Dagblaðið Vísir - DV - 24.01.2014, Side 11

Helgarblað 24.–27. janúar 2014 Fréttir 11
Núna þarf að
hlusta á fólkið
n Fyrirtækin ánægð með samning, launþegar ósáttir
Þ
etta eru bara tímamót í
sögu verkalýðshreyfingar-
innar, að það hafi verið
svona stór hluti sem felldi,“
segir Arnar Hjaltalín, for-
maður stéttarfélagsins Drífandi í
Vestmannaeyjum í samtali við DV.
is, en nú er ljóst að mikill meirihluti
launþega í ASÍ hafnaði kjarasamn-
ingnum sem gerður var við Samtök
atvinnulífsins í síðasta mánuði.
Fyrirtækin samþykkja
– launþegar ekki
Niðurstaðan er vonbrigði að mati
Gylfa Arnbjörnssonar, formanns
ASÍ, en eftir niðurstöðu kosning-
anna má segja að samningurinn
hafi verið vonbrigði fyrir launþega
sem margir kolfelldu samninginn.
Gylfi segir þó að hann og forysta ASÍ
hefðu gert sér grein fyrir að samn-
ingarnir væru umdeildir.
Aðildarfyrirtæki Samtaka at-
vinnulífsins samþykktu samning-
ana, raunar með 98 prósentum
greiddra atkvæða. Svo var ekki
meðal launþega þar sem sextán
aðildarfélög ASÍ samþykktu samn-
inginn, en sautján felldu samn-
inginn. Athygli vekur að kjörsókn
var upp til hópa mjög lítil, eða allt
niður í níu prósent, en einnig að oft
munaði litlu í prósentutölum, til og
frá, hvort samningurinn var felldur
eða samþykktur.
Fara aftur til aðildarfélaganna
Gylfi telur mikilvægt að fara aftur
til þeirra aðildarfélaga sem felldu
samninginn og komast að því hverj-
ar þeirra væntingar voru og hvern-
ig tækla ætti málin nú. „Nú þarf að
komast að því hvort fólk vildi hafa
krónutöluna hærri eða hvort það
var prósentutalan sem fólk vildi
hafa hærri. Það er ekki nein ein lína
í því,“ segir Gylfi.
„Samningurinn var undirbún-
ingur að langtímasamningi, sam-
ræðu um fastgengisstefnu eða
breytt fyrirkomulag peningamála,
forsendur lægri verðbólgu og lægri
vaxta. Ég held nú að það sé vilji fyr-
ir því, en nú þarf að heyra hvað fólk
vill leggja af mörkum varðandi það,“
segir hann en bendir á að samn-
ingurinn átti líka að vera samkomu-
lag við stjórnvöld um skatta- og
verðlagsmál.
Þá segir hann mikilvægt að rík-
ið klári samninga sem eru innan
þeirra vébanda. „Mér finnst mik-
ilvægt að benda á að þeir sem eru
lægst launaðir innan okkar sam-
bands starfa hjá ríkinu,“ segir Gylfi,
en samningarnir við ríkið eru laus-
ir um mánaðamótin. Hann segir að
forsætisráðherra hafi boðað aðra
launastefnu í áramótaávarpi sínu
og hvatt til þess að lægstu launin
yrðu hækkuð. Þær kjarasamninga-
viðræður ættu því að vera áhuga-
verðar í ljósi ummæla Sigmundar
Davíðs Gunnlaugssonar.
Stöðugleikakrafa
Krafan hefur verið um stöðugleika
til langs tíma og töldu bæði Samtök
atvinnulífsins og forkólfar ASÍ að
þessi samningur myndi ná að knýja
slíkt fram. Mikil áhersla hefur ver-
ið lögð á téðan stöðugleika, með-
al annars af Bjarna Benediktssyni,
efnahags- og fjármálaráðherra, sem
hefur hvatt ríkisfyrirtæki til þess
að fara varlega í hækkanir á gjald-
skrám. Gylfi Arnbjörnsson bend-
ir þó á að það tók Bjarna heilan
mánuð, frá undirritun samninga
í desember, að senda fyrirtækjum
í ríkiseigu bréf þess efnis að halda
að sér höndum. Þá voru margar
hækkanir þegar um garð gengnar.
Gylfi segir að margir, sérstaklega
innan Starfsgreinasambandsins,
hafi orðið reiðir þegar ríkisstjórn-
in vildi ekki kalla aftur sínar eigin
hækkanir, en krafðist stöðugleika á
sama tíma. „Þeir ætluðu bara að sjá
til. Það var of seint í rassinn grip-
ið, eins og maðurinn sagði, að ætla
að senda það bréf í lok janúar. Ég
held að þetta hafi haft mikil áhrif
á afstöðu fólks,“ segir Gylfi. Þessi
krafa hefur einnig komið frá ASÍ
sem gekk raunar svo langt að setja
fram svartan lista yfir fyrirtæki sem
hækkað hafa gjaldskrár sínar. Það
er metið svo að fyrirtæki sem haldi
verðhækkunum sínum til streitu,
þrátt fyrir tilmæli um annað, séu
að vinna gegn þessum stöðugleika-
markmiðum. Mikil áhersla var lögð
á að allir tækju þátt í slíku og legð-
ust á eitt.
