Dagblaðið Vísir - DV - 08.02.2013, Blaðsíða 12

lögga
heima
á launum
12 Fréttir 8.–10. febrúar 2013 Helgarblað
L
ögreglumaður sem embætti
lögreglustjórans á höfuð­
borgarsvæðinu kærði fyrir fjár­
drátt í lok árs 2011 fékk starfs­
lokasamning eftir að rannsókn
málsins lauk hjá ríkissaksóknara fyr­
ir um ári, samkvæmt heimildum DV
innan lögreglunnar.
Lögreglumaðurinn, sem meðal
annars hafði umsjón með óskilamun­
um hjá lögreglunni, var leystur und­
an vinnuskyldu á meðan rannsókn
málsins stóð yfir. Hann var grunaður
um að hafa hagnast á því að taka til
sín verðmæti. Sjálfur hefur lögreglu­
maðurinn, sem á að baki tæplega 40
ára starf í lögreglunni, ávallt neitað
sök í málinu.
Ríkissaksóknari komst að þeirri
niðurstöðu að umræddur lögreglu­
maður hefði brotið lög en ekki var
höfðað mál á hendur honum þar sem
brotin þóttu smávægileg.
Samningurinn lengri en ár
Heimildirnar herma að í kjölfarið hafi
verið gert samkomulag við lögreglu­
manninn líkt og starf hans hefði verið
lagt niður, sem það var ekki. En slík­
ur starfslokasamningur hljóðar upp
á launagreiðslur í heilt ár. Heimild­
irnar herma þó að starfslokasamn­
ingurinn sem gerður var við lögreglu­
manninn sé mun lengri. Þá hafi liðið
nokkrir mánuðir frá því að rannsókn
málsins lauk þangað til ákvörðunin
um starfslokasamninginn var tekin
og maðurinn hafi setið heima á full­
um launum allan þann tíma. Hann
hafi því ekki eingöngu fengið óeðli­
lega langan starfslokasamning held­
ur einnig greidd laun mun lengur en
samningurinn gerir ráð fyrir.
„Ég get staðfest að hann er ekki við
störf hjá okkur og kom ekki til starfa
aftur eftir þetta,“ segir Stefán Eiríks­
son, lögreglustjóri á höfuðborgar­
svæðinu, í samtali við DV. Hann seg­
ist ekki geta tjáð sig frekar um mál
einstakra lögreglumanna.
Vakti furðu og óánægju
Samkvæmt heimildum DV vöktu þær
málalyktir, að maðurinn fengi starfs­
lokasamning, bæði furðu og óánægju
meðal lögreglumanna sem töluvert
hafa rætt málið sín á milli. Þykir það
sérstakt á tímum niðurskurðar að
lögreglumaður sé á fullum launum í
lengri tíma án þess að þurfa að sinna
vinnu. Hafi maðurinn gerst brotlegur
við lög þá hafi einfaldlega átt að víkja
honum úr starfi, að öðrum kosti hefði
hann átt að snúa aftur til starfa. Þetta
eru þær vangaveltur sem lögreglu­
menn hafa pískrað um sín á milli, að
því er heimildir herma. Sjálfur mun
lögreglumaðurinn ekki hafa verið
sáttur við málalyktirnar.
Einn heimildarmaður sagði í sam­
tali við DV að hann teldi lögreglu­
stjórann hafi farið fram úr sjálfum sér.
Hann hefði viðhaft stór orð um það í
votta viðurvist, þegar rannsókn máls­
ins var á frumstigi, að umræddur lög­
reglumaður kæmi ekki aftur til starfa.
Telur heimildarmaðurinn að lög­
reglustjóranum hafi verið persónu­
lega uppsigað við lögreglumanninn
og ekki viljað fá hann aftur til starfa.
Það sé lykilástæðan fyrir því að gerð­
ur var við hann starfslokasamningur.
Þarf sérstaka lagaheimild
Í áliti umboðsmanns Alþingis frá ár­
inu 2007 í tilefni frumkvæðisathug­
unar hans um hvernig staðið sé að
gerð starfslokasamninga hjá ríkinu
og lagagrundvöll slíkra samninga,
kemur fram sú afstaða fjármálaráðu­
neytisins að ekki sé unnt, án sérstakr­
ar lagaheimildar, að gera starfsloka­
samninga við ríkisstarfsmenn.
Þessar heimildir eru:
n Lögleg uppsögn ráðningarsamn­
ings, sbr. 43. gr. starfsmannalaga, sem
ekki felur í sér neinar heimildir til
launagreiðslna eftir að uppsagnar­
fresti lýkur,
n Fyrirvaralaus frávikning úr starfi án
frekari launa, sbr. 45. gr. sömu laga.
n Lausn vegna heilsubrests þegar
þau skilyrði eru fram komin með 3ja
mánaða lausnarlaunum – og …
n Niðurlagning starfs sem biðlauna­
réttur er tengdur við með sex eða tólf
mánaða launum samkvæmt ákvæði
starfsmannalaga til bráðabirgða.
