tölvur
Grunur
um frekari
löGbrot
Samherja Skoða tölvupóst starfsmanna Gjaldeyriseftirlit Seðlabanka Íslands hefur skoðað tölvupóst starfsmanna Samherja og fundið vísbendingar um frekari brot á lögum um gjald-eyrismál. Már Guðmundsson er seðlabankastjóri.
Ný skýrsla:
Ríkið kæmi illa
út úr niðurfærslu
Kostnaður hins opinbera af 10–25
prósenta flatri niðurfærslu
húsnæðislána yrði á bilinu 11 til 41
prósent af útgjöldum ríkisins eins
og þau voru á síðasta ári. Þetta
kemur fram í skýrslu sem unnin var
fyrir fjármálaráðuneytið. Þar segir
einnig að með slíkri niðurfærslu
myndi jöfnuður í rekstri hins
opinbera verða fjarlægari en nú er.
Í skýrslunni segir enn fremur að
lækkun hefði veruleg áhrif á
hagkerfið í heild sinni.
Oddný G. Harðardóttir
fjármálaráðherra fól Sveini
Agnarssyni og Sigurði Jóhannes­
syni hjá Hagfræðistofnun Háskóla
Íslands ásamt Benedikt Jóhannes­
syni tryggingastærðfræðingi að
vinna skýrsluna. Samkvæmt
tilkynningu frá ráðuneytinu voru
engin fyrirmæli gefin af hálfu
ráðuneytisins um hvaða efnistök­
um þeir beittu en þeir höfðu
skýrslubeiðnina sem fyrirmynd.
Skýrslubeiðnin var lögð fram af
Guðlaugi Þór Þórðarsyni, þing­
manni Sjálfstæðisflokksins, og fleiri
þingmönnum.
Samkvæmt skýrslunni myndi 10
prósenta niðurfærsla kosta 124
milljarða króna en 25 prósenta
niðurfærsla um 310 milljarða.
Stærstur hluti niðurfærslunnar
myndi falla á Íbúðasjóð, á bilinu 67
til 167 milljarðar króna. Einnig er
talið að lífeyrissjóðir yrðu af 18 til
44 milljörðum króna og bankarnir
um 40 til 99 milljarða króna. Í
skýrslunni segir einnig að
niðurfærsla myndi ganga langt á
allt eigið fé bankanna sem er
umfram það lágmark sem
Fjármálaeftirlitið setur.
Gagnrýnir
bensínverð
„Allur Evrovision­afsláttur­
inn sem veittur var síðast­
liðinn sunnudag ætti að skila
sér til landsmanna á hverj­
um einasta degi,“ sagði Skúli
Helgason, þingmaður Samfylk­
ingarinnar, á Alþingi á fimmtu­
dag. Þar ræddi hann hvernig
lækkað olíuverð á heimsmark­
aði skilaði sér ekki til neytenda.
Sagði hann að á síðustu fjórum
vikum hefði heimsmarkaðs­
verðið lækkað um 16 prósent
en einungis um 4,4 prósent hér
á landi. „Ef öll lækkunin hefði
skilað sér í vasa almennings
ætti bensínlítrinn núna að vera
í kringum 20 krónum lægri en
hann er,“ sagði Skúli.