Dagblaðið Vísir - DV - 25.05.2012, Side 30

30 Umræða 25.–27. maí 2012 Helgarblað
Fundarstjóri: Ólöf
Skaftadóttir spyr: Þú hefur
nefnt að þú viljir setja þak á
eignarrétt – geturðu útskýrt það
nánar?
 Herdís: Ég hef kallað eftir
umræðum um eignarréttinn þar
sem auður og völd hafa verið að
þjappast á æ færri hendur og sum
fyrirtæki sem teygja anga sína
víða eru orðin sterkari en þjóðríkin
sjálf. Höfundum bandarískrar
stjórnskipunar fannst þetta lýð-
ræðisspurning á 18. öld. Umræður
eru nauðsynlegar. Samþjöppun á
auði og valdi er ógn við lýðræðið.
Elísa Snæ: Ertu femínisti?
 Herdís: Femínismi
er aðgerðarstefna um
að nauðsynlegt sé að grípa til
aðgerða þegar jafnréttislög eru
virt að vettugi. Að því leyti er ég
femínisti – það hallar enn á konur
og ef réttur þeirra er fyrir borð
borinn – þá er réttur barna þeirra,
drengja og stúlkna, einnig fyrir
borð borinn.
Harpa Hjálmtýsdóttir:
Hvað finnst þér um
skopmyndina sem var nýlega
birt af núverandi forseta?
 Herdís: Mér fannst hún ekki
smekkleg. Skop er mikilvægur
þáttur af tjáningarfrelsinu og
George Washington var einu sinni
teiknaður sem afturendi en þetta
var ekki fyndið.
Jónas Bjarnason: Sem
forseti Íslands, hyggst þú þá
reyna að hafa áhrif á
pólitíkina áður en gengið er frá
frumvörpum í þinginu?
 Herdís: Nei, ég tel það ekki hlut-
verk forseta Íslands. Hann sver eið
að stjórnarskránni og verður að
virða höfuðeinkenni okkar stjórn-
skipunar sem er þingræðið. Hann
getur haft áhrif með öðrum móti.
Arnar Björnsson: Hefur þú
starfað fyrir einhvern
stjórnmálaflokk? Ef já, hvaða
flokk og með hvaða hætti?
 Herdís: Nei, ég hef ekki starfað í
stjórnmálaflokki. Skilst að það séu
fleiri spurningar um hvort ég hafi
starfað í stjórnmálaflokki. Nei,
vildi aldrei koma nálægt pólitísku
starfi sem ritstjóri og ekki heldur
sem fræðimaður.
Þuríður Einarsdóttir:
Hverjar eru áherslur þínar í
náttúruverndarmálum?
Hvernig getur forsetinn beitt sér í þeim
efnum?
 Herdís: Ég er náttúruverndarsinni.
Við þurfum að breyta viðhorfi
okkar til þess hvernig við högum
okkur gagnvart náttúrunni. Við
verðum að nýta auðlindirnar betur
og ganga ekki hraðar á þær en þær
endurnýjast.
Ásta Sigrún Magnúsdóttir:
Sæl, Herdís. Hvert yrði þitt
fyrsta embættisverk næðir
þú kjöri?
 Herdís: Að hóa í starfsmenn og
ræða embættið – kynnast þeim
og leggja drög að samstarfi okkar.
Hrönn Hauksdóttir: Hverjir
styrkja kosningabaráttu
þína?
 Herdís: Við treystum á framlög
frá almenningi – sjá Herdis.is þar
er hægt að finna kennitölu og
reikningsnúmer. Margt smátt gerir
eitt stórt. Þetta er spurning um
lýðræði fyrir okkur.
Kara Hergils: Hvað varð til
þess að þú varðst snemma
svona áhugasöm um
mannréttindi?
 Herdís: Ég las bækur sem krakki
– t.d. eftir Charles Dickens, sem
vöktu hjá mér samkennd með
lítilmagnanum. Ég er alin upp í
kristnum gildum og tel mikilvægt
að við vinnum saman að réttlátari
heimi.
Viktoría Hermannsdóttir:
Hvað hefur þú fram yfir hina
frambjóðendurna?