Ljóst er að krafan um launaleið-
réttingu og launahækkun var þó
talsvert meiri en krafan um stöð-
ugleika meðal launþega ef marka
má niðurstöður kosninganna. Sam-
kvæmt samningnum, sem skrifað
var undir rétt fyrir jólin, áttu laun
almennt að hækka um 2,8 prósent,
þó að lágmarki um 8.000 krónur á
mánuði fyrir dagvinnu ef miðað var
við fullt starf. Sama var um að ræða
varðandi aðra kjaratengda liði. Nú
þurfa aðildarfélög ASÍ að finna leið
til þess að samræma þessa kröfu
um launahækkun, í krónum eða
prósentum, við stöðugleikakröfuna.
„Nú er þetta mál í höndum þeirra
aðildarfélaga sem felldu og nú þarf
forysta þeirra að fara og hlusta á þá,“
segir Gylfi en bætir við: „Það er ekki
búið að tryggja frið á vinnumarkaði,
það er alveg ljóst.“
Kjaftshögg
„Það er kjaftshögg fyrir Gylfa Arn-
björnsson, forseta ASÍ, að kjara-
samningar skuli vera felldir svo víða
og með svo miklum mun. Í raun er
ekki hægt að hugsa sér meira van-
traust á formanninn sem hefur lagt
mikið undir til að sannfæra laun-
þega um að þetta séu góðir samn-
ingar,“ segir Egill Helgason, sam-
félagsrýnir og fjölmiðlamaður, á
vefsíðu sinni. Aðspurður segir Gylfi
svo ekki vera, og bendir á að nú sé
verið að semja um kjarasamninga,
en þing ASÍ fari fram í haust þar sem
formannskosning fari fram. „Ef það
ætti að byrja á því að allir segðu af
sér, kjósa um stjórnir og trúnað-
armál þá tæki það marga mánuði.
Þetta er bara afstaða félagsmanna til
þessa samnings og við deilum ekki
við þá um það. Við vinnum fyrir þá
og nú þarf að komast að því hvað
það er sem þeir vilja. Ég þekki engan
sem véfengir þessa niðurstöðu, hún
er bara rétt,“ segir hann og segir að
ef vilji er fyrir því að skipta um for-
ystu ASÍ sé tækifærið í október. n
Ásta Sigrún Magnúsdóttir
astasigrun@dv.is
„Það er ekki búið
að tryggja frið á
vinnumarkaði, það er
alveg ljóst.
Fyrst samningar, svo kosningar
Gylfi segir mikil vægt að klára kjara-
samningana en í haust verði svo hægt
að kjósa um forystu ASÍ. Mynd Sigtryggur Ari
Risagjald-
þrot Nýsis
Greiðsla fékkst upp í 2,6 pró-
sent – eða 643,5 milljónir – af
24,6 milljarða króna kröfum í
þrotabú Nýsis hf. Félagið var
stórtækt og átti fjölmörg dóttur-
félög erlendis sem innanlands.
Í samstæðureikningi félagsins
fyrir árið 2006, en félagið hefur
ekki skilað ársreikningi síðan
þá, kemur fram að samstæðan
hafi hagnast um 1,6 milljarða
króna árið 2005.
Árið eftir varð hins vegar
450,5 milljóna króna tap og
leiðin lá niður á við eftir það.
Nýsir var stofnað árið 1999
og starfaði á sviði einkafram-
kvæmda, fasteignastjórnunar,
rekstarverkefna, viðskiptaþró-
unar og fjárfestinga. Félagið
teygði anga sína til Bretlands,
Danmerkur og Möltu.
Vill fyrsta sætið
Líf Magneudóttir gefur kost á sér
í 1. sæti á lista Vinstrihreyfingar-
innar - græns framboðs í Reykjavík
fyrir borgarstjórnarkosningarnar í
vor, en valfundur hreyfingarinnar
fer fram þann 15. febrúar næst-
komandi. Líf hefur setið í skóla- og
frístundaráði fyrir Vinstri græn frá
kosningunum 2010.
„Við búum í ólíkum hverfum,
við ólíkar aðstæður,“ segir Líf í
tilkynningu og bætir við: „Samt
eigum við ótal margt sameigin-
legt. Ég hef fundið fyrir því að að
Reykvíkingar vilja hafa bein áhrif á
borgina sína.“
Að mati Lífar er ekki nóg að
gefa Reykvíkingum kost á að velja
hvort ráðist sé í að laga rólur á leik-
skólum eða gera við gangstéttir.
Það á ekki að vera þörf á því að
kjósa um eðlilegt viðhald.
„Það er líka löngu tímabært
að rjúfa þá múra sem hafa risið
á milli stjórnmálanna og íbúa
Reykjavíkur,“ segir hún. „Það
er kominn tími til að fá íbúa að
borðinu til að taka ákvarðanir um
mál sem snerta þá og hafa áhrif á
umhverfi þeirra og framtíð. Jafnt
í stórum og mikilvægum málum
sem varða alla sem og þeim er
varða færri en geta skipt þann hóp
miklu. Við þurfum að byggja upp
samfélag og borg sem einkennist
af samhug og samtakamætti.“
Lífeyrissjóðirnir
auka hlut sinn
Íslenskir lífeyrissjóðir eiga nú
um 36,6 prósent af hlutafé ís-
lenskra hlutafélaga á Aðallista
Kauphallarinnar. Þetta þýðir að
hlutdeild lífeyrissjóðanna hefur
aukist allnokkuð undanfarið en í
byrjun síðasta árs var hún 29 pró-
sent, að því er fram kemur á vef
Greiningar Íslandsbanka.
„Ofangreindar tölur byggja á
mati okkar miðað við hlutahafa-
lista frá 16. janúar 2014. Um er að
ræða íslensku félögin á Aðallista
Kauphallarinnar að viðbættum
HB Granda sem skráður verður á
Aðallista síðar á þessu ári,“ segir í
frétt Greiningar.