Dagblaðið Vísir - DV - 07.02.2014, Blaðsíða 24

Útgáfufélag: DV ehf. • Stjórnarformaður: Þorsteinn Guðnason • Ritstjóri: Reynir Traustason • Aðstoðarritstjóri: Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir Ritstjórnarfulltrúi: Ingi
Freyr Vilhjálmsson • Umsjónarmaður innblaðs: Viktoría Hermannsdóttir • Umsjónarmaður helgarblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir • Framkvæmdastjóri
og vefstjóri DV.is: Jón Trausti Reynisson • Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir • Umbrot: DV ehf. • Prentun: Landsprent • Dreifing: Árvakur
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéttASkot
512 70 70FR jál S t, ó Háð DAg b l Að DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AðAlnÚmeR
RitStjóRn
áSkRiFtARSími
AUglýSingAR
Sandkorn
24 Umræða Helgarblað 7.–10. febrúar 2014
Ég sat uppi á spítala og sá þessa
glansmynd af mér
Verkakona borgar ofurlaun
Sylvía Dagmar Briem Friðjónsdóttir fékk taugaáfall og lamaðist öðrum megin í andliti, hendi og fæti. – DV.is
L
ífeyrissjóðir á Íslandi standa
fyrir því að ofurlaun eru farin
að dúkka upp aftur fimm
árum eftir að allt hrundi til
grunna vegna brjálæðis sem
tengt er uppgíruðum fjárfestingum
og afglöpum útrásarvíkinga sem
hugsuðu um það eitt að græða. Fjár-
festingafylleríið var eins og enginn
væri morgundagurinn. Gömul og
góð gildi heiðarlegra viðskipta fuku
út í veður og vind. Og einhvern veg-
inn kóaði samfélagið með þar til
bankarnir hrundu og allt með. Þá
mætti þjóðin á Austurvöll og hatað-
ist út í kóna á borð við Davíð Odds-
son, Björgólf Guðmundsson og Jón
Ásgeir Jóhannesson. Þjóðin var reið
og vildi siðleysi útrásarvíkinga og
pólitískra hlaupadrengja þeirra burt.
Við gerðum upp hrunið með rann-
sóknarnefnd Alþingis. Nokkur bindi
af skýrslunni komu út og réttlát reiði
grasseraði. En þetta var aðeins stund
milli stríða. Hrunið er fyrir löngu að
baki og úr ösku útrásarinnar rífur ill-
gresið sig upp. Við erum á sömu leið
og fyrr. Það eru bara aðrir leikarar á
sviðinu.
Nýlegt dæmi um ofurlaun og
bónusa hjá olíufyrirtækinu N1 er
skýr vísbending um að við höfum
öllu gleymt. Umrætt fyrirtæki er
frægt fyrir að lífeyrissjóðirnir þurftu
að afskrifa formúu í tíð fyrri eigenda.
Og þessir sömu sjóðir sem eru í eigu
íslenskra launþega og eftirlauna-
manna eiga nú fyrirtækið að stærst-
um hluta. Og þá skyldu menn ætla
að við mannahald og rekstur væru
hin góðu gildi í öndvegi. En það er
ekki svo. Forstjórinn var með tæp-
lega 20 milljónir króna í laun á fjór-
um mánuðum. Það samsvarar 60
milljónum króna í árslaun eða tæp-
lega 5 milljónum á mánuði. Forstjór-
inn verðmæti er í vinnu hjá fólki sem
er margt hvert með laun á bilinu 200
til 300 þúsund krónur á mánuð. Það
tekur láglaunafólkið nær 30 ár að ná
inn árslaunum forstjórans. Og aðrir
toppar hjá N1 eru einnig með himin-
há laun og bónusa. Það er engin leið
að réttlæta þessi laun hjá fyrirtæki
sem er í sameiginlegri eigu launlega.
Siðleysið sem felst í að borga mönn-
um þessi himinháu laun blasir við
öllum þeim sem vilja sjá.
