Dagblaðið Vísir - DV - 18.02.2011, Blaðsíða 8

8 | Fréttir 18.–20. febrúar 2011 Helgarblað
Stofnfjáreigendur í Sparisjóði Svarf-
dæla, sem sitja uppi með milljóna
skuldir eftir misheppnaða hlutafjár-
aukningu í sjóðnum, ætla að reyna að
fá lánasamninga sína við Sögu Fjár-
festingabanka ógilta fyrir dómi. Þeg-
ar hafa sumir fengið sér lögmann og
undirbúa stefnur á hendur bankanum
og stjórn sjóðsins. Það á að reyna að
gera með vísan í 36. grein samninga-
laga þar sem segir að samningi megi
víkja til hliðar eða hluta, eða breyta, ef
það metið er ósanngjarnt eða andsætt
góðri viðskiptavenju að bera hann fyrir
sig. Stofnfjáreigendur mótmæla því að
þurfa að greiða til baka milljóna skuld
við Sögu Fjárfestingabanka næstu 15
ár, sem þeir telja óréttláta og byggða á
blekkingum.
Þetta gera stofnfjáreigendurn-
ir meðal annars með vísan í að bæði
stjórnarformaður Sparisjóðs Svarf-
dæla og sparisjóðsstjórinn voru einn-
ig í stjórn Sögu Fjárfestingabanka á
sama tíma og lánin fyrir stofnfjáraukn-
ingunni voru veitt. Þeir hafi því set-
ið beggja vegna borðsins þegar lánin
voru veitt. Þá eru stjórnendur sjóðs-
ins og bankans sakaðir um að hafa
keyrt stofnfjáraukninguna í gegn með
blekkingum og fullvissað stofnfjáreig-
endur um að þeir væru ekki í neinum
persónulegum ábyrgðum fyrir lánum
sem þeir tóku til aukningarinnar.
Annað kom á daginn, því stofn-
fjáraukningin þurrkaðist út við fall
Exista og næstu misseri á eftir stökk-
breyttust myntkörfulánin þannig að
flestir sem tóku þátt skulda nú um 8
milljónir króna á meðan eignin á bak
við lánin er algjörlega verðlaus. Tal-
ið er að stofnféð hafi verið lagt inn í
eignarhaldsfélagið Kistu sem hélt utan
um hlut sparisjóðanna í Exista. Við
hrun þess varð Kista verðlaus og þar
með stofnféð tapað.
Skorar á stjórnina að biðjast
afsökunar
Í bréfi sem Elvar Reykjalín, fiskverk-
andi á Dalvík og stofnfjáreigandi skrif-
ar, er skorað á stjórn sparisjóðsins að
koma fram með hag stofnfjáreigenda
fyrir brjósti, biðjast afsökunar og við-
urkenna hvernig málið var allt sett
upp. „Þeir yrðu menn að meiri og ég og
sennilega allir stofnfjáraðilar myndum
taka þá í fulla sátt fyrir,“ skrifar Elvar.
Í bréfi sínu talar hann um „blekk-
ingarleik,“ af hálfu stjórnar sparisjóðs-
ins og Sögu Fjárfestingabanka. Sjóð-
urinn hafi frekar verið rekinn eins og
vogunarsjóður en sparisjóður.
„Ef fjármálastofnanir ætla að ganga
í innheimtu á lánum sem urðu til við
svona kringumstæður skulu þær búa
sig undir að mæta öflugri mótspyrnu
fólks því mælirinn er algerlega fullur,“
skrifar hann.
„Nú, þegar hamrað er á stofnfjár-
eigendum víða um land um að borga
lánin sem tekin voru til kaupa á stofn-
bréfunum, sé ég mig knúinn til að fara
aðeins yfir sögu stofnfjáraukningar í
Sparisjóði Svarfdæla. Ekki veit ég ná-
kvæmlega hvernig sú hugmynd kvikn-
aði upphaflega að breyta okkar rót-
grónu sparisjóðum í hlutafélög, ekki
hefur það verið í anda upphafsmanna
sparisjóðanna sem sumir forsvars-
menn þeirra vitnuðu gjarnan í á góð-
um stundum. Sérstaklega ef forystu-
menn sjóðsins þurftu að þagga niður
í stofnfjáraðilum sem vildu fara aðra
leið en forystan. Í þetta var vitnað af
þeim þegar stofnfjáraðilum barst til-
boð í stofnbréfin haustið 2007. Stjórn-
in bannaði umsvifalaust alla sölu á
þeim.“
Elvar segir það hafa komið algjör-
lega flatt upp á stofnfjáreigendur í
Sparisjóði Svarfdæla þegar stjórn-
in lagði til aukningu á stofnfé um 500
milljónir króna. Ekki hafi hvarflað að
neinum að setja eigur sínar að veði til
að taka þátt í stofnfjáraukningunni.
„Ég fullyrði að mikill meirihluti stofn-
fjáraðila var algerlega á móti þeim
gjörningi fyrir fyrsta fund sem var boð-
aður af stjórn til að kynna þá leið fyrir
stofnfjáraðilum. En á þessum dæma-
lausa fundi á Rimum í Svarfaðardal 26.
september 2007 tókst forsvarsmönn-
um sjóðsins með dyggri aðstoð lög-
fræðings og endurskoðanda að sunn-
an að fá samþykkt að breyta sjóðnum
í hlutafélag og auka stofnfé um 500
milljónir,“ skrifar Elvar.
Beggja vegna borðs
Hann nefnir fimm ástæður fyrir því
að forsvarsmönnum sjóðsins tókst
að keyra stofnfjáraukninguna í gegn.
