Dagblaðið Vísir - DV - 01.06.2012, Blaðsíða 47

Ást í Hörpu
Þ
að sem gerir John og Julie
Gottman einstök er að þau
eru bæði sérfræðingar á
þessu sviði en einnig hjón,“
segir Ólafur Grétar Gunn-
arsson, einn þeirra sem standa fyrir
komu Gottman-hjónanna sem halda
námskeiðið Hvað einkennir góð sam-
bönd? í Hörpu í byrjun júní. Ólaf-
ur segir þau vera frumkvöðla á sviði
rannsókna hvað varðar ágreining í
samböndum auk þess að rannsaka öll
sambönd, burt séð frá samsetningu
þeirra. „Julie er til dæmis alþjóðlegur
ráðgjafi um hjónabönd og ættleiðing-
ar samkynhneigðra,“ bætir hann við.
John var kjörinn einn af tíu áhrifa-
mestu sálfræðingum síðasta aldar-
fjórðungs og Julie var útnefnd sem
sálfræðingur ársins í Washington-
fylki árið 2005 en það þykir mik-
ill heiður að hljóta þann titil. Það er
Rannsóknarstofnun í barna- og fjöl-
skylduvernd við félagsráðgjafardeild
HÍ og sálfræðisvið HR ásamt eiri
aðilum sem standa fyrir námskeið-
inu sem fer fram þann 6. júní. Hjónin
verða einnig með námskeið fyrir fag-
fólk í HR dagana 7. og 8. júní. Nán-
ari upplýsingar er að finna á rfb.is og
harpa.is.
Ástartilraunastofan
Aðspurður hvað það sé sem geri að-
ferðir Gottman-hjónanna svo áhrifa-
ríkar og sérstakar segir Ólafur að þau
hafi byrjað að fylgjast með hjónum
og pörum fyrir 40 árum og skráð ná-
kvæmar niðurstöður.
„Það var búið til sérstakt húsnæði
sem kallað var The Love Lab, eða
Ástartilraunastofan. Með sérstökum
tækjum var fylgst með og skráð nið-
ur hvernig pörunum leið með bún-
aði sem mældi blóðþrýsting. Það voru
myndavélar svo hægt væri að fylgjast
með svipbrigðum þegar annar aðil-
inn kom með boð um tengsl, til dæm-
is þegar hann eða hún ávarpaði maka
sinn. Eins voru tekin þvagsýni til að
mæla streituhormón. Svo þau fóru al-
veg nýjar leiðir og notuðu nýjar aðferð-
ir til að mæla hvenær fólkinu leið vel.
Þeim pörum sem leið vel og gekk
vel í samskiptum við makann köll-
uðu hjónin meistara. Þau sem voru í
þeim hópi sem leið ekki vel voru köll-
uð stórslysasambönd eða „disaster“,“
segir Ólafur.
Námskeiðið gangi út á að kenna
fólki það sem meistararnir gera. Ólaf-
ur bendir á að þetta sé því ekki eitt-
hvað sem var fundið upp á rannsókn-
arstofu heldur með því að fylgjast
með hamingjusömum pörum.
„Þetta snýst um að leita að hinu
jákvæða meira en hinu neikvæða í
fari makans. Það þarf að hafa hugann
við sambandið jafn mikið og maður
hefur hugann við að standa sig vel í
vinnu til að fá útborgað. Maður þarf
að vinna í sambandinu.“
Hægt að laga ofbeldissambönd
Einn af þeim þáttum sem Gottman-
hjónin hafa tekið fyrir er heimilis-
ofbeldi og Ólafur bendir á að þau
komi saman að þessu máli sem sterkt
lið. John hafi lagt áherslu á ráðlegg-
ingar fyrir einstaklinga og fagfólk
um hvernig vinna megi með ágrein-
ing og hvernig hægt sé að viðurkenna
ágreining.
„Því ágreiningur er til staðar og við
verðum að ganga um hann þannig að
báðir haldi virðingu sinni. Julie er al-
þjóðlegur ráðgjafi varðandi kynferð-
islega áreitni, nauðganir og heimil-
isofbeldi og hún tekur því við þegar
ágreiningurinn fer úr böndunum.
Þau segja að það megi gera öll
sambönd betri og þar með talin
ofbeldissambönd, svo lengi sem par-
ið setji parsambandið í öndvegi. Ef
þau ganga hönd í hönd með að laga
sambandið og setja það í fyrsta sæti,
þá er það hægt,“ segir Ólafur. Það sem
standi upp úr í slíkum málum sé að
fólk leyfi maka sínum að hafa áhrif á
sig.
„Það er karlmaðurinn sem beitir
ofbeldi í langflestum tilvikum og það
að nútímakarlmanni finnist hann
vera nógu góður karl þó að konan viti
ákveðna hluti betur en hann og að
hann sé tilbúinn til að taka u-beygju,
það er undanfari alls hins góða. Ef þér
tekst ekki að hafa áhrif á maka þinn
eruð þið í mjög viðkvæmri stöðu,“
segir hann.
Sambönd oft orðin neikvæð
Rannsóknir sýna að pör bíða að með-
altali í sex ár með að leita sér að-
stoðar, sem hefur þær afleiðingar að
aðstoð sérfræðings skilar sér í minni-
hluta tilfellanna.