Launastefnan hjá N1 er merki-
leg þegar litið er til þess að lífeyris-
sjóðirnir eru í almannaeigu en ryðja
nú brautina til að við getum blásið
í bóluna aftur og jafnvel farið okkur
að voða eins og gerðist í hruninu. Í
Kastljósi Ríkissjónvarpsins mætti
formaður Landssamtaka lífeyris-
sjóða, Gunnar Baldvinsson, til að
svara fyrir óráðsíuna. Hann gat þó
engu svarað en vísaði til stjórnar N1
sem bæri ábyrgð á bruðlinu. Og það
var sama hvernig spurt var. Forystu-
maðurinn átti engin svör við spurn-
ingunum sem hanga í loftinu. Gunn-
ar stóð á gati þótt lífeyrissjóður sem
hann sjálfur stýrir eigi 5 prósent í
olíufélaginu. Áhyggjurnar vegna N1
eru ekki almennar á meðal lífeyris-
kónga Íslands. Þó hefur Lífeyrissjóð-
ur verslunarmanna varað við þessu
kerfi. Stjórn þess sjóðs segist ekki
styðja kaupaukakerfi fyrir stjórn-
endur fyrirtækja án „takmarkana og
strangra skilyrða“.
Lífeyrissjóðirnir eru óraveg frá því
að vera stjórnað ef eigendum sínum.
Stjórnir þeirra eru gjarnan kosnar á
fámennum fundum og sömu menn
sitja þar áratugum saman og spinna
þræði valdsins. Og það eru ekki að-
eins félög launþega sem eiga fulltrúa
heldur tilnefna vinnuveitendur sína
menn í stjórnir, og eru þannig virk-
ir í valdataflinu. Eftir hrunið hefur
orðið sú þróun að lífeyrissjóðir hafa
eignast að hluta eða öllu leyti fjöl-
mörg fyrirtæki. Að sama skapi hafa
völd stjórnarmanna aukist. Lífeyr-
irinn sem nú myndar efnahag fjöl-
margra fyrirtækja er í rauninni fé án
hirðis. Hinir raunverulegu eigendur
eru víðs fjarri hásölum valdsins.
Fiskverkakonan eru nógu góð til að
leggja stóran hluta af launum sínum
inn í kerfið en henni er ekki ætlað að
ráða neinu. Og hún má horfa upp á
það að sjóðurinn hennar haldi uppi
ofurlaunum og bónusum sem eru
langt umfram öll eðlileg mörk.
Það er eðlileg krafa á hendur
þeim sem fara með völdin að þeir
viðhaldi boðlegu siðferði við stjórn
fyrirtækja. Til framtíðar er nauðsyn-
legt að fólkið fái völdin í lífeyris-
sjóðunum að nýju. Aðhaldið verður
að koma frá þeim sem eiga pening-
ana. Bein kosning til stjórna lífeyris-
sjóðanna er mun betra fyrirkomulag
heldur en að láta foringja einstakra
verkalýðsfélaga ákveða hver sitji í
stjórn. Framganga lífeyriskónganna
í N1 undirstrikar að þeim er ekki
treystandi. Breytinga er þörf. Fólkið
þarf að fá valdið yfir eigum sínum. n
Hótunin auglýst
Bubbi Morthens virðist hafa
ákveðið að gera gys að G. Helgu
Ingadóttur, keppanda í Ísland
Got Talent, með því að aug-
lýsa með lítt dulbúnum hætti
á Bylgjunni að hún hafi hótað
sér. Félagarnir Bubbi og Björg­
vin Halldórsson tala inn á aug-
lýsinguna og skiptast á hótun-
arsögum í því skyni að auglýsa
tónleika. Frægt bréf Helgu til
Bubba innihélt ávirðingar henn-
ar í garð Bubba vegna framkomu
hans í þættinum. Fréttablað-
ið var notað til að fullyrða að
þetta væri hótunarbréf. Nú hef-
ur augljóslega verið ákveðið að
láta keppandann finna fyrir því.
Spurt er hvort ekki sé um einelti
að ræða.
