Dagblaðið Vísir - DV - 26.04.2013, Blaðsíða 37

Umræða 37Helgarblað 26.–28. apríl 2013
Í
Hvítu bókinni lýsir Einar
Már Guðmundsson pólitíska
ástandinu hér á landi í að­
draganda efnahagshrunsins
2008. Þar segir að rekja megi
þær efnahagshamfarir til þeirrar
frjálshyggjustefnu sem Sjálfstæð­
isflokkurinn og Framsóknarflokk­
urinn ráku um árabil í aðdraganda
kreppunnar. Á stjórnarárum
þessara flokka tók viðskiptalífið og
fjármagnsöflin öll völd í landinu.
Ekkert fékk að vera í friði fyrir
ásókn fjárplógsmanna sem stjórn­
völd þessara flokka slepptu laus­
um á þjóðina eins og grimmum
hundum. Það sem áður var sam­
eign fólksins, s.s. fiskurinn, sím­
inn og bankarnir, var einkavætt og
gert að söluvöru. Einkavinavæð­
ing bankanna gerði auðmönn­
um kleift að skuldsetja fyrirtæki og
félög og greiða sér arð án þess að
nokkur verðmætasköpun ætti sér
stað. Stjórnmálamenn voru eins
og hundar í bandi viðskiptalífs­
ins enda nutu þeir góðs af þeim
peningum sem fjármálafurstarn­
ir létu renna ómælda í kosninga­
sjóði þeirra. Sjálfstæðisflokkurinn
var stórtækastur í mútuþægninni
enda fylgdi hann frjálshyggjustefn­
unni af miklu harðfylgi með Fram­
sóknarflokkinn í bandi. Fram­
sóknarflokkurinn var eins konar
vinnumarkaður fyrir menn sem
vildu komast í bitlinga og viðskipti.
Hrunin spilaborg
Árið 2008 hrundi spilaborgin. Af­
leiðingar hinnar óheftu frjáls­
hyggju voru hrikalegar. Land sem
hafði verið vel sett áður en farið
var í þessa vegferð sá fram á dapra
framtíð. Krónan var í frjálsu falli
og þjóðin rambaði á barmi gjald­
þrots. Halli ríkissjóðs stefndi í 300
milljarða króna og Seðlabankinn
var tæknilega gjaldþrota. Undir
forystu aðalbankastjórans, Davíðs
Oddssonar, tapaði bankinn
hundr uðum milljarða að óþörfu
með því að taka veð í skuldabréf­
um bankanna fyrir milligöngu
smærri fyrirtækja. Samt var vitað
að bankarnir héngu uppi á blekk­
ingunni einni saman. Með gjald­
þroti Seðlabankans skapaðist
hætta á að gjaldeyrisskortur kæmi
í veg fyrir innflutning nauðsyn­
legs varning svo sem matvæla, lyf­
ja og annarra nauðsynja. Sú mynd
blasti við að þjóðin þyrfti að búa
við sára fátækt um langa framtíð.
Hreingerningin
Í kjölfar hrunsins tók stjórn fé­
lagshyggjuaflanna við. Hún hófst
þegar handa við það erfiða verk­
efni að reisa landið úr rústum.
Hún þurfti að semja við Alþjóða­
gjaldeyrissjóðinn til að draga
úr versta sársauka kreppunnar.
Hún neyddist til að gera óvinsæla
samninga við aðrar þjóðir til að
losa um bráðnauðsynlegar lána­
línur. Hún þurfti að verjast stöðug­
um árásum stjórnarandstöðunnar
sem gjammaði á hliðarlínunni og
reyndi að tefja fyrir uppbyggingar­
starfinu. Hagsmunaaðilar á
hennar bandi notuðu auðæfi
sín til að fjármagna áróður gegn
stjórninni. Nokkrir þingmenn
Vinstri grænna þraut örendið og
snerust á sveif með stjórnarand­
stöðunni. Háværasta lýðskrumið
kom þó frá forystu Framsóknar­
flokksins. Stjórninni tókst samt
að þrauka og nú sér þjóðin fram á
betri tíð. Margt er enn óunnið en
mestu erfiðleikarnir eru að baki.
Þjóðargjaldþroti hefur verið afsýrt
og þorri landsmanna virðist bjart­
sýnn á framtíðina.
Nú sýna skoðanakannanir að út­
lit er fyrir að hrunflokkarnir muni
ná völdum. Það er eins og þjóðin
hafi gleymt því alvarlega ástandi
sem stefna þeirra hafði í för með
sér. Mér er spurn hvort landsmenn
ætli að kokgleypa óábyrgt lýðskrum
stjórnarandstöðuflokkanna sem
byggir á þjóðrembu og einangr­
unarhyggju. Báðir hafa þeir haldið
sína landsfundi með yfirboðum og
slagorðaflaumi. Sjálfstæðisflokk­
urinn boðar skattalækkanir sam­
hliða loforðum sem byggja á aukn­
um útgjöldum þjóðarbúsins. Hann
ætlar að afnema þrepaskiptingu í
skattkerfinu sem þýðir einfaldlega
lægri skatta á efnafólk. Hann ætlar
að tryggja fáum útvöldum ókeypis
aflakvóta.
Minnisleysi?
Það er áhyggjuefni ef meirihluti
kjósenda ætlar að stuðla að því
með atkvæði sínu að þjóðin verði
enn á ný afhent örfáum fjár­
glæframönnum. Ég spyr hvort það
sé virkilega ætlun þeirra að hefja
til öndvegis sama ástandið og
ríkti fyrir hrunið, ástand sem ein­
kenndist af taumlausri spillingu
og markaðsmisnotkun sem þreifst
í skjóli aðhaldsleysis og skorts á
eftirliti. Ég ætla að enda mál mitt
á því að hvetja alla landsmenn
til að gjalda varhug við fagurgala
þeirra flokka sem settu þjóðina á
hausinn á sínum tíma. Öll þeirra
framganga byggist á því viðhorfi
að kjósendur séu ekki nógu vel
upplýstir til að sjá í gegnum blekk­
ingarvefinn. Úlfurinn hefur sveip­
að sig sauðargæru með inni­
stæðulausum gylliboðum í þeirri
von að komast aftur að kjötkötl­
unum.
Höfundur er stjórnmála­
fræðingur.
Er íslensku þjóðinni viðbjargandi?
Aðsent
Stefán Karlsson
„Nú sýna skoðana-
kannanir að útlit
er fyrir að hrunflokkarn-
ir muni ná völdum. Það er
eins og þjóðin hafi gleymt
því alvarlega ástandi sem
stefna þeirra hafði í för
með sér.