Gerðir kirkjuþings - 1988, Síða 169

166
hefur verið höfð hliðsjón af öðrum erlendum lögum, m.a.
dönsku lögunum, sem ganga skemur i friðun helgidaga en
frumvarp þetta.
Skal nú fyrst geta nokkurra almennra sjónarmiða sem leita á
við samningu frumvarps um þetta, en síðar verða settar fram
athugasemdir við einstakar greinar frumvarpsins.
1. Nokkur almenn sjónarmið, stefnumörkun.
Oft er þvi haldið fram að helgidagalöggjöf sé "slælega
framfylgt" eins og tekið er til orða. Könnun málsins
veitir visbendingu um að lögreglustjórum sé hér ærinn
vandi á höndum. Bent er m.a. á það af hálfu þeirra sem
framkvæmdin hvílir á að friðaðir séu dagar sem litil
helgi virðist hvíla á i hugum almennings, sbr. t.d.
uppstigningardag og skirdag og laugardag fyrir páska og
hvítasunnu (eftir kl. 18). Þá er visað til þess að
athafnir séu óheimilar sem litil ástæða sé til að amast
við, svo sem blómasala á skírdegi eða uppstigningardegi,
svo að dæmi sé nefnt. Þeir sem kunnugir eru framkvæmd
laganna benda einnig á að framkvæmdin sé talsvert
mismunandi eftir lögsagnarumdæmum, jafnvel þeim sem
liggja hlið við hlið, þar á meðal um undanþágur sem
lögreglustjórar veita. Bent er á sérstök álitamál út af
iþróttamótum og svo listahátíðum, þar á meðal
kvikmyndasýningum i tengslum við þær. í sumum umdæmum
hefur það vandamál leitað á hvernig lita eigi á
mannfundi sem til er stofnað á messutima. Þurfa þeir út
af fyrir sig ekki að trufla guðsþjónustu sem slika, en
slik tilhögun getur þó verið til ama fyrir þá sem að
kirkjuathöfn standa, án þess þó að þvi sé haldið fram að
það sé tilgangur helgidagalöggjafar að vernda kirkjuna
gegn samkeppni annarra samtaka eða félaga.
Eitt af vandamálum við samningu frumvarps um helgidaga
og helgidagahald er sú spurning hvort sú löggjöf eigi að
taka til atvinnustarfsemi eins og verslunar. Mætti hugsa
sér að svar við slikri spurningu yrði neikvætt og það
ylti þá alfarið á löggjöf um opnunartima sölubúða og
annarra þjónustustofnana hvernig þessu máli væri skipað.
Svo virðist gert t.d. i norskri löggjöf. Hér á landi
hefur hin leiðin verið farin, enda getur
verslunarstarfsemi raskað mjög þeirri helgi sem eðlilegt
má telja að hvíli á helgidögum.
Vert er að taka fram að inn i helgidagalöggjöf og
spurninguna um það, hvernig hún verði úr garði gerð,
gripa ýmis sjónarmið sem ekki varða kirkjupólitik. Ef
t.d. ætti að fækka helgidögum mætti vænta þess að
launþegasamtökin brygðust öndverð gegn þvi bæði frá
vinnuverndarsjónarmiði og af kaupkjaraástæðum. Af sinu
leyti mætti vænta viðbragða frá samtökum verslunar- og
skrifstofumanna ef breyta ætti reglum um lokunartima
sölubúða o.fl. stofnana með ákvæðum helgidagalöggjafar.
Hér kemur einnig til, svo sem fyrr greinir, tillitið til
löggæslu. Er ugglaust örðugt að fylgja eftir
helgidagalöggjöf sem ekki er í samræmi við viðhorf