Frægir græða
Frægt fólk getur hagnast vel á því
að koma fram við hin ýmsu tæki-
færi gegn gjaldi. Meðal þeirra
sem hafa drjúgt
upp úr slíku er
Logi Bergmann
Eiðsson sjónvarps-
stjarna sem tekur
að sér veislustjórn
við ýmis tækifæri.
Hermt er að hann
fái háar fjárhæðir fyrir vikið. Í
Viðskiptablaðinu er rætt við Loga
sem segir frá skemmtilegum at-
vikum í aukavinnu sinni. „Ég
lenti einhvern tímann í því, sem
mér þótti skemmtilegt, að for-
maður skemmtinefndar hafði
eiginlega ekkert sagt mér hvað ég
ætti að gera og drapst svo ofan í
súpuna sína,“ sagði hann við Við-
skiptablaðið.
Komnir í feitt
Þeir félagar Friðjón Friðjónsson,
fyrrverandi aðstoðarmað-
ur Bjarna Benediktssonar, og
Björgvin Guð­
mundsson,
fyrrverandi
ritstjóri Við-
skiptablaðsins,
eru heldur betur
komnir í feitt með
almannatengsla-
fyrirtæki sitt, KOM. Þeir hafa ver-
ið ráðnir til að spinna fyrir Glitni
sem hefur átt erfitt uppdráttar í
umræðunni. Mogginn segir frá
þessu og jafnframt að þeir eigi
báðir rætur djúpt í Sjálfstæðis-
flokknum.
„Leyniplaggið“
Furðulegt uppnám varð í stuðn-
ingsmannakjarna Margrétar Frið­
riksdóttur, foringjaefni sjálfstæðis-
manna í Kópavogi,
eftir að DV sagði
frá yfirlýstum
meðmælendum
frambjóðandans
sem margir koma
úr hulduher
Gunnars Birgis­
sonar, fyrrverandi bæjarstjóra.
Nöfn meðmælendanna eru skráð
á yfirlýsingu sem segir sig sjálft að
er ekki leyniplagg. Margrét hafði
svarið af sér að Gunnar væri að
baki henni. Það þykir skondið að
Gunnar Birgisson hefur sjálfur
ekki mótmælt uppljóstrun nafn-
anna á „leyniplagginu“ í Kópavogi.
Reynir Traustason
rt@dv.is
Leiðari „Úr ösku út­
rásarinnar
rífur illgresið sig
upp
Brostnar vonir og óvissa
E
inn af mikilvægustu þáttum
þingstarfa er kjördæmavika
sem á sér stað einu sinni á
haustþingi og svo aftur á vor-
þingi. Kjördæmavika vorþings
hefur einmitt staðið yfir þessa vikuna
og hafa þingmenn kjördæmanna
verið á faraldsfæti og brunað um
kjördæmi sín og átt stefnumót við
kjósendur sína og sveitarstjórnarfólk.
Reyni að anda rólega
Það eru mörg málin sem ræða þarf
og þrátt fyrir að fólk sé almennt létt í
bragði og bjartsýnt þá er samt uggur
í fólki og þá helst vegna þeirrar miklu
óvissu sem er ríkjandi á nánast öll-
um sviðum þjóðlífsins. Ég hef talið
það skyldu mína sem þingmaður að
vera jákvæður og reynt eftir fremsta
megni að biðja fólk um að anda ró-
lega og gefa nýrri ríkisstjórn tíma til
að koma stefnumálum sínum á rek-
spöl. Því hvað sem öðru líður þá vil
ég og við í Bjartri framtíð aðstoða
hæstvirta ríkisstjórn til allra góðra
verka. Stóra spurningin er vill ríkis-
stjórnin þiggja þá aðstoð?