 Herdís: Ég er hvorki bundin stjórn-
málaöflum né peningaöflum; ég
hef mikinn skilning á stjórnskipun,
mannréttindum og lýðræði; ég hef
öðlast talsverða lífsreynslu, rekið
eigið fyrirtæki og fleira – þjóðin
á að geta sameinast um fram-
bjóðanda sem hefur hennar hags-
muni að leiðarljósi – EINGÖNGU.
Marteinn Kristjánsson: Í
hvers konar málum finnst þér
að forseti eigi helst að beita
málskotsréttinum?
 Herdís: Áhugaverð spurning,
Marteinn. Í umdeildum, mikil-
vægum málum þar sem ákvörðun
er jafnvel óafturkræf – og skapast
hefur gjá milli þings og þjóðar.
Andri Sturluson: Ég spyr þig
sömu spurningar og Ólaf sem
því miður fór undan í
flæmingi: Ef þú værir ekki í framboði
hver væri líklegastur til að hreppa
atkvæði þitt?
 Herdís: Þá væri ég í standandi
vandræðum :)
Eggert Eyjólfsson: Óháð
núverandi kosningabaráttu,
telur þú að hámark eigi að
vera á fjölda kjörtímabila sem forseti
getur setið?
 Herdís: Vald spillir – valdafíkn
er mönnum í blóð borin og því
verður að stemma stig við langri
valdasetu. Átta ár eru hæfilegur
tími.
Kristín Guðnadóttir: Sæl,
Herdís, geturðu upplýst um
afstöðu þín til sambands ríkis
og kirkju?
 Herdís: Mér þykir vænt um
kirkjuna. Ég er í þjóðkirkjunni og
hef mína trú. Sem fræðimaður á
sviði mannréttinda virði ég eins
og stjórnarskráin trúfrelsi. Það má
breyta kirkjuskipan með lögum
og þjóðin á síðasta orðið. Nú
skilst mér að um einn fimmti hluti
Íslendinga sé ekki í þjóðkirkjunni.
Þegar höfundar bandarískrar
stjórnskipunar voru að kljást
við aðskilnað kirkju og ríkis var
kirkjan mjög voldug og víða mjög
spillt. Í mínum huga er „kirkjumál“
nútímans þau sterku peningaöfl
sem bráðnauðsynlegt er að að-
skilja frá ríkisvaldinu – þjóðkirkjan
virkar „meinlaus“ í samanburði.
Hinrik Hinriksson: Sæl,
Herdís og takk fyrir að bjóða
þig fram. Hefðir þú beitt
málskotsréttinum í þeim málum sem
ÓRG gerði? Hvers vegna (ekki)?
 Herdís: Ég hefði beitt mál-
skotsréttinum í Icesave – eins
og hann gerði í fyrra skiptið
– jafnvel í síðara skiptið – það
á að lesa stjórnarskrána út frá
grundvallarreglunni um lýðræði
og sjálfsákvörðunarrétt fólksins.
Eggert Eyjólfsson: Í
framhaldi af fyrri spurningu
minni, telur þú að rétt væri að
setja sama eða svipuð ákvæði um
þingmenn?
 Herdís: Já, alfarið. Hámark 8 ár.
Brýnt mál í þágu lýðræðis að setja
hámark á fjölda kjörtímabila þing-
manna.
Sveinn Þórarinsson: Til
baka í spurninguna um þak á
eignarréttinn. Er það rétt að
þú hafir nefnt að 100 millj. kr. sé
hæfilegt þak/upphæð fyrir hvern og
einn að eiga?
 Herdís: Nei. Fjarri því. Ég var
að hvetja til umræðu en ekki
til skerðingar á eignum fólks –
heldur umræðu um samþjöppun
gífurlegs auðs og valds sem er
mikil ógn við lýðræðið.
Elísa Snæ: Ef gerð væri
bíómynd um líf þitt, hver
myndi leika þig?
 Herdís: Meryl Streep ef ég fengi
að ráða – hún er svo mikil leikkona
– getur brugðið sér í flest hlutverk.
Ef ekki hún – þá yngri systir mín,
Katla Margrét, sem er leikkona.
Hún þekkir mig.
Bryndís Torfadóttir Sæl,
Herdís, hvernig hyggst þú
nýta stöðu þína sem forseti
Íslands á alþjóðavettvangi?
 Herdís: Ég hyggst tala máli
Íslands og Íslendinga; máli mann-
réttinda og lýðræðis – hjálpa
íslenskum hagsmunum eins og
ég get en um leið styrkja stöðu
okkar í samfélagi þjóðanna – og
best væri ef ég gæti komið Íslandi
á kortið vegna áhuga hér á grund-
vallarspurningum samtímans.