Í fyrsta lagi með fullyrðingum um að
áhætta lántakenda væri engin. Í öðru
lagi með fullyrðingum um að hagn-
aður sjóðsins myndi greiða upp lánið
á þremur árum. Í þriðja lagi nefnir El-
var að forsvarsmenn sjóðsins hafi alltaf
fullyrt að ekkert annað væri að veði fyr-
ir lánunum en stofnbréfin sjálf. Í fjórða
lagi hafi stofnfjáreigendur verið fullviss-
aðir um að þeir væru að auka eign sína
í sjóðnum en ekki tapa nánast öllu sem
þeir áttu í honum ef þeir tækju ekki þátt.
Í fimmta og síðasta lagi nefnir hann að
forsvarsmennirnir hafi boðað framtíð-
arsýn þar sem innan örfárrra ára sköp-
uðust 30 ný störf við sparisjóðinn og
stofnfjáreigendur væru að styrkja rekst-
ur sjóðsins í heimabyggð.
Elvar segir að gert hafi verið lítið úr
öllum sem mótmæltu hugmyndum
um stofnfjáraukninguna og ekki skrýt-
ið að fólk hafi látið undan vilja stjórn-
arinnar því enginn hafi viljað tapa
sinni eign
Hann vísar í bréf sem Saga Fjárfest-
ingabanki sendi stofnfjáreigendum
þann 29. nóvember 2007, þar sem seg-
ir meðal annars: „Til tryggingar lán-
inu yrðu núverandi stofnbréf lántaka
ásamt þeirri aukningu sem viðkom-
andi skrifar sig fyrir í yfirstandandi
stofnfjáraukningu.“
Yfirgnæfandi meirihluti stofnfjár-
eigenda tók þessu boði bankans. Rétt
er að taka fram að Jóhann Antonsson,
stjórnarformaður sjóðsins, og Frið-
rik Friðriksson sparisjóðsstjóri sátu
beggja vegna borðs þegar samið var
við Sögu Fjárfestingabanka, þar sem
þeir voru báðir í stjórn bankans. Leiða
má getum að því að þeir hafi því báðir
haft hag að því að lána sem mest út til
stofnfjáreigenda.
Elvar skrifar: „Hafa ber í huga að
Saga Capital var ráðgefandi aðili í öllu
þessu máli, var mjög náin samvinna
með bankanum og forystumönnum
sjóðsins enda bæði stjórnarformaður
og sparisjóðsstjóri í stjórn Saga Capital
og áttu báðir stóra hluti í bankanum.“
Ábyrgðin bankans
Elvar gagnrýnir harðlega hvernig stað-
ið var að lántökunni hjá Sögu Fjárfest-
ingabanka. Allt hafi verið gert í miklu
hasti og fólki smalað saman á einn
stað til þess að skrifa undir lánasamn-
ingana. Þá loks hafi menn rekið aug-
un í að búið var að bæta inn klausu í
handveðsyfirlýsingu um að reynd-
ist tryggingin ófullnægjandi mætti
gera aðför að öllum eigum skuldara.
„Þetta var ekki aldeilis það sem talað
var um, haft var samband við stjórn-
arformann. Hann sagði að það þyrfti
engar áhyggjur að hafa af þessu, þetta
væru bara formsatriði og allt í fína lagi.
Þetta er einmitt málið, það var búið að
hamra svo á því að bara bréfin væru að
veði að það væri bara formsatriði að
skrifa undir. Þar með var sú áhætta úr
sögunni. Þessu til frekari staðfesting-
ar sat fólk á móti starfsmönnum Saga
Capital í bankanum og var fullvissað
um að ekkert væri undir nema stofn-
bréfin. Ekki í eitt skipti var tekið fram af
Saga Capital eða stjórn sjóðsins að fólk
legði allar eigur sínar undir.“
Það varð hins vegar raunin þegar
stofnfjáraukningin tapaðist öll á einu
bretti og nú standa stofnfjáreigendur
frammi fyrir því að borga tugi þúsunda
á mánuði næstu 15 ár.
Hann telur að vegna óskýrleika og
óvandvirkni fjármálastofnana eigi þær
að bera ábyrgðina. „Ekki í eitt einasta
skipti fór fram nánari kynning á kjör-
um þessara lána.“
Elvar sakar stjórnir Sögu og spari-
sjóðsins jafnframt um blekkingar og
hefur ekki áhuga á að greiða skuldina.
„Getur það virkilega liðist hjá lána-
stofnun að loforð þeirra og orð séu að
engu hafandi og blekkingar séu bara
viðurkennd aðferð til að kría pening
út úr saklausu fólki?“
n Elvar Reykjalín vill ekki borga skuld vegna stofnfjáraukningar í Sparisjóði Svarfdæla n Lætur reyna
á ógildingu lánasamninga n „Blekkingarleikur“ stjórnarinnar n Þaggað niður í þeim sem mótmæltu„Ef fjármálastofn-
anir ætla að ganga
í innheimtu á lánum sem
urðu til við svona kring-
umstæður skulu þær búa
sig undir að mæta öflugri
mótspyrnu fólks því mæl-
irinn er algerlega fullur.“
Valgeir Örn Ragnarsson
blaðamaður skrifar valgeir@dv.is
VILL ÓGILDINGU OG
AFSÖKUNARBEIÐNI
Sparisjóður Svarfdæla Hlutafjáraukning
sparisjóðsins endaði með ósköpum.
Fjölmargir Dalvíkingar sitja eftir í skuldasúpu.
Elvar Reykjalín „Á þessum dæmalausa
fundi á Rimum í Svarfaðardal 26. sept 2007
tókst forsvarsmönnum sjóðsins með dyggri
aðstoð lögfræðings og enduskoðanda að
sunnan að fá samþykkt að breyta sjóðnum
í hlutafélag og auka stofnfé um 500
milljónir.“