Fréttablaðið - 06.12.2014, Blaðsíða 24

6. desember 2014 LAUGARDAGUR| SKOÐUN | 24
Árið 2011 lauk vinnu við
gerð Samnings Evrópu-
ráðsins um forvarnir og
baráttu gegn ofbeldi gegn
konum og heimilisofbeldi.
Samningurinn er kennd-
ur við borgina Istanbúl
þar sem hann var form-
lega samþykktur. Nú hafa
14 ríki innleitt samning-
inn, sem þýðir að gripið
hafi verið til nauðsynlegra
aðgerða þannig að full-
nægjandi teljist til að full-
gilda hann. Ísland hefur
enn ekki lokið því verki en
hinar Norðurlandaþjóðirnar eru
ýmist búnar að því eða rétt að ljúka
innleiðingu. Fleiri ríki munu bæt-
ast í hópinn á næstunni.
Istanbúlsamningurinn er viða-
mikill samningur sem beinist að
því að fyrirbyggja og kveða niður
hin ýmsu og ótrúlega útbreiddu
form ofbeldis gegn konum. Orðið
kona nær samkvæmt samn-
ingnum einnig yfir „stúlkur undir
18 ára aldri“ þannig að samning-
urinn verndar þær sem og full-
orðnar konur. Hann kveður á um
réttindi brotaþola og skyldur opin-
berra aðila til að vernda og aðstoða
þær sem verða fyrir ofbeldi, fræða
almenning, stjórnvöld og fag-
aðila, fyrirbyggja ofbeldi og bjóða
ofbeldismönnum upp á meðferð.
Samningurinn nær yfir nánast
allar tegundir ofbeldis, líkamlegt
og andlegt, kynferðislega áreitni og
umsáturselti (e. stalking) að ekki sé
minnst á kynferðisofbeldi þar með
taldar nauðganir. Síðan er tekið á
sérstökum brotum eins og nauð-
ungarhjónaböndum, limlestingum
á kynfærum kvenna og nauðungar-
fóstureyðingum. Grundvallaratriði
samningsins er að stjórnvöld móti
heildstæða stefnu sem nái til allra
þeirra þátta sem samning-
urinn kveður á um.
Engin heildstæð
aðgerðaáætlun
Hér á landi er ekki í gildi
nein heildstæð aðgerða-
áætlun gegn kynbundnu ofbeldi,
eingöngu áætlun sem snýr að kyn-
ferðisofbeldi gegn börnum. Sú
fyrsta og eina sem hér hefur verið
samþykkt rann út í árslok 2011.
Ýmsar aðgerðir eru þó í gangi eins
og t.d. Suðurnesjaverkefnið og sam-
starfsteymi um heimilisofbeldi
en að mínum dómi er þetta ástand
óviðunandi. Hinar Norðurlandaþjóð-
irnar eru komnar með þriðju og
fjórðu áætlunina enda hafa þær
gefið góða raun. Verkefnin hrópa á
okkur og umræðu er þörf. Er það
til dæmis eðlilegt að það séu félaga-
samtök sem bera hitann og þungann
af ráðgjöf og aðstoð við brotaþola?
Sitja konur og börn á landinu öllu
við sama borð? Kynbundið ofbeldi er
ekki síst lýðheilsumál sem er samfé-
laginu mjög dýrt og kostar einstak-
linga og fjölskyldur, ekki síst börn,
miklar þjáningar. Á þeim verður að
taka. Istanbúlsamningurinn mun
vonandi koma skikki á meðferð
mála, treysta forvarnir og tryggja
þjónustu við brotaþola. Því er brýnt
að innleiða hann sem allra fyrst. Ég
skora á ríkisstjórn Íslands að spýta
í lófana og ljúka nauðsynlegum
aðgerðum þannig að hægt verði að
fullgilda Istanbúlsamninginn.
Innleiðum Istanbúl-
samninginn
Völundarhús geta verið
skemmtileg ef góður tími
og næði er til staðar til að
fara í gegnum það. Pirr-
ingur, óþolinmæði og jafn-
vel streita getur hlaðist upp
ef þessa þætti skortir.
Eftir 20 smelli með mús-
inni opnast loksins glugg-
inn sem opnar rétta rýmið.
Eitt skref áfram og tvö
aftur á bak. Mögulega eru
einhverjar aðferðir til að
stytta leiðina en þær eru
mismunandi eftir staðsetn-
ingu. Fjölbreytt kerfi í tæknivæddu
vinnuumhverfi eru ekki alltaf að
vinna með okkur.