Fundarstjóri: Sigríður
Ásgeirsdóttir spyr: Það er
algengt að framagjarnar
konur og hommar séu kölluð frekjur,
og hefur frekjuorðræðan loðað að
einhverju leyti við þig. Af hverju heldur
þú að það sé?
 Herdís: Kannski af því að einhverj-
um finnst ég frek – eða ákveðin
:) en þetta kann líka að stafa af
öðrum ástæðum – af því að ég er
komin í framboð …
Erla Einarsdóttir Sæl,
Herdís. Hver er skoðun þín á
inngöngu Íslands í ESB?
 Herdís: Afi minn sagði við dætur
sínar þegar þær kynntu manns-
efni sín fyrir honum: Er jafnræði
með ykkur? Það eru mjög erfiðir
tímar núna í Evrópu og meirihluti
þjóðarinnar virðist á móti
aðild. Það eru áhyggjur vegna
ástandsins í Evrópu – ég held að
það sé rétt að skoða hvað kemur
út úr aðildarviðræðum – það
liggur ekki einu sinni fyrir hvernig
stóru málunum reiðir af. Þjóðin á
að eiga lokaorðið.
Njörður Helgason: Hvaða
stefnu vilt þú marka þér í
embætti verðir þú kosin?
 Herdís: Ég vil verða þjóðinni að
liði með því að tala fyrir þeim
málum sem ég hef „helgað“ líf
mitt – það er mannréttindum og
lýðræði; ég vil hvetja þjóðina til
samræðu um þau mál – hvetja
fólk til þátttöku í lýðræðislegu
stjórnarfari – efla vitund fólks
um réttindi sín og hvetja til
borgaralegs hugrekkis. Þannig
getum við bægt frá ótta og stefnt
fram á við til betra og réttlátara
samfélags. Við verðum að taka
meiri þátt sjálf – annars stefnir í
óefni. Ég vil tala fyrir samvinnu
okkar, ættjarðarást, nægjusemi,
sjálfbærni, afturhvarfi til gamalla
gilda, t.d. dyggða.
Elvar Örn Unnþórsson:
Ólafur Ragnar svaraði ekki
þessari spurningu þegar hann
mætti í Beina línu DV, vona að þú gerir
betur. Hefðir þú veitt Árna Johnsen
uppreisn æru?
 Herdís: Ég hefði aldrei veitt einum
umfram öðrum uppreisn æru og
alls ekki á pólitískum forsendum.
En þekki ekki/man ekki rökin að
baki þeirri kröfu að veita Á.J. upp-
reisn æru.
Ólafur Sindri: Þú ert lögst í
freyðibað með rauðvínsglas á
baðbrúninni og ilmkerti á
borðinu. Hvaða tónlist myndirðu setja
á fóninn, hvaða bók myndirðu grípa í
og hvernig ilmur væri af kertunum?
 Herdís: Ólafur, nú erum við að
tala saman. Kannksi Al Green –
Bowie, jafnvel eða Debussy. Bók –
góður reyfari – jafnvel tímarit sem
má blotna – og lavander-ilmur.
Elísa Snæ: Áttu þér
uppáhaldstónlistarmann? Og
hverjir eru skemmtilegustu
tónleikar sem þú hefur farið á?
 Herdís: Nei, margir góðir – Bítl-
arnir – Bowie, reggae-tónleikar í
Boston þegar ég var þar í námi –
skemmtilegustu tónleikar sem ég
man eftir.
Arnar Sigurðsson: Sæl,
Herdís, hver er afstaða þín
gagnvart hvalveiðum
Íslendinga?
 Herdís: Við eigum að fara eftir
alþjóðalögum .
Ásta Sigrún Magnúsdóttir:
Nú hefur komið í ljós að
spurningar tengdar
stjórnlagaráði verða settar í
þjóðaratkvæðagreiðslu í sumar.
Hvernig hugnast þér það?
 Herdís: Lýðræði er alltaf svarið –
þjóðaratkvæðagreiðsla er ágæt
lausn í þessu samhengi.
Vera Sölvadóttir: Telur þú
að forseti Íslands ætti að
hafa meiri völd en hann hefur
nú?
