Bændablaðið - 23.01.2014, Blaðsíða 25

25Bændablaðið | Fimmtudagur 23. janúar 2014
flottur og lét mér til hugar koma eitt
augnablik að verða leikari eins og
hann. Svo man ég líka að föðurbróðir
minn var smiður og reykti pípu,
það fannst mér líka ógurlega töff
og langaði að feta í hans fótspor. Af
hvorugu varð,“ segir hann.
Aldrei gert neitt annað ef frá er
talin ein sláturtíð
Búskapurinn átti hug Sigurgeirs allan
og ungur þekkti hann allar skepnur á
bænum. Þá var hann fljótur að læra
stærðir á túnum jarðarinnar, lá yfir
túnkortum átta ára gamall og lærði
utanbókar stærð á hverri einustu
spildu. Það kom því ekki á óvart að
Sigurgeir hélt til náms á Hvanneyri
og útskrifaðist sem búfræðingur
þaðan. Að loknu námi starfaði hann
tvívegis að sumarlagi í Noregi, fyrra
sumarið í afleysingum fyrir fimm
bændur og hið síðara á einum og
sama bænum. Þá vann hann víðs
vegar á Íslandi um skeið eða þar til
hann rúmlega tvítugur að aldri settist
að á Hríshóli og tók til starfa á búi
foreldra sinna.
„Ég hef aldrei unnið við neitt
annað en búskap, ef frá er talin ein
sláturtíð þegar ég var í síðasta bekk
í grunnskóla. Ég og vinur minn
Árni Sigurðsson á Höskuldsstöðum
ákváðum þá um haustið að fá okkur
vinnu á sláturhúsinu á Akureyri og
gerðum það. Við mættum svo bara
í skólann eins og fínir menn 25.
október. Ég veit nú ekki hvort þetta
hafi verið vel séð, en við komumst
upp með þetta.“
Pabba þótti ég nægilega ráðsettur
Félagsbú um rekstur búsins að
Hríshóli var stofnað um áramótin
1980 til 1981 með þátttöku Sigurgeirs
og foreldra hans. Hann hafði þá
starfað við búið frá því um haustið,
var kominn með kærustu, Bylgju
Sveinbjörnsdóttur frá Akureyri. Þau
trúlofuðu sig um jólin 1980.
„Ætli pabba hafi ekki þótt þetta
vísbending um að ég væri hættur
flakkinu og nægilega ráðsettur,“
segir hann. Bylgja og Sigurgeir
eiga þrjú börn: Elmar, sem er
trésmiður og bóndi á Hríshóli, Ernu,
iðnaðarverkfræðing í Reykjavík, og
Eydísi, nema við Menntaskólann á
Akureyri. Bylgja er klæðskeri og
kjólasveinn að mennt og starfar
sem verslunarstjóri hjá Föndru á
Akureyri.
Ekkert hik á manni á þessum
árum
Sigurgeir og Bylgja byggðu sér
stórt íbúðarhús fljótlega eftir að
þau settust að á jörðinni og voru
sveitungar margir hverjir undrandi
á stórhug þeirra. „Það þótti mörgum
þetta býsna mikil bjartsýni hjá okkur
og Bylgja hafði raunar aðeins nefnt
hvort ekki væri ráð fyrsta kastið að
fá leigt einhvers staðar í nágrenninu.
En ég var ólmur í að byggja upp til
framtíðar, elsta barnið okkar var
þegar fætt og einhvern veginn var
það svo á þessum árum að það
var ekki neitt hik á manni,“ segir
Sigurgeir.
Á Hríshóli hafa kýr verið í önd-
vegi, grunntekjur búsins hafa alla tíð
komið frá mjólkurframleiðslunni, en
einnig hefur verið búið með kindur,
mest um 160 talsins.
Félagsbúið var rekið til ársins
1996 þegar foreldrar Sigurgeirs
drógu sig í hlé og hættu búskap. Frá
þeim tíma og þar til sumarið 2013
ráku Bylgja og Sigurgeir búið. Hin
síðari ár ásamt Elmari syni sínum
og sambýliskonu hans, Sunnu
Axelsdóttur.
Í upphafi búskapar þeirra var
fyrir á Hríshóli nýlegt 40 kúa fjós.