Flest vinnum við við einhvers
konar kerfi við vinnu okkar og má
þar nefna ýmiss konar tímaskrán-
ingarkerfi, launakerfi, innkaupa-
kerfi, viðskiptavinakerfi, Dropbox,
Trello, Share Point, Lotus Notes
o.s.frv. Yfirleitt er markmið þess-
ara kerfa að einfalda og auðvelda
okkur vinnuna og þar með gera
vinnuumhverfi okkar betra. Þó er
það staðreynd að þessi kerfi flækja
vinnu okkar oft óþarflega mikið
og eru jafnvel vinnuhamlandi. Má
nefna dæmi úr heilbrigðis geiranum
með 60-80 mismunandi klínísk
kerfi sem tengjast illa við önnur
kerfi og það getur tekið heilan dag
að komast í gegnum lyfjaskrán-
inguna! Ofan á allt hefur hlutverk
starfsins fjarlægst kjarnann, meiri
samskipti við kerfin og minni við
viðskiptavininn.
Það geta verið ýmsar ástæð-
ur fyrir því að kerfin virka ekki
nægilega vel. Kannski hentar það
kerfi sem valið var verkefninu ekki
nægilega vel, kerfið er illa hannað
eða illa innleitt. Notendaviðmótið
er ekki staðlað, mismunandi letur,
mismunandi litir, mismunandi
tákn.
Þveröfug áhrif
Kerfi eru hönnuð til að einfalda og
auðvelda og bæta þannig vinnu-
umhverfið. Kerfi sem
ekki virka geta hins vegar
haft áhrif á líðan og vald-
ið streitu. Minni stjórn á
aðstæðum og tilfinning
um vanhæfni. Þetta getur
leitt til minni framleiðni og
jafnvel veikindafjarveru.
Kerfin eru því farin að
hafa þveröfug áhrif miðað við upp-
haflegt markmið. Hver kannast
ekki við að standa í röð í matvöru-
versluninni og allt er stopp. Eina
skýringin sem starfsmaðurinn
getur gefið er að kerfið sé eitthvað
að stríða (the computer says NO).
Illa hönnuð, illa innleidd eða
rangt valin kerfi geta því valdið
streitu.
Notendaviðmót skiptir máli, alls
staðar. Tökum sem dæmi venjulega
sjónvarpsfjarstýringu. Hvað er
verið að nota marga takka á henni?
Af hverju ekki að hafa hlutina ein-
falda ef það virkar?
Vinnuumhverfið hefur breyst
töluvert síðustu ár. Meiri fjölbreyti-
leiki, meðvitund um stillanleika
búnaðar, loftgæði og vel hannaða
lýsingu. Streitan er mikil og því
nauðsynlegt að skoða hvað veldur
hverju sinni. Mörg og flókin kerfi
geta verið einn þátturinn, höfum
það í huga þegar verið er að meta
áhrif umhverfis á líðan. Höfum not-
endur með frá fyrsta degi, bæði við
hönnun og val búnaðar og gefum
tíma fyrir góða innleiðingu og
þjálfun. Verum meðvituð um eigið
vinnuumhverfi og hvaða þætt-
ir hafa áhrif á líðan, látum kerfið
vinna fyrir okkur.
Völundarhús geta verið skemmti-
leg, bara ekki í vinnunni.
(Skrifað undir áhrifum af bók-
inni Jävla skitsystem! eftir Jonas
Söderström.)
Völundarhús
KYNBUNDIÐ
OFBELDI
Kristín
Ástgeirsdóttir
framkvæmdastýra
Jafnréttisstofu
VINNU-
UMHVERFI
O. Lilja
Birgisdóttir
formaður Vinnís
➜ Er það til dæmis
eðlilegt að það séu
félagasamtök sem
bera hitann og þung-
ann af ráðgjöf og
aðstoð við brotaþola?
➜ Illa hönnuð, illa
innleidd eða rangt
valin kerfi geta því
valdið streitu.