 Herdís: Þetta er flókin spurning.
Ég tel brýnt að undirstöður
okkar stjórnskipunar virki þannig
að þrískipting ríkisvaldsins sé
tryggð – forsetinn hefur ýmis völd
– þótt formleg séu samkvæmt
stjórnarskrá. Hann gegnir ákveðnu
öryggishlutverki og ég tel mikil-
vægt að tryggja það áfram.
Kristín Þórðardóttir: Ef
Dalai Lama eða ráðherrar úr
útlagastjórn Tíbet kæmu
hingað, tækirðu á móti honum sem
forseti á Bessastöðum opinberlega
þrátt fyrir augljósa andstöðu (og
jafnvel þrýsting) kínversku
stjórnarinnar?
 Herdís: Dalai Lama er virtur út
um allan heim – ef hann kæmi til
Íslands myndi ég að sjálfsögðu
vilja bjóða honum til Bessastaða
og ræða við hann. Hef reyndar hitt
hann einu sinni.
Vera Knúts: Nú förum við
eftir alþjóðalögum í
sambandi við hvalveiðar þar
sem við höfum sett fyrirvara við
ályktanir IWC. Hver er þín afstaða til
hvalveiða?
 Herdís: Ég get ekki sagt að ég sé
hrifin af þeim.
Hallur Guðmundsson:
Hyggst þú stíga það skref að
aðstoða við útrás íslenskrar
dægurtónlistar náir þú kjöri sem
forseti?
 Herdís: Ég mun – eins og ég best
get – verða öllu listafólki að
liði – og hjálpa til við kynningu á
verkum þeirra ef til mín yrði leitað.
Fundarstjóri: Hver er
hjúskaparstaða þín?
Spyrjandinn kallar sig „Valur“.
 Herdís: Ég er fráskilin.
Sigríður Gísladóttir: Hvað
finnst þér um samskipti
sitjandi forseta við Kínverja?
Hvað myndir þú gera öðruvísi, m.t.t.
áhuga þíns á mannréttindum?
 Herdís: Ég myndi með sama hætti
og alltaf – vilja ræða mann-
réttindamál við kínverska for-
ystumenn – setja þau í samhengi
við pólitík og þau viðmið sem við
byggjum á.
Hannes Þórisson: Hvernig
hefur þér fundist kosninga-
baráttan hafa farið af stað
núna í vor? Og hefur þér fundist
fjölmiðlar draga taum einhvers
ákveðins frambjóðanda fram yfir
annan?
 Herdís: Kosningabarátta mín
fór frekar hægt af stað. Þeir
sem vinna með mér eru allir
sjálfboðaliðar – fólk í fullu starfi
annars staðar, sem hefur samt
verið tilbúið að leggja dag við
nótt. Sökum þess að það er engin
„maskína“ á bak við mig verðum
við að gera allt sjálf – þannig vann
ég sjálf að gerð heimasíðu o.s.frv.
– fór ekki á Beina línu á DV í apríl
af því að ég var að sinna störfum
erlendis o.s.frv. Ég held að það
hafi ekki farið fram hjá neinum að
sumir frambjóðendur hafa verið
mun meira áberandi í fjölmiðlum
en aðrir – en ég kýs ekki að gagn-
rýna þá meira en gert hefur verið
– sjáum hvort fjölmiðlarnir taka
sig ekki á – núna þegar framboðs-
frestur er útrunninn. Það verður
spennandi að sjá.
Ólafur Sindri: Með hvaða liði
heldurðu í enska boltanum?
 Herdís: Ég held með sama liði og
sonur minn, 17 ára – Arsenal!
Herdís Þorgeirsdóttir telur að forseti Íslands eigi að sitja að hámarki í 8 ár í embætti.
Óbundin öllum stjórnmálaöflum
Rangfærslur
um bóluefni
leiðréttar
Í
opnu bréfi frá Þorsteini Scheving
Thorsteinssyni sem birt er í DV sl.
miðvikudag, er því ranglega hald­
ið fram að lát 14 barna í Argent­
ínu á árunum 2007 til 2008 tengist
bóluefni sem notað var í læknis­
fræðilegri rannsókn á vegum Glaxo­
SmithKline (GSK) sem fram fór í
Argentínu, Kólumbíu og Panama.
Jafnframt er látið að því liggja að
GSK hafi verði sektað vegna þessara
dauðsfalla. Þessar fullyrðingar eru
rangar.
