Dagblaðið Vísir - DV - 26.04.2013, Blaðsíða 36

36 Umræða 26.–28. apríl 2013 Helgarblað
É
g var svo heppin að alast upp
hjá ömmu minni. Amma
er bóndakona af Hrauni á
Skaga sem vann sem vinnu-
kona um sveitirnar frá
Skagafirði að Borgarnesi og seinna
sem póstburðarkona í Reykjavík.
Hún er harðdugleg, gefst aldrei
upp þótt á móti blási og tekur líf-
inu með bros á vör. Amma er fyrir-
myndin mín.
Ég kalla það heppni að hafa
fengið tækifæri til að umgangast
eldra fólk þegar ég var barn því í
dag er það ekki sjálfgefið og sjald-
gæfara en hitt. Viðhorfið gagnvart
eldra fólki er neikvætt, svo nei-
kvætt að stundum finnst mér eins
og við bíðum eftir því að það fari
yfir móðuna miklu því þangað til
er það hreinlega fyrir okkur. Við
heyrum talað illa um gamlan karl
með hatt í umferðinni eða konu
sem telur klinkið sitt á kassanum
í Bónus. Skilningurinn og um-
burðarlyndið er ekkert og þetta
virðingarleysi hefur smitast út í
stjórnsýsluna og kemur þar fram í
bótaskerðingu og réttleysi.
Kjör eldri borgara versna ár frá
ári og þjóðfélagið stuðlar að ein-
angrun og útskúfun. Eldri borgar-
ar hitta sjaldnast yngra fólk nema
þá sem starfsmenn á dvalarheim-
ilum eða náskylda ættingja. Öllum
brögðum er beitt til að auka á órétt-
lætið, tekjutenging við bæturnar
gerir það að verkum að fólk sem
vill vinna getur ekki gert það með
góðu móti og hættir því að sjást í
þjóðfélaginu. Ríkisstarfsmönnum
eldri en 70 ára er bannað að vinna
nema þeir séu alþingismenn, ráð-
herrar eða forsetinn því sá hópur
er auðvitað öðrum æðri. Æsku-
dýrkunin er orðin svo mikil að fólk
á eftir fimmtugt í vandræðum með
að fá vinnu aftur, missi það hana.
Ástandið er hræðilegt og fáir virð-
ast láta það sig varða.
Árið 2005 skrifaði ég ritgerð
sem ber nafnið Ofbeldi gegn
öldruðum þar sem ég tala meðal
annars um þjóðfélagslegt ofbeldi
gegn eldri borgurum. Það eru átta
ár síðan og þá var engin kreppa,
engar yfir gnæfandi þjóðarskuldir
en samt voru kjör þessa hóps mjög
slæm og margir lifðu við sára fá-
tækt og höfðu ekki efni á að bíta
og brenna. Við þurfum að fara að
horfast í augu við að gengið hefur
verið á eldri borgara mikið leng-
ur en við viljum viðurkenna. Við
þurfum að horfast í augu við að
níðst hefur verið á þessu fólki því
við komumst upp með það þar
sem það kvartar ekki og sækir ekki
rétt sinn. Við þurfum að hætta að
eyðileggja framtíð okkar og nú-
tíð fólksins sem lagði grunninn
að þjóðfélaginu okkar. Þetta er
ekki mannúðlegt, þetta er ekki
réttlætan legt og nú er nóg komið!
Það sorglegasta er að vanda-
málið hefur ekkert með skort á
fjármagni að gera heldur skort á
áhuga. Tekjutenging þeirra sem
hafa það verst er kostnaðarsöm
fyrir þjóðfélagið. Hún stuðlar að
einangrun sem veldur veikindum
og kostnaði fyrir heilbrigðis- og fé-
lagslega kerfið. Hún kemur í veg
fyrir að fólk sem langar að vinna
vinni og skili tekjuskatti en ef það
vinnur þá er eina leiðin að vinna
svart. Fátækt er rándýr fyrir þjóð-
félagið. Króna á móti krónu segja
þeir og telja það í lagi. Aldraðir
hafa það ágætt segja þeir og hafa
aldrei lifað við skort.
Ég get ekki lofað árangri en ég
mun reyna. Ég get ekki lofað áhuga
annarra en ég mun vera ákveðin og
beita rökum. Ég get ekki lofað að
ég mæti ekki mótspyrnu en ég mun
ekki gefast upp. Þetta er mér hjart-
ans mál og það hefur ekkert með
þessar kosningar að gera. Ég vona
að þessi hugleiðing mín veki upp
reiði hjá fleira fólki en mér og við
sjáum betri tíð á komandi árum.
Takk fyrir mig.
Höfundur er oddviti Pírata í
Norðvesturkjördæmi.