Kr. 50.000

64 4572 7250 12886 19137 26805 30389 34858 39414 42380 46388 50662 54286 57762 61959 67559 72179 75480
419 4600 7433 12984 19770 27534 30634 34988 39560 43272 46548 50801 54725 58109 62371 67900 72593 76067
605 4752 7494 13163 19914 27802 30896 35046 39688 43469 46633 50803 54751 58223 62581 68193 73349 76099
715 4959 8196 13665 19995 27882 31264 35354 40160 43682 46736 51144 55000 58574 64084 68529 73709 76668
1214 5295 8378 14739 20206 28097 31538 36128 40354 43887 47859 51305 55367 59120 64179 68616 73967 77107
1754 5477 8498 15175 20504 28191 31705 36311 40364 44115 48042 51309 55408 59480 64304 68839 74008 77146
1946 5656 8989 15823 21926 28277 32116 36379 40594 44241 48471 51619 55508 60334 64377 68993 74128 77235
2089 5830 9439 15841 23239 28288 32237 36932 40666 44320 48646 51857 55765 61037 64975 69219 74166 78324
3287 5841 9674 16032 23320 28540 32461 36990 40732 44368 48929 51891 55810 61601 65214 70123 74194 78395
3338 5872 10751 16581 23655 28963 33544 37125 40840 44615 49075 52497 55821 61611 65273 70154 74335 79036
3415 6038 10924 16782 24104 29268 33595 37138 41405 44765 50070 53103 56015 61808 66417 70894 74395 79215
3571 6404 12428 17416 24759 29584 34139 37206 41501 45483 50148 53264 56160 61872 66803 71010 74437 79730
3866 6581 12584 17745 25768 29661 34238 37862 41672 46167 50413 53349 56758 61897 67173 71566 74709
4546 6616 12794 18600 26661 29993 34362 38229 42064 46169 50528 54140 56900 61932 67405 71687 74855

Vöruúttekt hjá N1
kr. 25.000

154 4200 7582 12812 17069 21081 25428 29370 34403 39377 44106 48813 53236 56297 61038 65331 69649 74828
194 4305 7599 13101 17123 21368 25491 29402 34485 39407 44132 49098 53297 56589 61255 65353 69969 74839
290 4352 8294 13303 17342 21394 25567 29630 34600 39417 44694 49192 53303 56680 61640 65537 70343 74938
503 4473 8397 13362 17392 21529 25620 29745 34834 39633 44734 49446 53343 56707 61646 65671 70436 75034
670 4795 8494 13510 17415 21831 25843 29764 34982 39890 44805 49647 53468 56953 61712 65677 71109 75817
784 4991 8545 13587 17510 21879 25972 29968 35277 40194 44876 50116 53531 57118 61732 65738 71147 75832
864 5335 9302 13611 17567 22010 26075 30046 35691 40386 45045 50164 53702 57267 61754 65800 71238 75842
1381 5373 9356 13658 17740 22074 26403 30358 35719 40650 45056 50289 53971 57377 62157 65893 71257 75926
1561 5393 9470 13699 17839 22094 26511 30552 35792 40653 45256 50310 54260 57786 62204 65905 71277 76305
1704 5407 9496 14011 17897 22234 26522 30633 35895 40655 45340 50334 54555 57881 62414 65971 71351 76378
1720 5469 9738 14015 17974 22261 26612 30929 35934 40670 45385 50346 54580 57922 62683 65993 71356 76509
1779 5548 9764 14222 18076 22434 26728 31068 35947 40690 45711 50887 54654 58118 62764 66434 71448 76574
1825 5557 9877 14243 18099 22512 26849 31250 36034 40724 45856 51106 54701 58122 62949 66624 71579 76617
2574 5714 10026 14258 18154 22892 26912 31488 36267 40838 45994 51133 54858 58228 63259 66660 71704 77211
2649 5770 10040 14275 18183 22942 27029 31862 36349 40897 46576 51224 54864 58241 63285 66793 71820 77273
2721 5864 10134 14519 18253 22958 27071 32279 36372 40985 46615 51285 54886 58507 63301 66813 72233 77379
2725 5897 10142 14591 18393 23187 27083 32333 36633 40987 46818 51346 54989 58939 63361 67311 72394 77644
2736 5912 10430 14643 18401 23622 27086 32410 36903 41100 46946 51363 55004 59188 63372 67479 72412 77920
2748 5923 10655 14718 18515 23993 27135 32498 36955 41410 47071 51406 55039 59304 63468 67497 72506 77986
2829 5929 10716 14833 18586 24014 27182 32508 37116 41534 47355 51604 55108 59630 63499 67508 72591 78033
