Dagblaðið Vísir - DV - 08.02.2013, Blaðsíða 34

34 8.–10. febrúar 2013 Helgarblað
m e n n i n g @ d v . i s | d v . i s / m e n n i n g
„Þetta er
kvikmynd um þig“
„Í m Talking About You“
Geir Ólafs
Life of Pi
Ang Lee
„Ærleg plata
ærlegs listamanns“
Leitað að gömlum gersemum
n Halldór Björn Runólfsson og samstarfsfólk hans leitaði að gömlum verkum Listasafns Íslands
„Aðeins fá
verk sem
fólk hefur neitað
að senda til baka
L
istasafn Íslands mun opna
tvær sýningar á verkum úr
safneigninni í kvöld á Safna-
nótt. Annars vegar er það sýn-
ingin Gamlar gersemar þar
sem gefur að líta úrval eldri listar
sem er að hluta verk erlendra lista-
manna auk íslenskra sem ekki eru
lengur bundin höfundarrétti.
Hins vegar er það sýningin Er-
lendir áhrifavaldar sem samanstend-
ur af úrvali verka eftir erlenda lista-
menn víðsvegar að úr heiminum.
Gefur þar að líta verk norrænna lista-
manna og listamanna frá meginlandi
Evrópu, Bretlandseyjum, Norður-
Ameríku og Austurlöndum, svo eitt-
hvað sé nefnt.
„Þetta er búið að vera ansi intens-
ívt ferli frá því á síðasta ári. Að kafa
ofan í listaverkaeignina og komast
að hvað virkilega var til,“ segir Hall-
dór Björn Runólfsson, sýningar-
stjóri sýningarinnar, sem sem naut
dyggrar aðstoðar samstarfsmanna
sinna við að hafa uppi á verkum
safnsins. „Við þurftum stundum að
grafa mjög djúpt.
Aðallega vegna þess að geymslur
safnsins eru margar og margvíslegar.
Þar hef ég notið aðstoðar samverka-
manna á safninu sem eru alveg ótrú-
lega ötulir og hafa ekki gefist upp.
Verk ofan í skúffum eða á hinum
ýmsu stöðum. Þá höfum við reynt að
kalla inn verk sem Listasafnið á og
okkur að hefur auðnast vel að stað-
setja þau.
Það eru aðeins fá verk sem fólk
hefur neitað að senda til baka. Það
hefur þá verið talin komin hefð á að
hafa verkið og það fylgja því sárindi
að skila því aftur. Þetta eru verk sem
á vondu skeiði Listasafnsins fóru í
geymslu,“ segir Halldór Björn og seg-
ist að hluta skilja þau sjónarmið sem
liggja að baki.
Hann nefnir að þótt listaverka-
eign safnsins sé að mestu eftir ís-
lenska listamenn þá séu verk mun
fleiri erlendra listamanna í eigu
safnsins. „Íslendingar eru ekki
nema tíundi hluti listamanna sem
eiga verk í safninu. Þeir eru að vísu
margir erlendir listamenn bara með
eitt verk á meðan sumir íslenskir
listamenn hafa gefið allt sitt ævistarf.
Með öðrum orðum það eru fleiri er-
lend nöfn í listaverkaeign þjóðarinn-
ar. Þetta eru verk sem þjóðin á og má
vera stolt af.“
Verk eftir eftirlætisnemanda
Rafaels
Hann útskýrir sýningarnar tvær. Á
sýningunni Gamlar gersemar er að-
allega að finna verk frá tímabilinu
1880–1911 en einnig má á henni sjá
elstu verk í eigu safnsins
sem eru frá sextándu öld.
„Á þessum árum
leggja fáir Íslendingar
fyrir sig list og stofnun
safnsins má þakka Birni
Bjarnarsyni sem síðar
varð sýslumaður Dala-
manna. Hann var að
læra lögfræði í Dan-
mörku þegar hann stofn-
aði Listasafn Íslands. Þá
fór hann strax að leita
eftir verkum frá Dön-
um. Frændur okkar
Danir, Norðmenn og
Englendingar voru mjög
fúsir til að gefa verk til þessa nýstofn-
aða safns. Þeim þótti þetta spennandi,
þarna var nýtt Evrópuland í mótun og
þeir voru því gjafmildir. Mörg verk-
anna komu Íslendingum spánskt fyr-
ir sjónir og elstu verkin á sýningunni
má rekja allt til sextándu aldar. Á sýn-
ingunni má til dæmis skoða verk eftir
eftir lætisnemanda meistarans mikla
Rafaels.“
Mörg verkanna segir Halldór
Björn tengjast Íslandi með einum
eða öðrum hætti. „Það má finna
mörg verk með sjávarlandslagi, skút-
um og úr sjóferðum, þá eru
Íslandssögurnar og Eddu-
kvæðin myndefni nokkurra.
Ég get nefnt sem dæmi mik-
ilfenglegt verk eftir danska
konu sem sýnir Guðrúnu
Gjúkadóttur syrgja Sigurð
Fáfnisbana. Mjög fallegt
verk og tilkomumikið. Þá er
til lítið verk af Skarphéðni
eftir að hann hefur drepið
Þráinn.“
Brautryðjandinn
Þóra Pétursdóttir
Hinn helmingurinn af verkunum er
eftir íslenska listamenn og Halldór
Björn segir þar kenna margra grasa.
Þar séu til dæmis fyrstu konurnar
áberandi.
„Það má ekki gleyma því að konur
eins og Þóra Pétursdóttir Thorodd-
sen er brautryðjandi. Hún var fyrst
íslenskra kvenna til að stunda nám
í myndlist og rak svo teikniskóla í
Reykjavík. Það eru verk eftir hana á
sýningunni. Í teikniskóla Þóru nam
Þórarinn B. Þorláksson og verk eftir
hann frá þessum tíma eru mjög sér-
stæð.
Síðan eru þarna verk eftir Helga
Thoroddsen sem var fyrstur til
að vinna kennsluefni í teikningu.
Það rit kallaðist Uppdráttarlist. Og
svona mætti lengi telja. Þarna er að
finna listamenn sem ekki hafa ver-
ið mjög mikið til sýnis í Listasafn-
inu þótt þeir hafi gegnt veigamiklu
hlutverki.“
Erlendir áhrifavaldar
Á efri hæð safnsins er svo sýningin Er-
lendir áhrifavaldar. Halldór Björn seg-
ir verkin á sýningunni koma til með
að vekja mikla athygli. „Þetta eru er-
lend verk sem gerð eru eftir stríðslok.
Þar kennir líka ótrúlega margra grasa,
meðal annars er þar að finna eign sem
nýbúið er að skrá í eigu okkar eftir
enska listamenn og eiga eftir að vekja
Fjölbreytni Mínimalísk verk með gjörningalist og ýmislegt sem á eftir að vekja mikla athygli að mati Halldórs.
Viðamikil uppsetning Sýningin er
viðamikil og árið hefur verið annasamt
hjá Halldóri og samstarfsfólki hans.
Sýningin stendur yfir til 5. maí.
Fleiri erlendir listamenn en innlendir Þótt íslensk verk séu fleiri er fjöldi erlendra
listamanna sem safnið á verk eftir mun meiri.