Ég kvíði því að eldast
Aðsent
Hildur Sif
Thorarensen
„Kjör eldri borgara
versna ár frá ári
og þjóðfélagið stuðlar að
einangrun og útskúfun.
V
ilt þú að stjórnvöld beiti
sér betur í eineltismálum
í þjóðfélaginu? Vilt þú að
allir njóti jafns réttar til
náms? Vilt þú hafa áhrif á
nýtingu náttúruauðlinda landsins?
Það er alltaf skrítið að kjósa í
fyrsta sinn, ég man þegar ég kaus
fyrst. Ég vandaði mig hrikalega
mikið, vildi sko ekki gera neina
villu, braut saman kjörseðilinn og
setti í kassann. Gekk síðan út á bíla-
stæði, hálfsmeykur við að einhvern
veginn hefði ég samt klúðrað þessu.
Það felst ákveðin ábyrgð í því að
búa í lýðræðisríki. Að búa við lýð-
ræði eins og á Íslandi krefst þess
m.a. að sem flestir mæti á kjörstað,
merki X við þann flokk sem þeim
þykir bestur (skástur) eða skili jafn-
vel auðu. Sumir skrifa meira að
segja ljóð á sína kjörseðla. Það má,
þó kjörseðillinn sé þar með ógildur.
Hér á landi er nú svo kom-
ið að ungt fólk virðist hafa minni
áhuga en áður á stjórnmálum.
Það skiljum við vel enda ímynd ís-
lenskra stjórnmála ekki upp á sitt
besta; endalaust rifrildi, þvaður og
pólitíkusar sem tala og tala en segja
samt ekki neitt. Það er mjög skiljan-
legt að maður vilji frekar eyða tíma
sínum í eitthvað allt annað.
Hinsvegar - ef þú vilt hafa áhrif,
ef þú vilt gera eitthvað til að hafa
áhrif á jafnrétti til náms, eineltis-
mál í skólum eða að skoðuð sé lög-
gjöf um hámarkshraða, þá er fyrsta
skrefið að kynna sér málin og taka
svo upplýsta ákvörðun um hvernig
atkvæði þínu er best varið.
Ungt fólk tekur síður þátt í
kosningum
Samkvæmt skýrslu sem Landssam-
band æskulýðsfélaga (LÆF) gaf út
í byrjun mars eru vísbendingar
um að þátttaka ungs fólks í
kosningum á Íslandi sé umtalsvert
minni en annarra aldurshópa og
fari auk þess snarlega minnkandi.
Í samantekt sem LÆF tók
saman og birti þann 9. október
árið 2012, um fjárútlát ríkisins til
æskulýðsmála og stöðuna í mála-
flokknum, kemur fram að að-
eins 7,6% fjármagns sem rennur
til æskulýðsmála rennur til starfs
sem beinist og/eða er haldið uppi
af ungu fólki á aldrinum 15–24
ára. Gæti það stafað af því að þessi
þjóðfélagshópur hafi orðið út
undan í íslenskum stjórnmálum
og stjórnvöld sjái ekki ástæðu til
að annast hann sérstaklega?
Ætlar þú að láta aðra taka
ákvarðanir fyrir þig?
Við erum heppin að búa í landi þar
sem hver sem er getur valið hvað
hún eða hann vill kjósa. Við erum
svo heppin að við getum meira
að segja kosið að sitja heima. En
kannski er kominn tími til að unga
fólkið láti í sér heyra; það er jú það
sem tekur við landinu og okkar
kynslóð er sú sem mun taka við því
búi sem alþingismenn nútímans
eru að byggja.
Stefnumót við stjórnvöld
3. apríl buðum við hjá LÆF og
Æskulýðsvettvanginum ungu fólki
til stefnumóts við stjórnmálin,
þar sem fulltrúum allra framboða
til Alþingis var boðið að mæta og
ræða við unga fólkið á jafningja-
grundvelli um þau málefni sem
brenna helst á ungu fólki í íslensk-
um stjórnmálum og samfélaginu.
Stefnumótið var vel heppnað en
yfir 100 ungmenni tóku þátt í um-
ræðunum og var það okkar mat að
vel hefði heppnast til. Stefnumótið
var liður í að fá ungt fólk til að
kynna sér málin og geta tekið
ákvörðun byggða á upplýsingum
og samtali við frambjóðendur
framboðanna.
Við hvetjum ungt fólk til að
kynna sér þá flokka sem eru í boði
og stefnu þeirra. Við hvetjum ungt
fólk til að mæta á laugardaginn og
nýta rétt sinn til að kjósa.
Höfundur er framkvæmdastjóri
LÆF.
Ungt fólk mun líklegra til að sitja heima
Aðsent
Unnsteinn
Jóhannsson
„Við hvetjum ungt
fólk til að mæta á
laugardaginn og nýta rétt
sinn til að kjósa.