„Eftir svona langan tíma í erfið-
leikum er hætta á að sambandið sé
meira neikvætt en jákvætt. Það á að
vera fimm á móti einum, það er að
segja að við ættum að framkvæma
fimm jákvæðar aðgerðir á móti einni
neikvæðri. Jákvæðar aðgerðir geta
verið bros eða snerting. Þegar þetta
er orðið fimm á móti einum þá er það
einkenni um að samband gengur vel.“
Ólafur tekur golf sem dæmi og
bendir á að margir sæki sér kennslu
í golfi og verði færir. „Það er eins
með sambandið, því meira vægi sem
þú gefur sambandinu, því ánægð-
ari verður þú og líður betur gagnvart
maka þínum. Þetta er ekkert öðruvísi
en með golfsveifluna,“ segir hann.
Öll samskipti eru forleikur
Hann bendir einnig á að rannsóknir
hjónanna sýni að ágreiningur í sam-
bandi hefur áhrif á líkamlegt ástand.
Vitað sé að ágreiningur foreldra hafi
áhrif á ónæmiskerfi barna en Gott-
man-hjónin hafi sýnt fram á sömu
áhrif á parið sjálft. „Það er allra verst
þegar fólk sýnir hvert öðru fyrirlitn-
ingu. Það er samband á milli þess hve
oft þú sýnir maka þínum fyrirlitningu
og hve margar daga hann eða hún er
frá vinnu vegna veikinda.“
Annað sem Gottman-hjónin hafa
rannsakað er kynlíf og gerðu þau það
með því að leggja spurningar fyrir
pör og hjón. Ólafur segir að eitt af því
sem kom út úr þeim rannsóknum sé
að allt það jákvæða sem einstaklingar
gera í sambandinu sé forleikur. Hann
eigi sér stað í öllum okkar samskipt-
um, ekki bara þegar komið er inn í
svefnherbergið.
Vísindamaður með
rómantíska sál
Nýlega var fjallað um John Gottman
í Newsweek og vill Ólafur benda á
hve skemmtilega honum var lýst
þar; Gottman byggi yfir bestu færni
sem völ væri á, hann hefði hugsun
vísindamannsins og rómantíska
sál.
„Námskeiðið er fyrir alla sem þyk-
ir vænt um sambandið sitt og þetta
er einstakt tækifæri til að eiga yndis-
lega stund með manneskjunni sem
maður elskar. Í 85 prósentum tilfella
er það konan sem hefur frumkvæðið
að því að ávarpa framfarir og þróun.
Við erum alltaf að reyna að leita leiða
til að gleðja maka okkar og skora stig.
Hérna gætu karlarnir skorað stig með
því að bjóða elskunni sinni í Hörpuna
til að fræðast um hvað það er sem
einkennir góð sambönd,“ segir hann
að lokum.
n Kristín missti heilsuna og tók til eigin ráða
Lífsstíll 47Helgarblað 1.–3. júní 2012
n Þekktasta meðferðarpar í heimi leiðbeinir fólki sem þykir vænt um samband sitt eða hjónaband
„Það þarf að hafa
hugann við sam-
bandið jafn mikið og
maður hefur hugann við
að standa sig vel í vinnu
til að fá útborgað.
Fjórir riddarar
endalokanna
Fjögur merki um að hjónabandið
eða sambandið sé í hættu:
1 AðfinnslurGottman segir að neikvæð gagn-
rýni sé í raun olía á eldinn og verði sem
árás á maka þinn. Hann bendir á að að-
finnslur séu ekki uppbyggileg gagnrýni
heldur leiði þær til aukinna átaka.
2 FyrirlitningFyrirlitning á milli hjóna er ekki
einungis eitt helsta merki þess að
hjónabandið sé í hættu heldur sýnir þú
maka þínum virðingarleysi. Virðing er
nauðsynleg í sambandi.
3 Að fara í vörnFólk þarf að taka ábyrgð á vanda-
málunum. Það er mikilvægt að geta
sagt: „Hvað meinar þú? Ég skil hvert þú
ert að fara með þessu en viltu útskýra
þetta betur fyrir mér.“ Gottman bendir
á að þegar fólk fari í vörn þá komi það í
veg fyrir að tvær manneskjur geti unnið
saman að því að finna lausn.
4 ÞögnÞagnaraðferðinni er oft beitt
þegar fólk hefur orðið ósátt og reitt og
vill róa sig niður en hún gerir hlutina bara
enn verri. Það getur orðið mjög skemm-
andi mynstur sem brýtur sambandið
niður.
Ráðleggingar
Gottman-hjónanna:
n Hlúið vel að sambandinu.
n Mesta áskorun á sambandið er þegar
fólk eignast fyrsta barnið. Kynnist vel
áður en farið er út í barneignir.
n Markið sameiginlega sýn. Hver erum
við? Á sumum sviðum þarf að leggja
„ég“ til hliðar og nota „við“.
n Næstmesta áskorunin er þegar yngsta
barnið fer að heiman. Þá er mikilvægt að
skerpa á sameiginlegu sýninni og hlúa
að sambandinu.
n Lærið að takast á við ágreining. Það er
hægt að gera á uppbyggilegan hátt.
n Leitaðu að hinu jákvæða í fari makans.
n Ekki bíða með að fá aðstoð. Pör bíða
að meðaltali í sex ár með að sækja sér
hjálp.
n Það er hægt að bæta öll sambönd séu
báðir aðilar samstíga í því.
n Munið að öll samskipti eru forleikur.
Ólafur Grétar Gunnarsson Er einn
þeirra sem stendur að komu Gottman-
hjónanna til Íslands.
John og Julie Gottman Halda námskeið fyrir hjón og pör af öllum gerðum í Hörpu í júní.