Svo virðist sem síðastupptalda
heimildin hafi verið nýtt í tilfelli um­
rædds lögreglumanns. Samkvæmt
heimildum var starf hans þó aldrei
eiginlega lagt niður. Þá herma heim­
ildirnar jafnframt að þrátt fyrir að störf
einstakra lögreglumanna séu lögð nið­
ur þá sé ekki sjálfgefið að þeir fái starfs­
lokasamning. Algengara sé að menn
séu þá færðir til í starfi.
Misjöfn málsmeðferð
Einn heimildarmanna DV segir
áhugavert að bera meðferð máls
umrædds lögreglumanns saman
við málsmeðferð lögregluvarðstjóra
á höfuðborgarsvæðinu sem í þrí­
gang hefur verið kærður fyrir barn­
aníð. Sá var hvorki leystur undan
vinnuskyldu né færður til í starfi á
meðan málin voru til rannsóknar.
DV fjallaði um mál mannsins í jan­
úar, en kærurnar þrjár hafa nú all­
ar verið felldar niður. Móðir einnar
stúlk unnar sem segir manninn hafa
beitt sig kynferðisofbeldi krafð­
ist þess að maðurinn yrði leystur
undan vinnuskyldu á meðan rann­
sókn málsins stóð yfir, eða yrði að
minnsta kosti færður til í starfi. Þótti
henni það eðlileg krafa í ljósi þess
að lögregluvarðstjórinn sinnti, og
sinnir enn, útkallsskyldu í hverfi
stúlkunnar.
Í bréfi ríkislögreglustjóra kemur
hins vegar fram að þar sem embættið
fái ekki aðgang að rannsóknargögn­
um málsins frá ríkissaksóknara hafi
embættið ekki næg gögn í höndun­
um til að taka ákvörðun um það hvort
víkja beri umræddum lögreglumanni
tímabundið frá störfum.
Ólík mál
Stefán Eiríksson hefur svarað því
opinberlega að sú ákvörðun að vísa
lögreglumönnum frá störfum sé í
höndum ríkislögreglustjóra.
Ríkislögreglustjóri bar hins
vegar fyrir sig að þar sem emb­
ættið fengi ekki aðgang að rann­
sóknargögnum málsins frá rík­
issaksóknara þá hefði það ekki
höndunum næg gögn til að taka
ákvörðun um það hvort víkja bæri
lögreglumanninum frá störfum. Í
svari embættis ríkislögreglustjóra
til DV vegna fyrirspurnar um málið
segir meðal annars: „Vegna alvar­
leika málsins beindi embætti ríkis­
lögreglustjóra því hins vegar til lög­
reglustjóra höfuðborgarsvæðisins
að meta hvort hann leysti lögreglu­
manninn undan vinnuskyldu, en
það er einnig á forræði viðkom­
andi lögreglustjóra að ákveða um
tilfærslu í starfi og við hvaða ver­
kefni lögreglumaður starfar. Sam­
kvæmt lögum um réttindi og
skyldur starfsmanna ríkisins er
greinarmunur á þessum úrræðum
og því að leysa embættismann frá
embætti um stundarsakir.“
Samkvæmt öðrum heimildum
DV innan lögreglunnar eru ástæður
ólíkrar málsmeðferðar í þessum
tveimur málum þær að í öðru tilfell­
inu er um að ræða kæru fyrir brot í
opinberu starfi sem tengdust beint
störfum mannsins. Í hinu tilfellinu
hafi kærurnar á hendur manninum
verið til komnar vegna meintra brota
utan vinnutíma og tengist ekki störf­
um hans með beinum hætti.
„Má ekki anda á toppana“
Lögreglumaðurinn sem fékk á sig
barnaníðskærurnar var hins vegar
á síðasta áratug dæmdur í Hæsta­
rétti fyrir brot í opinberu starfi og
umferðar lagabrot. Honum var
gefið að sök að hafa ekki gætt lög­
mætra aðferða í aðgerð lögreglu til
að stöðva ætlaðan hraðakstur öku­
manns bifhjóls. Heimildir DV herma
að skömmu eftir dómurinn féll hafi
lögreglumaðurinn verið gerður að
varðstjóra.
Þegar DV fjallaði um mál varð­
stjórans í janúar var haft eftir
heimildarmanni að þeir lögreglu­
menn sem færðir eru til í starfi
eða settir af tímabundið eigi það
flestir sameiginlegt að vera ekki
nógu „hlýðnir“ eins og hann orð­
aði það. „Það má ekki anda á topp­
ana í löggunni því þá eru menn
settir til hliðar.“ Hann vildi meina
að góð tengsl lögreglumanna við
yfirmenn sína gætu haft áhrif á
meðhöndlun mála þegar eitthvað
kæmi upp á. n
Sólrún Lilja Ragnarsdóttir
blaðamaður skrifar solrun@dv.is
n Kærður fyrir fjárdrátt og fékk langan starfslokasamning
Kærður fyrir fjárdrátt
Maðurinn, sem á að baki tæp-
lega 40 ára starf í lögreglunni,
hefur ávallt neitað sök.
Mynd EyÞÓr ÁrnaSon
„Það má
ekki anda á
toppana í löggunni
því þá eru menn
settir til hliðar
yfirmaðurinn Lögreglumaðurinn starfaði
undir stjórn Stefáns Eiríkssonar.