2926 5967 10864 15185 19043 24032 27276 32743 37165 41950 47391 51741 55201 59723 63579 67731 72631 78129
3141 6003 10948 15557 19217 24036 27301 32902 37399 41958 47475 51825 55288 59841 63633 67736 72785 78319
3144 6024 10951 15572 19356 24122 27437 33206 37508 41991 47547 51989 55541 59849 63748 67879 72974 78325
3173 6059 11064 15723 19367 24190 27486 33326 37728 42132 47665 52426 55551 59927 64062 67894 73592 78721
3202 6457 11424 16205 19453 24221 27495 33328 37821 42163 47805 52504 55604 60090 64073 67973 73650 79048
3219 6568 11589 16244 19548 24563 27602 33390 37823 42255 47899 52629 55622 60123 64111 68077 73687 79175
3492 6627 11640 16310 19778 24704 27659 33519 37904 42835 48020 52634 55644 60124 64283 68293 73908 79454
3545 6644 12065 16332 19926 24760 27885 33835 38352 43160 48148 52869 55654 60423 64297 68775 73909 79690
3594 6871 12187 16469 20043 24904 27959 33917 38398 43443 48364 52912 55728 60497 64392 68976 74174 79718
3618 6960 12313 16586 20195 24980 28076 33942 38477 43640 48392 52926 55790 60634 64766 69134 74317
3717 6999 12643 16705 20289 25026 28422 33962 38860 43895 48435 53043 56014 60661 64894 69157 74318
3730 7210 12684 16827 20678 25092 28970 33978 39035 43918 48702 53124 56183 60799 65116 69355 74447
3919 7236 12756 16905 20718 25382 29051 34094 39194 43947 48755 53149 56230 60847 65212 69391 74759

Kr. 15.000

2 3605 7380 10840 14742 18973 23937 29694 34393 38564 44031 48934 52734 57851 62056 66188 70705 75382
97 3643 7385 10968 14749 19016 24079 29710 34437 38594 44073 49022 52822 57925 62072 66484 70715 75458
116 3709 7464 11085 14866 19077 24173 29736 34570 38685 44118 49055 52895 58086 62164 66495 70773 75522
129 3819 7647 11264 14877 19096 24412 29866 34790 38845 44125 49174 53030 58136 62183 66748 70800 75527
250 3988 7829 11280 14888 19210 24962 29916 34819 38912 44336 49182 53183 58154 62327 66764 71209 75856
449 4047 7854 11304 15029 19460 25034 29937 34878 39277 44356 49382 53309 58208 62367 66795 71221 75861
487 4227 7896 11323 15111 19490 25065 30018 35085 39376 44555 49448 53358 58270 62377 66824 71365 76146
489 4267 7924 11346 15193 19496 25146 30043 35114 39462 44606 49493 53420 58665 62403 66863 71402 76186
635 4386 7940 11605 15329 19505 25256 30294 35231 39742 44676 49536 53462 58699 62545 66928 71590 76427
668 4417 7973 11612 15380 19587 25263 30346 35290 39743 44851 49663 53542 58732 62549 66941 71596 76502
710 4544 8115 11646 15531 19698 25429 30351 35407 39845 45015 49711 53643 58800 62729 66976 71612 76634
865 4764 8118 11747 15533 19710 25497 30463 35430 39894 45107 49743 53794 58973 62771 66985 71752 76656
916 4870 8139 11777 15623 19827 25547 30498 35447 40099 45198 49754 53810 59017 62790 67131 71895 76726
938 4907 8158 11789 15764 19900 25565 30592 35501 40152 45342 49828 53901 59287 62801 67263 72026 76750
993 4922 8226 11795 15777 20164 25657 30606 35541 40311 45393 49851 54116 59345 62821 67267 72089 76807
1006 5044 8313 11844 15917 20582 25696 30800 35542 40560 45646 49866 54176 59454 62942 67306 72273 76849
1070 5081 8351 11932 15965 20643 25711 30956 35585 40635 45795 49934 54283 59475 62969 67403 72311 76986
1165 5149 8413 11934 16104 20647 25773 31024 35594 40673 45805 49966 54427 59538 63000 67449 72439 77008
1276 5173 8439 11956 16145 20679 25882 31039 35678 40833 45895 49967 54603 59868 63002 67485 72503 77132
1341 5176 8493 12004 16209 20779 25956 31112 35723 40888 45999 50029 54629 59907 63142 67650 72547 77542
1425 5218 8526 12108 16247 21026 26007 31200 35736 40894 46038 50071 54686 59955 63165 67749 72574 77549
1440 5282 8582 12169 16266 21159 26478 31247 35830 41257 46133 50201 55013 60085 63516 67858 72685 77556