Á árinu 2003 var svo byggt nýtt
lausagöngufjós með mjaltaþjóni
af De Laval-gerð. Sigurgeir segir
búskap sinn hafa alla tíð einkennst af
því að fylgjast með tækninýjungum
á hverjum tíma og tilheyrandi
framkvæmdum eða fjárfestingum.
Þannig voru ábúendur á Hríshóli í
hópi þeirra fyrstu til að prófa sig
áfram með kornrækt og fjölmargar
tilraunir hafa gerðar í jarðrækt um
árin.
Ekki fyrstur en oft annar!
„Ég held ég hafi prófað allt sem
hægt er á þeim vettvangi, enda
áhugasamur um að skoða þá kosti
sem í boði eru og henta hér um
slóðir. Það er mikilvægt að finna út
hvað er hagkvæmt fyrir búskapinn,
hvað gengur upp og hvað ekki. Þess
vegna er nauðsynlegt að fylgjast vel
með því sem er að gerast varðandi
nýjungar á tæknisviðinu og í ræktun
búfjár og jarðar. Geri menn það ekki
er hætta á að þeir heltist úr lestinni og
þá verður erfiðara að hoppa aftur upp
á vagninn, skrefin verða stærri og
erfiðari. Tækniframfarir eru yfirleitt
til mikilla bóta, en ég hef haft fyrir
venju að ríða ekki á vaðið, vera ekki
fyrstur til að prófa eitthvað nýtt
og þannig getað séð hvernig þetta
kemur út hjá öðrum. Þetta er kannski
ákveðin fyrirhyggja en oftast var ég
fljótur til að prófa þær nýjungar sem
í boði voru í búskapnum,“ segir
Sigurgeir.
Flatgryfjur munu ryðja sér til
rúms
Hann nefnir einnig að á árinu 2011
hafi verið steyptar út flatgryfjur á
Hríshóli. Áður eða frá árinu 2007
var notast við útistæður og kom
það að sögn Sigurgeirs það vel út
að ákveðið var að steypa gryfjurnar.
„Við vorum í þeirri stöðu að
ferbagga vélin okkar var að syngja
sitt síðasta og stóðum því frammi
fyrir því að hana þyrfti að endurnýja
en einnig voru aðrir kostir í boði og
við veltum þeim fyrir okkur áður en
við tókum þessa ákvörðun. Það varð
fyrir valinu að steypa út flatgryfjur
og ég hygg að mögulega sé það
ein besta aðferðin til að verka hey
sem völ er á. Skilyrðið er þó að
góð aðstaða sé fyrir hendi og sú var
raunin heima á Hríshóli. Mér finnst
líklegt að þessi aðferð eigi eftir að
ryðja sér til rúms til framtíðar litið,
kostir hennar eru margir. Heyskapur
tekur skemmri tíma og mér þykja
heygæðin betri en þegar verkað er í
plast,“ segir hann.
Sigurgeir stundaði búskap í ríflega
þrjá áratugi og segist þegar hann líti
yfir farinn veg að sér þyki, „eins og
maður hafi alltaf verið blankur en
samt haft það alveg þokkalegt,“
eins og hann orðar það. Aldrei liðu
mörg ár á milli stórra framkvæmda
eða fjárfestinga í húsum, vélum og
tækjum, „en ég ók aldrei um á dýrum
bílum, mitt mottó í þeim efnum er að
þeir séu ekki of gamlir og bili ekki
of mikið, þá er ég sáttur“.
Blundaði í mér að prófa
eitthvað nýtt
Þá segist hann einnig sáttur við þá
ákvörðun að hverfa frá búskap og
takast á við önnur og ný verkefni.
Hríshóll sé í góðum höndum, en að
rekstrinum standa nú Elmar sonur
hans í félagi við systur Sigurgeirs,
Helgu Berglindi, og mág, Guðmund
Óskarsson.
„Við veltum málum auðvitað
vel fyrir okkur áður en við tókum
þá ákvörðun að hætta. Annaðhvort
yrðum við áfram bændur fram á
elliár eða skiptum um starfsvettvang
þegar möguleiki var á þokkalegri
vinnu. Sú varð niðurstaðan, kannski
ekki síst af því að jörðin er áfram í
eigu fjölskyldunnar, það er gott
Sigurgeir hefur nú starfað sem
framkvæmdastjóri Búnaðar-
sambands Eyjafjarðar frá því á
fyrri hluta síðasta árs og kann
því vel.