Keppt um
eignarhald hugmynda
Því miður þá virðist ekki svo vera
og ég velti oft vöngum yfir því hvers
vegna svo sé. Hvers vegna þarf póli-
tíkin að vera svona eins og hún er og
hefur verið stunduð hér á landi og
víðar alltof lengi? Hvers vegna eru
menn í pólitík endalaust að keppa
um eignarhald á hugmyndum? Hvers
vegna er núverandi ríkisstjórn að
henda fyrir róða nánast öllum verk-
um síðustu ríkisstjórnar? Þar nægir
að nefna ný náttúruverndarlög,
Rammaáætlun, veiðileyfagjöld,
fjárfestingaráætlun, sóknaráætlun
landshlutanna og aðildarviðræður
við ESB. Á sama tíma og skorið er
niður í velferðar- og grunnþjónustu
og hvatt til hagræðingar og sparnað-
ar í samfélaginu er margra ára vinna
þúsunda einstaklinga úti um allt land
slegin út af borðinu. Hvað skyldi það
kosta? Það er alveg ljóst að allt sem
ég taldi hér upp á undan var og er
ekki fullkomið, ekki frekar en önnur
mannanna verk og margt hefði mátt
laga og gera betur en mikið ábyrgðar-
leysi er að slá allt af.
Ríkisstjórn allra Íslendinga
Í mínum augum er það göfugt starf að
vera stjórnmálamaður þar sem að sá
sem það stundar á að vinna að heill
og hamingju þjóðar sinnar, hann á
að vera heiðarlegur gagnvart sjálfum
sér og umbjóðendum sínum. Við-
mið okkar sem veljumst til þessara
starfa eiga ætíð og undantekningar-
laust að vera kjósandinn og þjóð-
in. Ég hef hvatt ríkisstjórnina til þess
að sýna auðmýkt í störfum sínum
því að sá sem sýnir auðmýkt finnst
til um verk annarra og er mjúklynd-
ur í hjarta, hann hefur í sér löngun
til þess að hlúa að sprotunum sem
vaxa í stað þess að traðka á þeim. Ég
hef líka minnt hæstvirta ríkisstjórn á
að hún er ekki bara ríkisstjórn þeirra
sem greiddu henni atkvæði sitt held-
ur allra Íslendinga hvar í sveit sem
þeir eru settir. Henni ber að taka til-
lit til sjónarmiða þeirra sem annað
völdu í kosningunum.
Mikil vonbrigði
Ef það er eitthvað eitt sem stendur
upp úr eftir samtöl við sveitarstjórnar-
menn í kjördæminu þá eru það hin
miklu vonbrigði þeirra vegna þess að
sóknaráætlunin var slegin af. Hvað
sem núverandi stjórnarflokkum
kann að finnast um þessa áætlun þá
er alveg ljóst að hún kveikti mikla von
í brjósti fólks um að nú væru betri
tímar í vændum. Sú von var slökkt í
síðustu fjárlögum og við hefur tek-
ið nagandi óvissa um framhaldið og
hvað bíði þeirra fjölmörgu verkefna
sem komin voru í gang úti um allt
land. Það bíður okkar þingmanna
að kveikja þá von aftur. Í hinni ágætu
stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnarinnar
kemur m.a. fram að hún hyggist
eyða þeirri pólitísku óvissu sem hef-
ur verið of áberandi þáttur í íslensku
þjóðlífi á undanförnum árum og hún
muni leitast við að virkja samtaka-
mátt þjóðarinnar og vinna gegn því
sundurlyndi og tortryggni sem ein-
kennt hefur íslensk stjórnmál og
umræðu í samfélaginu um nokkurt
skeið. Persónulega finnst mér alveg
kominn tími til þess að hún fari að
byrja á þessu. n
„Henni ber að taka
tillit til sjónarmiða
þeirra sem annað völdu í
kosningunum.
Páll Valur Björnsson
þingmaður Bjartrar framtíðar
Kjallari
Eiginlega hefur þetta
gengið vonum framar
Mér finnst þetta
mjög skemmtilegt
Ingólfur Arnar Magnússon, kaupmaður í Sturlu á Laugavegi, bætir úrvalið. – DV Vordís Eiríksdóttir er veðurfréttakona á Stöð 2. – DV