Sekt Lyfjastofnunar Argentínu
(ANMAT) varðaði utanumhald
rannsóknargagna í COMPAS rann­
sókninni í fylkjunum Mendoza,
Santiago del Estero og San Juan á
árunum 2007 og 2008. Málið varð­
aði á engan hátt öryggi bóluefnis­
ins Synflorix sem notað var í rann­
sókninni.
GSK viðurkennir að mistök áttu
sér stað varðandi meðferð rann­
sóknargagna. Þessi mistök upp­
götvuðust flest við eftirlit fyrirtækis­
ins á framkvæmd rannsóknarinnar
á árunum 2007 og 2008 og vörðuðu
aðeins lítinn hluta nærri 14.000
þátttakenda.
GSK hafði frumkvæði að því að
tilkynna málið þegar í stað til AN­
MAT og greip strax til ráðstafana til
að leiðrétta þá misfellu sem komið
hafði í ljós við framkvæmd rann­
sóknarinnar. Öryggi þátttakenda var
aldrei hætta búin og því heimilaði
ANMAT að rannsóknin héldi áfram
samkvæmt áætlun.
GSK áfrýjaði þeirri ákvörðun
ANMAT að sekta GSK í þeim þrem­
ur fylkjum sem um ræðir. Í fylkinu
Mendoza tapaði GSK þessari áfrýj­
un.
COMPAS rannsóknin er mjög
mikilvæg rannsókn og sú fyrsta
sinnar tegundar í S.­Ameríku.
Henni er ætlað að svara lykilspurn­
ingum um virkni pneumokokka­
bóluefnisins frá GSK. Gerðar eru
vonir um að niðurstöður rannsókn­
arinnar staðfesti notagildi bólu­
efnisins gegn alvarlegri sýkingu til
hagsbóta fyrir milljónir barna í S.­
Ameríku þar sem há sýkingartíðni
pneumokokka er víða landlæg.
Alþjóðaheilbrigðismálastofn­
unin WHO áætlar að árið 2000 hafi
meira en 800 þúsund börn yngri
en 5 ára látist af völdum pneumo­
kokka og að 90% þessara dauðs­
falla hafi orðið í þróunarlöndum.
Synflorix­bóluefnið gegn pneumo­
kokkasýkingum var skráð og leyft til
notkunar í Evrópu í mars 2009 og í
Argentínu af ANMAT í ágúst 2009
og það er nú fáanlegt um allan heim
sem vörn fyrir börn gegn sýking­
um af völdum pneumokokka. Frá
árinu 2009 hefur yfir 50 milljónum
skammta af Synflorix verið dreift til
bólusetningar á börnum í meira en
100 löndum.
Aðsent
Mest lesið á DV.is
1 Ragna hefur ekki efni á lögfræðingi Ragna Erlendsdóttir, móðir Ellu Dísar Laurens.
2 Þorðu ekki með Börk í Héraðsdóm Suðurlands Dómarinn kom á Litla-Hraun.
3 „Þau ákváðu þetta bara sjálf“ Starfs-brautarnemendur í Flensborgarskólanum tóku
ákvörðun um að vera með hvítar húfur líkt og
nýstúdentar.
4 Jim Parsons kemur út úr skápnum Jim Parsons, sem leikur Sheldon Cooper í Big Bang
Theory, er samkynhneigður.
5 Vill kæra rangt verð til lögreglunnar Viðskiptavinur Krónunnar segist íhuga að kæra
Krónuna til lögreglunnar fyrir að auglýsa lágt
verð en viðskiptavinir greiða mun hærra verð.
6 Kom alblóðug í Arion banka eftir árás hunds Ko na kom alblóðug inn í Arion banka í
Austurstræti eftir að hundur hafði ráðist á hana.
7 Alin upp í flugvél Fjölmiðlakonan Sigríður Elva Vilhjálmsdóttir er búin með bóklega hlutann
af flugnáminu og er byrjuð á verklega þættinum.
Hjörleifur
Þórarinsson
framkvstj. GlaxoSmithKline
Nafn: Herdís Þorgeirsdóttir
Aldur: 58 ára
Menntun: Doktorspróf í
lögfræði frá lagadeild Lund-
arháskóla (Dr. Juris)
Starf: Lögmaður á sviði
mannréttinda.