Sambandið er með ýmis verk-
efni á sinni könnu, það rekur
bókhaldsþjónustuna Bókvís og
nýta margir bændur sér hana, þá
sinnir það kortateikningum og hefur
umsjón með sæðingum á svæðinu.
Ýmiss konar úttektir eru einnig
á vegum búnaðarsambandanna
auk almennrar þjónustu við
bændur. Einnig sér BSE um
rekstur klaufskurðar báss sem það
á í sameign með Þingeyingum.
Sambandið á efri hæð í húsnæði
við Óseyri og starfa þar um 20
starfsmenn, en leigt er út rými
m.a. til RML, Bændasamtakanna,
Landbúnaðarháskólans og Lands-
sambands kúabænda. Þá á félagið
einnig bifreiðar. Starfsemi á vegum
BSE sé því allumsvifamikil og full
þörf á að halda utan um hana.
Umbrotatímar í félagsmálum
Hann segir að um þessar mundir séu
umbrotatímar þegar komi að félags-
málum bænda, óvissa ríkjandi og
þó nokkuð umrót. Búnaðar gjaldið
sem er undirstaða félagskerfis og
ráðgjafar sé mjög ótryggt. „Við
þær breytingar sem urðu fyrir ári
fór af stað bolti sem ekki er ljóst
hvar endar. Kannski voru það mistök
á sínum tíma, 1994 að sameina
ráðgjöf og stéttarbaráttu. Sennilega
var eina skynsamlega hugsunin á
bak við það einföldun og sparnaður
en ekki að hlutirnir virkuðu best
með þeim hætti. Þetta getur leitt
til þess að Bændasamtökin komi
til með að verða hagsmunasamtök
búgreinafélaga. Það er ekki
aðalatriðið að flýta sér, heldur að
komast að skynsamlegri niður-
stöðu,“ segir Sigurgeir.
Látum á það reyna hvort
grundvöllur er fyrir þessu starfi
Hann segir stöðu búnaðarsambanda
á landinu misjafna, sum staðar sé
nánast engin starfsemi fyrir hendi
en annars staðar sé hún nokkuð
mikil. Því sé erfitt að hafa samræmt
kerfi yfir starfsemi sambandanna,
þar sem aðstæður eru afar mis-
munandi. Hlutverk Sigurgeirs sem
framkvæmdastjóra BSE er einnig
að vera málsvari bænda í héraði út á
við, ásamt formanni, en landbúnaður
er öflug og mikilvæg atvinnugrein í
Eyjafirði. „Við ætlum að láta á það
reyna hvort grundvöllur er fyrir
þessu starfi, framtíðin mun leiða
það í ljós,“ segir hann.
Ánægjulegt að neysla
landbúnaðarafurða eykst
Sigurgeir er bjartsýnn fyrir
hönd íslensks landbúnaðar og
segir ánægjulegt hve neysla á
landbúnaðarafurðum hafi aukist á
liðnum misserum. Það eigi bæði
við um mjólkurafurðir og kjöt.
Það sé því ljóst að unnt sér að auka
framleiðsluna, það eigi við almennt
um allan heim. Varðandi kröfur
til bænda hér á landi um að auka
mjólkurframleiðslu segir hann að í
sínum huga vegi það ekki þungt hvort
þeir gripir sem undir framleiðslunni
standa eigi forfeður sem hafi verið
hér í þúsund ár eða komi af öðrum
stofnum. Íslensk landbúnaðarvara
sé afurð sem framleidd er á Íslandi.
Vísar hann þar til baráttu margra
kúabænda að fá erfðaefni inn í
íslenska stofninn, en slík aðgerð
muni án efa hafa í för með sér aukna
framleiðslu og hagkvæmni. „Mér er
til efs að svína- og kjúklingabændur
væru í þeirri stöðu á markaði sem
þeir eru í um þessar mundir nema
fyrir það að leyfi fékkst til að flytja
inn erfðaefni til að bæta stofninn sem
fyrir var,“ segir Sigurgeir.
Sigurgeir Hreinsson, framkvæmdastjóri Búnaðarsambands Eyjafjarðar, fyrir framan vinnustaðinn á Akureyri.
Kann vel við sig í nýju starfi
Séð heim að Hríshóli í Eyjafjarðarsveit.