1472 5318 8700 12189 16360 21357 26735 31416 35877 41333 46220 50250 55068 60180 63688 68020 72866 77663
1565 5403 8780 12226 16391 21541 26964 31443 36056 41476 46255 50409 55101 60339 63724 68070 72968 77740
1585 5555 8795 12368 16413 21584 26974 31630 36290 41542 46269 50463 55133 60400 63974 68119 73017 77782
1682 5695 8857 12377 16462 21832 27006 31642 36298 41631 46371 50556 55139 60408 64026 68246 73331 77815
1738 5696 9011 12448 16476 21895 27042 31743 36326 41662 46549 50651 55278 60412 64088 68268 73337 77844
1771 5838 9018 12592 16487 21953 27151 31880 36410 41714 46971 50914 55351 60422 64102 68331 73433 77874
1835 5875 9223 12635 16499 22048 27292 31983 36463 41837 46977 50959 55517 60440 64138 68332 73442 78055
1857 5882 9231 12693 16540 22060 27388 32041 36484 41902 46992 51029 55718 60480 64266 68344 73534 78071
1865 5890 9269 12768 16659 22109 27425 32246 36495 41925 47141 51080 55725 60525 64311 68375 73684 78242
1873 5978 9390 12782 16744 22378 27509 32671 36541 42295 47212 51259 55893 60573 64369 68454 73737 78246
1879 6006 9411 12937 16851 22543 27515 32851 36790 42412 47308 51260 55998 60598 64414 68499 73759 78521
1956 6030 9587 12947 16891 22593 27529 32896 36892 42427 47317 51307 56079 60636 64686 68502 73844 78662
2171 6060 9915 12957 16945 22681 27667 32961 36895 42550 47398 51388 56166 60705 64715 68586 73866 78692
2230 6304 9980 12976 16998 22765 27746 33002 36905 42581 47466 51571 56242 60713 64765 68612 73917 78697
2291 6309 10014 13116 17055 22800 27988 33076 37038 42650 47606 51574 56279 60902 64770 68801 74109 78787
2360 6467 10124 13368 17218 22813 28052 33149 37040 42814 47616 51586 56295 60958 64850 68830 74209 78806
2500 6490 10151 13406 17249 22885 28091 33184 37045 42865 47698 51613 56400 60965 64890 68831 74232 78807
2512 6514 10157 13554 17366 22887 28098 33204 37210 42946 47842 51740 56472 60970 65157 68849 74351 78829
2631 6535 10165 13596 17369 23215 28271 33281 37295 43159 47922 51800 56518 61089 65324 68856 74517 78946
2674 6543 10174 13602 17543 23218 28330 33317 37424 43175 47962 51852 56561 61093 65412 69121 74650 78975
2797 6546 10227 13841 17580 23281 28656 33443 37649 43201 48037 51855 56600 61156 65417 69426 74653 79142
2860 6583 10289 13843 17606 23407 28880 33450 37701 43213 48099 51900 56636 61216 65425 69440 74692 79150
2962 6588 10366 13882 17626 23417 28904 33553 37794 43221 48206 52025 56743 61254 65446 69584 74861 79189
2988 6677 10395 13898 17631 23483 28993 33679 37994 43236 48262 52048 56823 61371 65450 69635 74877 79267
3015 6707 10410 14297 17703 23575 28998 33776 38056 43329 48280 52166 57005 61383 65623 69641 74979 79393
3179 6776 10415 14349 18004 23676 29010 33874 38088 43478 48341 52211 57160 61478 65681 69650 74999 79482
3246 6984 10603 14433 18464 23687 29063 33894 38261 43539 48415 52500 57263 61667 65778 70165 75013 79493
3326 7039 10701 14523 18573 23733 29090 33941 38303 43724 48477 52508 57358 61690 65795 70430 75035 79653
3358 7045 10725 14580 18653 23754 29198 34003 38435 43742 48506 52543 57397 61697 65849 70438 75187 79670
3362 7252 10745 14603 18724 23809 29271 34012 38449 43828 48636 52585 57423 61758 66030 70561 75211 79770
3446 7261 10768 14612 18904 23834 29583 34132 38498 43885 48656 52655 57509 61772 66076 70575 75337
3505 7361 10800 14703 18945 23910 29673 34204 38512 43921 48835 52719 57587 61895 66097 70578 75350
Nissan Leaf rafbíll kr. 5.000.000
52323
Aukavinningar kr. 100.000
52322 52324
Kr. 500.000
2885 3002 3515 13119 39490 39788 42189 46331 53088 53806
15. desember 2014
12. FLOKKUR 2014
ÚTDRÁTTUR 5. desember 2014